Zamek w Lubczu
Zamek w Lubczu[1], zamek w Lubczy[2] (biał. Любчанскі замак[3]) – zamek z XVI wieku w Lubczu na Białorusi[a], zachowały się z niego dwie wieże oraz fragment skrzydła mieszkalnego.
 nr rej. 412Г000453
| |
 Zamek i pozostałości pałacu (2018) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Styl architektoniczny | |
| Inwestor | |
| Ukończenie budowy |
2. połowa XVI wieku |
| Ważniejsze przebudowy |
XIX wiek (rozbiórka części, budowa pałacu) |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele | |
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
 53°45′07,31″N 26°04′07,74″E/53,752031 26,068817
| |
Historia
edytujInicjatorem budowy był Jan Kiszka, zamek wzniesiono w 2. połowie XVI wieku[3]. Przeszedł w posiadanie Radziwiłłów[3]. Poddano go rozbudowie w XVII wieku[4], założono w tymże wieku także park w otoczeniu zamku[5]. Kozacy Iwana Zołotarenki zdobyli zamek w 1655 roku[4]. Obiekt utracił swoje znaczenie militarne w XVIII wieku[4]. Księżna Stefania Radziwiłłówna, która poślubiła Ludwika Sayna-Wittgensteina-Sayna wniosła Lubcz w posagu w 1828 roku. Dzieci Stefanii i Ludwika odziedziczyły majątek, z którego część, w tym Lubcz, przypadła Marii z Wittgensteinów i jej mężowi Chlodwigowi zu Hohenlohe-Schillingsfürstowi[6].
Zamek pozostawał w ruinie od XIX wieku, mury zamku zostały częściowo rozebrane, a uzyskany budulec wykorzystano do wzniesienia pałacu książąt Hohenlohe w latach 1864–1870 na miejscu jednego z rozebranych skrzydeł zamku[4]. W 2. połowie XIX wieku przekomponowano park[5]. Pałac ucierpiał podczas I wojny światowej, został odbudowany częściowo w dwudziestoleciu międzywojennym[5]. W latach 1947–1949 wykorzystano fundamenty i części ścian skrzydła zamku[6] do budowy szkoły w duchu realizmu socjalistycznego[5].
Z pierwotnego założenia pozostała gotycko-renesansowa wieża bramna oraz część przylegającego do niej skrzydła mieszkalnego, a także druga wieża[4]. W 2003 roku powstało stowarzyszenie „Lubczanski zamak”, które zajmuje się rewitalizacją zamku[3], jej inicjatorem był pochodzący z Lubcza Iwan Antonowicz Piaczyński[6].
Obiekt był uważany za pierwowzór zamku Horeszków z Pana Tadeusza Adama Mickiewicza[1].
Architektura
edytujObiekt znajduje się na lewym brzegu Niemna, na niewielkim wzniesieniu[3]. Zamek został wzniesiony na planie prostokąta o wymiarach 64 na 87 m[3], w jego narożnikach znajdowały się cztery wieże[4]. Otaczała go głęboka fosa[4].
Zachowana masywna wieża bramna jest czworoboczna w dolnej części i ośmioboczna w górnych partiach, ma trzy kondygnacje, była nakryta dachem namiotowym[4] (obecnie kopułą). Półkolista brama przejazdowa jest udekorowana boniowaniem[4]. Druga wieża jest czworoboczna, nakryta dachem czterospadowym[6].
Pałac murowany, neogotycki[7], o trzyczęściowej symetrycznej kompozycji z parterowymi skrzydłami[3]. Elewacje z ryzalitami oraz prostokątnymi oknami z przyczółkami[3]. Na ruinach pałacu powstały domy mieszkalne[6]. Zachowały się pozostałości bramy pałacowej[6]. Zamek i pałac są otoczone parkiem[5].
Galeria
edytuj-
Pałac i wieże zamkowe (przełom XIX i XX wieku) -
Pałac od strony zamkowego dziedzińca (przełom XIX i XX wieku) -
Pałac i wieże zamkowe (1900) -
Wieża bramna (lata 30. XX wieku) -
Panorama zamku -
Druga wieża po renowacji (2011) -
Pozostałości pałacu (2018) -
Budynek szkoły (2020) -
Wnętrze (2020)
.jpg)
.jpg)
_(2).jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Uwagi
edytuj- ↑ W momencie budowy zamku było to terytorium Wielkiego Księstwa Litewskiego
Przypisy
edytuj- ↑ a b Tomasz Krzywicki, Szlakiem Mickiewicza: przewodnik po Nowogródczyźnie, Wilnie i Kownie, Wydawn. Polskie w Wilnie, 1994, s. 66, ISBN 978-9986-542-00-1 (pol.).
- ↑ Zamek, co padł i powstał [online], Rzeczpospolita, 15 czerwca 2010 [dostęp 2024-04-17] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h Любчанскі замак [online], pomniki.grodnolib.by [dostęp 2024-04-17].
- ↑ a b c d e f g h i Zbigniew Hauser, Nowy ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Białorusi, Warszawa: Burchard Edition, 2005, s. 133, ISBN 978-83-87654-25-2.
- ↑ a b c d e Zbigniew Hauser, Nowy ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Białorusi, Warszawa: Burchard Edition, 2005, s. 134, ISBN 978-83-87654-25-2.
- ↑ a b c d e f Lubcz [online], dworypogranicza.pl [dostęp 2024-04-17].
- ↑ Władysław Boradyn, Prace rekonstrukcyjne na zamku w Lubczy pod Nowogródkiem [FOTO] [online], Wb24.org - Wirtualna Białoruś, 29 marca 2024 [dostęp 2024-04-17] (pol.).