Zajn al-Abidin ibn Ali
Zajn al-Abidin ibn Ali, Zin al-Abidin Ben Ali (arab. زين العابدين بن علي, ur. 3 września 1936 w Hammam Susie[1], zm. 19 września 2019 w Dżuddzie[2]) – tunezyjski generał i polityk, premier Tunezji w 1987, prezydent kraju w latach 1987–2011[3].
 Zajn al-Abidin ibn Ali (2008) | |
| Data i miejsce urodzenia |
3 września 1936 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
19 września 2019 |
| 2. Prezydent Tunezji | |
| Okres |
od 7 listopada 1987 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca |
Muhammad al-Ghannuszi (p.o.) |
| Premier Tunezji | |
| Okres |
od 2 października 1987 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
_-_ribbon_bar.gif){kind=small}     
| |
Życiorys
edytujUkończył francuską akademię wojskową Saint-Cyr i służył w armii tunezyjskiej, dochodząc w niej do stopnia generała. Studiował również inżynierię w Stanach Zjednoczonych. W latach 1964–1974 szef bezpieczeństwa militarnego, stanowisko to usadowiło go w gronie najwyższych kręgów rządowych. W 1974 roku rozpoczął trzyletnią kadencją jako attaché wojskowy ambasady Tunezji w Maroku. W 1977 roku prezydent Habib Burgiba mianował go szefem służb bezpieczeństwa. W latach 1980–1984 był ambasadorem w Polsce. W 1986 roku został ministrem spraw wewnętrznych, jako minister wsławił się rozbiciem ruchu islamskich fundamentalistów. W październiku 1987 roku desygnowany na premiera w zastępstwie Raszida Safara[3].
7 listopada 1987 premier dokonał bezkrwawego przewrotu, uzyskując orzeczenie lekarskie o niezdolności prezydenta Burgiby do sprawowania urzędu[4][5]. Zgodnie z ówczesną tunezyjską konstytucją automatycznie przejął obowiązki głowy państwa. Tego samego dnia został także przywódcą rządzącej Dusturowskiej Partii Socjalistycznej[6] a nowym premierem został Al-Hadi al-Bakkusz. 27 lutego 1988 ibn Ali założył nową partię - Zgromadzenie Demokratyczno-Konstytucyjne. W następstwie wyborów generalnych w 1989, 2 kwietnia 1989, został oficjalnie zaprzysiężony na stanowisku prezydenta na 5-letnią kadencję[3].
Początkowo bardziej liberalny względem opozycji (w tym tej islamistycznej) niżeli poprzednik. W 1991 roku jednak zdelegalizował opozycyjną Partię Odrodzenia i zaapelował o zwalczanie islamskich radykałów. Od tego czasu jego rządy były krytykowanie jako łamiące prawa człowieka. Jako przywódca Zgromadzenia Demokratyczno-Konstytucyjnego wygrywał (z przytłaczającym poparciem) kolejno wybory w 1994, 1999, 2000 i 2009 roku[3]. W polityce gospodarczej realizował program neoliberalny[7].
14 stycznia 2011 roku ibn Ali uciekł z kraju pod wpływem rozpoczętych 17 grudnia 2010 masowych protestów społecznych. Obowiązki prezydenta przejął wówczas premier Muhammad al-Ghannuszi[8][9], a następnego dnia przewodniczący parlamentu Fu’ad al-Mubazza. Rewolucja doprowadziła do zalegalizowania wielu tępionych podczas rządów ibn Alego partii politycznych. Ustępujący prezydent znalazł schronienie w Arabii Saudyjskiej. W okresie po obaleniu zaocznie skazany za defraudację pieniędzy publicznych i tłumienie protestów z 2010-11[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Who's who in international affairs 2003., wyd. 3rd ed, London: Europa Publications, 2002, ISBN 1-85743-156-1, OCLC 50526266 [dostęp 2020-02-07].
- ↑ Former Tunisian President Zine El Abidine Ben Ali dies aged 83, reports say. thenational.ae. [dostęp 2019-09-19]. (ang.).
- ↑ a b c d e Zine al-Abidine Ben Ali, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-05] (ang.).
- ↑ Konstytucja tunezyjska. unpan1.un.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-07)]. ONZ, 2009.
- ↑ Bourguiba Described in Tunis New York Times, 9 listopada 1987
- ↑ Encyklopedia Świat w przekroju, Warszawa 1990, ISSN 0137-6799, s. 353
- ↑ Dictatorship and Neo-Liberalism: The Tunisian People’s Uprising. (ang.).
- ↑ Dramatyczna sytuacja w Tunezji - MSZ ostrzega Polaków. konflikty.wp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-17)]. konflikty.wp.pl
- ↑ Lotnisko otoczone. Stan wyjątkowy w Tunezji tvn24.pl