Za garść dolarów
Za garść dolarów (wł. Per un pugno di dollari, ang. A Fistful of Dollars) – włosko-hiszpańsko-niemiecki western filmowy z 1964 roku w reżyserii Sergia Leone. Jest to pierwsza część tzw. dolarowej trylogii, poprzedzająca kolejne filmy Leone: Za kilka dolarów więcej (1965) oraz Dobry, zły i brzydki (1966). Film ten zapoczątkował specyficzny nurt we włoskiej kinematografii, zwany spaghetti westernem.
 Clint Eastwood jako Człowiek bez imienia (1964) | |
| Gatunek | |
|---|---|
| Data premiery |
27 sierpnia 1964 |
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania |
99 minut |
| Reżyseria | |
| Scenariusz |
Sergio Leone |
| Główne role |
Clint Eastwood |
| Muzyka | |
| Zdjęcia |
Massimo Dallamano |
| Scenografia |
Carlo Simi |
| Kostiumy |
Carlo Simi |
| Montaż |
Roberto Cinquini |
| Produkcja |
Constantin Film Produktion |
| Dystrybucja |
Constantin Film |
| Budżet |
nominalnie 200 000 000 lirów |
| Kontynuacja |
Za kilka dolarów więcej (1965) |
Opis fabuły
edytujGłównym bohaterem Za garść dolarów jest tajemniczy rewolwerowiec (Clint Eastwood), który przybywa do wioski targanej konfliktem pomiędzy dwoma gangami i wyczuwając okazję do zysku, decyduje się zaognić ów konflikt poprzez lawirowanie między nimi.
Obsada
edytuj- Clint Eastwood – Człowiek bez imienia / Joe
- José Calvo – Silvanito
- Gian Maria Volonté – Ramón Rojo
- Wolfgang Lukschy – szeryf John Baxter
- Sieghardt Rupp – Esteban Rojo
- Antonio Prieto – Don Miguel Benito Rojo
- Joe Edger – Piripero
- Margarita Lozano – Consuelo Baxter
- Marianne Koch – Marisol
- Joyce Gordon – Marisol (głos, wersja anglojęzyczna)
- Daniel Martín – Julio
- Nino del Arco – Jesus
- Benito Stefanelli – Rubio
- Mario Brega – Chico
- Bruno Carotenuto – Antonio Baxter
- Aldo Sambrell – Manolo
- Raf Baldassarre – Juan De Dios
Produkcja
edytujZdjęcia do filmu były realizowane we włoskiej wytwórni Cinecittà oraz plenerach hiszpańskich. Jego powstaniu towarzyszył osobliwy sposób produkcji: w jego kręceniu brali udział aktorzy z różnych państw, więc ich głosy były dubbingowane na potrzeby rynków narodowych[1]. Z obawy o porażkę dzieła Leone, jak również część ekipy filmowej, ukrywał się pod pseudonimem, figurując w czołówce anglojęzycznej wersji jako Bob Robertson[2].
Odbiór
edytujZa garść dolarów, wyprodukowany za 200 milionów lirów włoskich[3], odniósł znaczący sukces komercyjny, w samych Włoszech przynosząc zyski w postaci 3,18 miliarda lirów[4]. Początkowo nie szło to w parze z pozytywnymi recenzjami krytyków[1], dodatkowo ukazanie się filmu wywołało skandal, jako że był on niemal plagiatem japońskiego dzieła Straż przyboczna w reżyserii Akiry Kurosawy; japoński reżyser wygrał sprawę sądową, przejmując część zysków z dystrybucji włoskiego remake'u[5]. Z czasem jednak krytycy dostrzegli w filmie Leone klasyczne dzieło gatunku, które przewartościowało typowe cechy hollywoodzkiego westernu, ukazując bardziej realistyczne oblicze Dzikiego Zachodu; wespół z pedantyczną dbałością o szczegóły i dynamiczną muzyką Ennia Morricone Za garść dolarów zyskał miano filmu artystycznego[6]. Dzięki niemu Clint Eastwood, przedtem mało znany aktor telewizyjny, zyskał międzynarodową sławę[7].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Paul Varner: The A to Z of Westerns in Cinema. Plymouth: Scarecrow Press, 2009, s. 196. ISBN 978-0-8108-6888-5.
- ↑ Peter E. Bondanella: Italian Cinema: From Neorealism to the Present. Wyd. 3. Londyn: Continuum, 2001, s. 254. ISBN 0-8264-1247-5.
- ↑ Peter E. Bondanella: Italian Cinema: From Neorealism to the Present. s. 257.
- ↑ Richard Dyer, Ginette Vincendeau: Popular European Cinema. Londyn: Routledge, 1992, s. 247. ISBN 0-415-06802-9.
- ↑ Elżbieta Ciapara. Mity filmowe. Akira Kurosawa oskarżył Leone o plagiat. „Film”, s. 64, listopad 2011.
- ↑ Peter E. Bondanella: Italian Cinema: From Neorealism to the Present. s. 254–256.
- ↑ Konrad J. Zarębski. Za garść dolarów. „Gazeta Telewizyjna”. 103, s. 20, 2.05.2008. Agora SA. ISSN 1232-1702.
Linki zewnętrzne
edytuj- Za garść dolarów w bazie IMDb (ang.)
- Za garść dolarów w bazie Filmweb