Z7 Hermann Schoemann

Z7 Hermann Schoemann – niemiecki niszczyciel typu 1934A (Leberecht Maass) z okresu przedwojennego i II wojny światowej, w służbie w latach 1937-1942, zatopiony w bitwie z konwojem QP-11 na Morzu Barentsa.

Z7 Hermann Schoemann

Historia
Stocznia	Deschimag, Brema
Położenie stępki	7 września 1935
Wodowanie	16 lipca 1936
Kriegsmarine
Wejście do służby	9 września 1937
Zatopiony	2 maja 1942, Morze Barentsa (73°30′N 35°10′E)
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 2171 t pełna: 3110 t
Długość	119 m
Szerokość	11,3 m
Zanurzenie	3,8-4,3 m
Napęd
2 turbiny parowe o mocy łącznej 70 000 KM, 6 kotłów parowych Wagnera, 2 śruby
Prędkość	38 węzłów
Zasięg	1900 mil morskich przy prędkości 19 w
Uzbrojenie
5 x 128 mm (5xI), 4 x 37 mm plot (2xII), 6 x 20 mm plot (6xI), 8 wt 533 mm (2xIV), 18 bg, miny - stan początkowy, szczegóły poniżej
Załoga	325

Budowa

Zamówiony 9 stycznia 1935, położenie stępki – 7 września 1935, wodowanie – 16 lipca 1936, wejście do służby – 9 września 1937. Zbudowany w stoczni Deschimag AG w Bremie (numer stoczniowy W901). W systemie oznaczeń niemieckich niszczycieli miał przydzielony numer Z7 (rzadko używany oficjalnie), przed wojną nosił numer burtowy 23. Nazwę nadano mu na cześć niemieckiego kapitana marynarki Hermanna Schoemanna - dowódcy Flandryjskiej Flotylli Torpedowców, poległego na torpedowcu A2, zatopionym 1 maja 1915 przez brytyjski niszczyciel koło Dover.

Służba

Przed wojną, m.in. odbył rejs do Norwegii (lipiec 1938). 19 sierpnia 1938 uczestniczył w rewii floty przed Hitlerem i węgierskim regentem Horthym. W październiku 1938 odbył rejs na Morze Śródziemne z "pancernikiem kieszonkowym" "Admiral Graf Spee".

Po wybuchu II wojny światowej, od października 1939 działał na Morzu Północnym i w Cieśninach Duńskich, m.in. kontrolując statki handlowe (z niszczycielami "Friedrich Ihn" i "Erich Steinbrinck"). 23 grudnia 1939 lekko uszkodzony w kolizji z niszczycielem "Erich Steinbrinck". W kwietniu 1940 był w remoncie, nie wziął udziału w inwazji na Norwegię).

Na początku czerwca 1940 wziął udział w operacji Juno - eskorcie pancerników "Scharnhorst" i "Gneisenau" i krążownika "Admiral Hipper" atakujących alianckie transporty z Norwegii (z niszczycielami "Hans Lody", "Erich Steinbrinck" i "Karl Galster" oraz torpedowcami). 8 czerwca "Schoemann" dobił torpedą brytyjski tankowiec "Oil Pioneer", uszkodzony przez "Hippera". Później, w dniach 20-23 czerwca 1940 eskortował uszkodzonego "Scharnhorsta" do Kilonii.

Od lipca 1940 do marca 1941 w remoncie. Prawdopodobnie w tym okresie został wyposażony w radar. Od lipca do sierpnia 1941 działał przeciw ZSRR na dalekiej północy, z baz w Norwegii (Kirkenes), w ramach 1. dywizjonu 6. Flotylli. Podczas pierwszej akcji 13 lipca wraz z "Hansem Lody" i "Karlem Galsterem" zatopił radziecki konwój w składzie: patrolowiec (uzbrojony trawler) "Passat" i dwa trawlery RT-32 i RT-67 przedsiębiorstwa EPROM, holujące pontony do ratunkowych prac podwodnych (RT-32 wyrzucił się na brzeg). Podczas trzeciej akcji, w nocy na 24 lipca "Schoemann" zatopił okręt hydrograficzny "Meridian". Z powodu awarii maszyn, odesłany do Niemiec na remont (od września do listopada 1941). W tym okresie prawdopodobnie wzmocniono lekkie uzbrojenie plot do 9 działek 20 mm.

12 lutego 1942 "Schoemann" wziął udział w operacji Cerberus - osłonie przebicia się przez kanał La Manche pancerników "Scharnhorst" i "Gneisenau". Podczas niej został lekko uszkodzony z broni maszynowej samolotów. 21-23 lutego 1942 eskortował do Norwegii (z "Richard Beitzen", "Paul Jacobi", "Friderich Ihn", Z25 i trzema torpedowcami) krążowniki "Prinz Eugen" i "Admiral Hipper", podczas czego "Prinz Eugen" został uszkodzony przez okręt podwodny. Od lutego 1942 "Schoemann" ponownie działał z baz w północnej Norwegii, głównie przeciw konwojom alianckim do ZSRR w Arktyce. 6-9 marca 1942 wraz z "Friedrich Ihn" i pancernikiem "Tirpitz" wziął udział w akcji przeciw konwojowi PQ-12, którego jednak nie wykryto. Niszczyciele natomiast 7 marca zatopiły statek "Iżora" (2815 BRT, z konwoju QP-8).

1 maja 1942 "Hermann Schoemann" jako okręt flagowy komandora Alfreda Schulze-Hinrichsa, z niszczycielami Z24 i Z25 wziął udział w akcji przeciw konwojowi QP-11 na Morzu Barentsa, tocząc pojedynek z brytyjskimi niszczycielami, w toku którego jedynie uszkodzono HMS "Amazon". 2 maja 1942 Niemcy odnaleźli brytyjski krążownik lekki HMS "Edinburgh", uszkodzony wcześniej przez okręt podwodny U-456, eskortowany przez dwa niszczyciele, 4 trałowce i patrolowiec. Atakując krążownik, "Schoemann" został o 6.37 ciężko uszkodzony w maszynownię dwoma pociskami 152 mm krążownika, a następnie kilkoma pociskami niszczyciela HMS „Forester”. Na skutek uszkodzeń, między innymi utracił napęd. Niemcy następnie opuścili okręt i samozatopili go o 8.30 ładunkami wybuchowymi na pozycji 73°30′N 35°10′E. Straty wyniosły 8 zabitych i 45 rannych, ok. 260 osób uratował niszczyciel Z24, a 54 - okręt podwodny U-88 (według publikacji, decyzja o zatopieniu "Schoemanna" być może była przedwczesna, gdyż okręt zachowywał pływalność i istniały szanse odholowania go).

Historia konstrukcji i opis okrętu - w opisie niszczycieli Typu 1934.

Dowódcy:

• kmdr ppor Schulte-Mönting: 9 września 1937 - 25 października 1938
• kmdr ppor Detmers: 26 października 1938 - 15 lipca 1940
• kpt mar Loerke: lipiec 1940 - październik 1940
• kmdr ppor Wittig: 20 października 1940 - 2 maja 1942

Dane techniczne

• wyporność:
  • standardowa: 2171 t
  • pełna: 3110 t
• wymiary:
  • długość: 119 m
  • szerokość: 11,3 m
  • zanurzenie: 3,8-4,3 m
• napęd: 2 turbiny parowe o mocy łącznej 70 000 KM, 6 kotłów parowych Wagnera (ciśnienie pary 70 atm), 2 śruby
• prędkość maksymalna: 38 w.
• zasięg: 1900 mil morskich przy prędkości 19 w.
• zapas paliwa: 770 t. mazutu
• załoga: 325

Uzbrojenie i wyposażenie (początkowe):

• 5 dział kalibru 128 mm (nominalnie 12,7 cm) SK C/34 w pojedynczych stanowiskach, osłoniętych maskami (5xI)
  • długość lufy L/45 (45 kalibrów), donośność maksymalna 17.400 m, kąt podniesienia +30°, masa pocisku 28 kg, zapas amunicji - 120 na działo
• 4 działka przeciwlotnicze 37 mm SK C/30, półautomatyczne, podwójnie sprzężone na podstawach LC/30 (2xII)
• 6 działek przeciwlotniczych 20 mm (6xI)
• 8 wyrzutni torpedowych 533 mm (2xIV), 12-16 torped
• 18 bomb głębinowych (zrzutnia bg)
• możliwość zabrania 60 min morskich

• radar FuMo 21 (od 1941/42)
• szumonamiernik GHG
• hydrolokator S-Gerat (nie jest pewne, czy był zamontowany)
• system kierowania ogniem artylerii głównej: dwa 4-metrowe dalmierze stereoskopowe (na nadbudówce dziobowej i śródokręciu), centrala artyleryjska C34/Z

Bibliografia

• S.W. Patjanin (С.В.Патянин): "Esmincy tipa Leberecht Maass" ("Эсминцы типа «Леберехт Маасс»"), seria Morskaja Kollekcja 5/2004