Yehiel De-Nur

żydowski pisarz, więzień niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz

Yehiel De-Nur lub Dinur[a], właśc. Jechiel Fajner (ur. 16 maja 1909 w Sosnowcu, zm. 17 lipca 2001 w Tel Awiwie) – żydowski pisarz, więzień niemieckiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz.

Yehiel De-Nur
Jechiel Fajner
Ilustracja
Yehiel De-Nur podczas procesu Adolfa Eichmanna Jerozolima, 1961
Data i miejsce urodzenia

16 maja 1909
Sosnowiec

Data i miejsce śmierci

17 lipca 2001
Tel Awiw

Narodowość

żydowska

Język

hebrajski

Dziedzina sztuki

literatura

Życiorys

edytuj

Podczas II wojny światowej De-Nur przez dwa lata był więźniem niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz. W 1945 roku zamieszkał w Izraelu, gdzie został pisarzem-historykiem, pisząc kilka prac po hebrajsku pod pseudonimem „Ka-Tzetnik 135633” (czasami: „K. Tzetnik”). Ka-Tzetnik znaczy „Kacetnik” (od niemieckiego Konzentrationslagerobóz koncentracyjny). 135633 to numer, który wytatuowano na przedramieniu De-Nura w obozie koncentracyjnym.

Jego prace dokumentują nazistowskie okrucieństwo. Pod pseudonimem pisał do momentu ujawnienia jego tożsamości podczas procesu Adolfa Eichmanna w 1961 roku. Zmarł w 2001 roku na raka.

Najsłynniejszą książką 135633 jest Dom lalek[1] (1956), opisujący oddziały rozkoszy (niem. Freudenabteilung), nazistowski układ – żydowskie kobiety zmuszane do świadczenia usług seksualnych w obozach koncentracyjnych. Sugerował, że bohaterką książki jest jego młodsza siostra, której nie udało się przeżyć Holocaustu. W innej z książek, Piepel, w której naziści seksualnie wykorzystują młodych chłopców, sugerował podobnie, że bohaterem opisanych wydarzeń był jego brat, zmarły w obozie koncentracyjnym[2]. Dwadzieścia lat później wokalista Ian Curtis nazwał swój zespół Joy Division, nawiązując do wydarzeń opisanych w książce.

W 1976 roku Dinur został poddany eksperymentalnej psychoterapii przy użyciu LSD, którą zastosował dr Jan Bastiaans. Powodem były powracające koszmary i depresja. Wizje doświadczone podczas terapii stały się kanwą książki Shivitti[3].

Twórczość

edytuj
  • Atrocity
  • Dom lalek (ang. House of Dolls)
  • Star Eternal
  • Shivitti: A Vision
  • Piepel
  1. „De-Nur” w języku hebrajskim oznacza „w ogniu”

Przypisy

edytuj
  1. Dinur Yehiel (pseud. Ka-tzetnik): Dom Lalek. przekł. (z angielskiego) Andrzej Horodeński. Warszawa: „Orbita” Spółka Wydawniczo-Poligraficzna, 1992, s. 285. ISBN 83-7034-080-6.
  2. Welcome sandrawilliams.org - Hostmonster.com [online], sandrawilliams.org [dostęp 2024-04-26].
  3. The Bastiaans Method of Drug-Assisted Therapy.

Linki zewnętrzne

edytuj