Wynajęty człowiek

Wynajęty człowiek
The Hired Hand
Gatunek	western
Rok produkcji	1971
Data premiery	16 lipca 1971
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone
Język	angielski; hiszpański
Czas trwania	93 minuty
Reżyseria	Peter Fonda
Scenariusz	Alan Sharp
Główne role	Peter Fonda; Verna Bloom; Megan Denver
Muzyka	Bruce Langhorne
Zdjęcia	Lawrence G. Paull
Scenografia	Lawrence G. Paull
Kostiumy	Richard Bruno
Montaż	Frank Mazzola
Produkcja	William Hayward
Wytwórnia	The Pando Company
Dystrybucja	Universal Pictures (kina, DVD); Cinema International Corporation (kina); Rank Film Distributors (kina); NBC (TV); Kartes Video (VHS)
Budżet	820 000 $

Wynajęty człowiek (ang. The Hired Hand) – amerykański western z 1971 roku w reżyserii Petera Fondy.

Opis fabuły

Nowy Meksyk lat 80. XIX wieku^[1]. Harry Collings po kilku latach wędrówki po Dzikim Zachodzie wraz ze swoim przyjacielem Archem Harrisem powraca do żony i córki. Początkowo niechętna Harry'emu kobieta, przyjmuje go wraz z przyjacielem jako najemnych robotników. Z czasem zaczyna jednak wierzyć w jego skruchę i ponownie zaczyna traktować go jak męża. Kiedy wszystko zadaje się zmierzać ku lepszemu, na farmie Collingsów zjawia się wysłannik bandytów z którymi onegdaj zadarł Harry. Porwali oni i uwięzili Archa, który wcześniej opuścił farmę, podobnie jak Harry pragnąc powrócić do domu. Collings zmuszony jest stoczyć z przestępcami nierówną walkę. Dzięki pomocy uwolnionego przyjaciela udaje mu się pokonać wszystkich, jednak sam ginie.

Obsada

Peter Fonda – Harry Collings
Verna Bloom – Hannah Collings
Megan Denver – Janey Collings
Warren Oates – Arch Harris
Robert Pratt – Dan Griffen
Severn Darden – McVey
Owen Orr – Mace
Ted Markland – Luke
Ann Doran – pani Sorenson
Gray Johnson – Will
Michael McClure – Plummer
Rita Rogers – Meksykanka
Al Hopson – barman
Larry Hagman – szeryf (w wersji telewizyjnej)

i inni.

Produkcja

Film był debiutem reżyserskim Petera Fondy. Filmy z jego udziałem z końca lat 60. (Dzikie anioły, Podróż, a zwłaszcza Swobodny jeździec), przyniosły mu rozgłos, uznanie krytyków oraz spore pieniądze. Te ostatnie stały się dla niego na początku kolejnej dekady asumptem do spróbowania sił jako reżyser. Film firmowała jego własna wytwórnia "The Pando Company", jednak dzięki ogromnemu sukcesowi finansowemu Swobodnego jeźdźca, szerokie wsparcie zapewniła mu wytwórnia Universal. Fonda otrzymał również pełną kontrolę artystyczną nad filmem^[1]^[2].

Odbiór

Obraz spotkał się z mieszanym odbiorem krytyków – w większości były to negatywne recenzje^[2]. Tygodnik Time ubolewał nad poziomem gry aktorskiej, zwłaszcza Fondy oraz "ociężałymi" dialogami^[3]. Znany krytyk filmowy Roger Ebert nazwał film "leniwie uduchowionym westernem"^[4].

Z kolei The New York Times pisał o filmie pozytywnie, chwaląc zwłaszcza zdjęcia^[5]. Wkrótce po telewizyjnej premierze filmu (1973) Jay Cocks na łamach Timesa, chwaląc film pod niemal każdym względem, określił go jako "świetny, elegijny western"^[6].

Jedynym aspektem produkcji Fondy, który nie budził żadnych zastrzeżeń była muzyka w wykonaniu Bruce'a Langhorne'a, dla którego film był debiutem w dziedzinie muzyki filmowej^[2].

Po mimo niskiego budżetu (820 000 $) i wielkich nadziei wytwórni Uniwersal na kolejny, równy Swobodnemu jeźdźcowi sukces finansowy, film okazał się być finansową klapą. W Stanach Zjednoczonych Wynajęty człowiek był wyświetlany w zaledwie w 52 kinach przez dwa tygodnie po czym zniknął z ekranów^[2]. W 1973 roku Fonda sprzedał prawa do jego dystrybucji telewizji NBC, która włączyła do niego 20 minut wcześniej wyciętych scen (m.in. z udziałem Larryego Hagmana)^[2]. W kolejnych latach film był sporadycznie pokazywany w amerykańskich stacjach telewizyjnych.

W Polsce film miał swoją premierę w maju 1973 roku^[7]. Recenzje jakie uzyskał były jeszcze mniej korzystne niż w Stanach^[1].

Film ugina się pod ciężarem pompatycznego stylu; operatorskich ozdobników: starannie skomponowanych, barwnych wschodów i zachodów słońca, zwolnionych zdjęć, nieostrych, impresjonistycznych pejzaży. Buńczuczne wypowiedzi "gniewnego" reżysera pozwalały oczekiwać, że nawet sięgając po klasyczny temat znajdzie on okazję do bezkompromisowego burzenia tradycyjnej mitologii. Buntownik z "Dzikich aniołów", "Podróży", "Swobodnego jeźdźca" nie potrafił jednak jako reżyser powtórzyć swych dawnych sukcesów.

Maria Oleksiewicz (polska krytyk filmowa)^[1]

W 2001 roku na płycie DVD ukazała się cyfrowa rekonstrukcja filmu. Trzydzieści lat po premierze, krytycy spojrzeli na niego zupełnie inaczej. Uznali oni obraz za klasyk swojego gatunku, a nawet arcydzieło^[8]^[9]. Dla niektórych, jak na przykład Williama Thomasa z brytyjskiego magazynu filmowego Empire, jego dotychczasowe wady stały się zaletami (powolne tempo i banalność akcji, odrzucenie konwencji gatunku)^[10]. W rankingu popularnego, filmowego serwisu internetowego Rotten Tomatoes obraz posiada obecnie (2023) wysoką 81- procentową, pozytywną ocenę "czerwonych pomidorów"^[11].

Zdjęcia

Według pierwotnych planów film miał być kręcony w Meksyku. Jednak na skutek sprzeciwu meksykańskiego rządu, zdjęcia przeniesiono do stanu Nowy Meksyk. Sceny miejskie kręcono w Hollywood w atelier wytwórni MGM^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Oleksiewicz...
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f The Hired Hand (1971). [w:] AFI Catalog [on-line]. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).
↑ T.E. KALEM: A Lode of Pap. [w:] Time [on-line]. 1971-08-02. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).
↑ Roger Ebert: The Hired Hand. [w:] RogerEbert.com [on-line]. 1972-02-02. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).
↑ Roger Greenspun: Film: "The Hired Hand": Peter Fonda Directs and Is Cast as Hero. [w:] The New York Times [on-line]. 1971-08-12. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).
↑ Jay Cocks: Terminal Station. [w:] Time [on-line]. 1973-12-03. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).
↑ Przed premierą. Wynajęty człowiek. „Film”. Nr 15, s. 18, 1973-05-13. Warszawa: RWS „Prasa-Książka-Ruch”.
↑ Stephen Vagg: Peter Fonda – 10 Phases of Acting. [w:] Filmink [on-line]. 2019-10-26. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).
↑ Bilge Ebiri: Peter Fonda’s Hired Hand Is a Masterpiece of 1970s American Cinema. [w:] Vulture [on-line]. 2019-08-19. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).
↑ William Thomas: The Hired Hand Review. [w:] Empire [on-line]. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).
↑ The Hired Hand. [w:] Rotten Tomatoes [on-line]. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).

Bibliografia

Maria Oleksiewicz. Życie rodzinne na Dzikim Zachodzie. „Film”. Nr 20, s. 8, 1973-06-17. Warszawa: RWS „Prasa-Książka-Ruch”.

Linki zewnętrzne

Wynajęty człowiek w bazie IMDb (ang.)
Wynajęty człowiek w bazie Filmweb

[oleksiewicz-1] Oleksiewicz...

[afi-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f The Hired Hand (1971). [w:] AFI Catalog [on-line]. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).

[3] T.E. KALEM: A Lode of Pap. [w:] Time [on-line]. 1971-08-02. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).

[4] Roger Ebert: The Hired Hand. [w:] RogerEbert.com [on-line]. 1972-02-02. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).

[5] Roger Greenspun: Film: "The Hired Hand": Peter Fonda Directs and Is Cast as Hero. [w:] The New York Times [on-line]. 1971-08-12. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).

[6] Jay Cocks: Terminal Station. [w:] Time [on-line]. 1973-12-03. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).

[7] Przed premierą. Wynajęty człowiek. „Film”. Nr 15, s. 18, 1973-05-13. Warszawa: RWS „Prasa-Książka-Ruch”.

[8] Stephen Vagg: Peter Fonda – 10 Phases of Acting. [w:] Filmink [on-line]. 2019-10-26. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).

[9] Bilge Ebiri: Peter Fonda’s Hired Hand Is a Masterpiece of 1970s American Cinema. [w:] Vulture [on-line]. 2019-08-19. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).

[10] William Thomas: The Hired Hand Review. [w:] Empire [on-line]. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).

[11] The Hired Hand. [w:] Rotten Tomatoes [on-line]. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]