Wikipedia

Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1824 roku

Wybory prezydenckie w USA w 1824 roku – dziesiąte wybory prezydenckie w historii Stanów Zjednoczonych. Na urząd prezydenta wybrano Johna Quincy’ego Adamsa, a wiceprezydentem został John C. Calhoun.

Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1824 roku
Państwo

 Stany Zjednoczone

Rodzaj

wybory prezydenckie

Data przeprowadzenia

29 października – 11 listopada 1824 (głosowanie powszechne)
9 lutego 1825 (Izba Reprezentantów)

Podstawa prawna

Konstytucja Stanów Zjednoczonych

Głosowanie
poprzednie:
1820 		następne:
1828
Mapa wyborcza Stanów Zjednoczonych w 1824 roku. Liczba na mapie określa liczbę przedstawicieli stanu w Kolegium Elektorów

Kampania wyborcza

edytuj

Do wyborów w 1824 roku przystąpiła tylko jedna formacja polityczna – Partia Demokratyczno-Republikańska[1]. Była ona jednak mocno podzielona i nie mogła ustalić jednego kandydata na urząd prezydenta[2]. Na pierwszej konwencji 1/3 kongresmanów nominowała Williama Crawforda, protegowanego odchodzącego prezydenta Jamesa Monroego[2]. Kontrkandydatury zgłosiły legislatury stanowe: konwencja Nowej Anglii, odbywająca się w Bostonie wybrała swoim kandydatem dotychczasowego sekretarza stanu, Johna Quincy’ego Adamsa[1]. Legislatura Kentucky wyznaczyła spikera Izby Reprezentantów Henry’ego Claya, natomiast Tennessee – generała Andrew Jacksona[1]. Początkowo legislatura Karoliny Południowej wystawiła także kandydaturę Johna Calhouna, jednakże ten postanowił ubiegać się o urząd wiceprezydenta, widząc że stracił swój elektorat na rzecz Jacksona[1].

Kandydaci

edytuj
  •  
    John Quincy Adams
  •  
    Henry Clay
  •  
    Andrew Jackson
  •  
    William Crawford
  •  
    Daniel Tompkins
  •  
    Nathaniel Macon
  •  
    Nathan Sanford

Wyniki głosowania

edytuj

Głosowanie powszechne odbyło się pomiędzy 29 października a 11 listopada 1824 i wzięło w nim udział 365 tys. osób[3]. Frekwencja wyniosła 26,9%[4]. Najwięcej głosów uzyskał Andrew Jackson – 150 tys. (41,3%), drugie miejsce zajął John Quincy Adams, który uzyskał 116 tys. (32%) głosów[3]. Dalsze miejsca zajęli Henry Clay 47,5 tys. (13%) i William Crafword 41 tys. (11%)[3]. Ponadto oddano ok. 9000 głosów na innych kandydatów[3]. Stało się jasne, że przy takim podziale i rozkładzie głosów, żaden z kandydatów nie uzyska wymaganej większości[1]. W głosowaniu Kolegium Elektorów Jackson uzyskał 99 głosów, przy wymaganej większości 131[5]. Drugie miejsce zajął John Quincy Adams z 84 głosami[5]. William Crawford otrzymał 41, a Henry Clay 31 głosów[5]. Ponieważ żaden z kandydatów nie otrzymał wymaganej większości głosów, zgodnie z 12. poprawką do Konstytucji, decyzja wyboru przeszła na Izbę Reprezentantów, która 9 lutego 1825[6] wybierała spośród trzech kandydatur z najwyższym wynikiem (głosując stanami)[2]. Crawford doznał udaru, co spowodowało, że stracił szanse na prezydenturę, dlatego też dwaj główni pretendenci zaczęli zabiegać o głosy Henry’ego Claya[2]. Clay postanowił „oddać” swoje głosy na rzecz Adamsa, który po wygranych wyborach mianował go sekretarzem stanu (było to podstawą to wielu oskarżeń o korupcję polityczną pod adresem Adamsa)[2]. Adams otrzymał głosy 13 stanów, natomiast Jackson 7[7]. Cztery stany zagłosowały na Crawforda[7]. Zwycięzcą wyborów wiceprezydenckich został John Calhoun, który w Kolegium Elektorskim uzyskał 182 głosy[5]. Dalsze miejsca zajęli Nathan Sanford (30 głosów), Nathaniel Macon (24 głosy), Andrew Jackson (13 głosów), Martin Van Buren (9 głosów) i Henry Clay (2 głosy)[5].

Konsekwencją takich wyborów był rozpad Partii Demokratyczno-Republikańskiej na stronnictwo Adamsa-Claya (Narodowa Partia Republikańska) i stronnictwo Jacksona-Calhouna-Van Burena (Demokratyczna Partia Republikańska)[8]. Ukształtowało to stały element dwupartyjności amerykańskiej polityki[8].

Kandydat na prezydenta Partia Głosowanie powszechne Kolegium Elektorów Izba Reprezentantów
Głosy Procent
John Quincy Adams Partia Demokratyczno-Republikańska 116 296 32,0% 84 13
Andrew Jackson Partia Demokratyczno-Republikańska 150 385 41,3% 99 7
Henry Clay Partia Demokratyczno-Republikańska 47 532 13,0% 37 0
William H. Crawford Partia Demokratyczno-Republikańska 40 900 11,2% 41 4
Łącznie 261 24
Kandydat na wiceprezydenta Partia Kolegium Elektorów
John C. Calhoun Partia Demokratyczno-Republikańska 182
Nathan Sanford Partia Demokratyczno-Republikańska 30
Nathaniel Macon Partia Demokratyczno-Republikańska 24
Andrew Jackson Partia Demokratyczno-Republikańska 13
Martin Van Buren Partia Demokratyczno-Republikańska 9
Henry Clay Partia Demokratyczno-Republikańska 2
Łącznie 261

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e Bartnicki 1995 ↓, s. 155.
  2. ↑ a b c d e Jones 2016 ↓, s. 161.
  3. ↑ a b c d US President – National Vote. Our Campaign. [dostęp 2017-05-12]. (ang.).
  4. ↑ Election of 1824. CountingTheVotes. [dostęp 2017-05-19]. (ang.).
  5. ↑ a b c d e Electoral College Box – 1824. NARA. [dostęp 2017-05-12]. (ang.).
  6. ↑ Presidential Election of 1824. Biblioteka Kongresu. [dostęp 2017-05-12]. (ang.).
  7. ↑ a b Pastusiak 1999 ↓, s. 163.
  8. ↑ a b Bartnicki 1995 ↓, s. 156.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Wybory_prezydenckie_w_Stanach_Zjednoczonych_w_1824_roku&oldid=74536131”