Wola Jaworowa
Wola Jaworowa (1479 Vola dicta Mąthną[4], 1480 Mąthne, Manthna, 1489 Vola, 1552 Wola Jaworowa) – nieistniejąca wieś[5] będąca częścią Woli Sękowej, dawniej Nowotańca[6], leży w Beskidzie Niskim, na Pogórzu Bukowskim, nad rzeką Sanoczek. Obecnie według rejestru TERYT jest to część wsi Wola Sękowa, położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Bukowsko[3][7].
| część wsi | |
 Widok z Nowotańca w stronę pasma Bukowicy i Woli Jaworowej (po prawej zabudowania Woli Sękowej) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Część miejscowości | |
| Liczba ludności |
0 |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-506[2] |
| Tablice rejestracyjne |
RSA |
| SIMC |
0346796[3] |
Położenie na mapie gminy Bukowsko  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu sanockiego  | |
 49°29′38″N 22°01′16″E/49,493889 22,021111[1]
| |
Od 1340 do 1772 ziemia sanocka, województwo ruskie. Od 1772 do 1852 cyrkuł leski następnie sanocki. Od 1867 powiat sanocki, gmina Bukowsko w Galicji.
W roku 1520[8] dziedzic tych ziem Adam Wzdowski, powierzył pracowitemu Pawłowi Dynowiczowi osadzenie we wsi Jawornik, nowych przybyszów na prawie kmiecym[9].
W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej w Senkowej, Woli Jaworowej i Zaliwa był Jakub Wiktor[10]. W 1905 Władysław Wiktor posiadał we wsi obszar 380,8 ha[11].
Wieś graniczyła od północy z Wolą Sękową, od zachodu z Tokarnią, od południa z Bukowskiem i Nagórzanami, a od wschodu z Nowotańcem. W roku 1946 mieszkańcy tej wsi zostali przesiedleni do USRR.
Wieś należała do parafii rzymskokatolickiej Nowotańcu.
- Nazwiska mieszkańców z końca XIX wieku;
Kowal, Gembus, Dżugan, Lenio, Goliat, Pituch, Winnicki, Szwast, Szymański, Cap, Korcaba, Sołtys, Kowalczyk, Krawiec, Patrylak, Kopacz, Drozd, Lisienko.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 150029
- ↑ Wola Sękowa, [w:] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1487 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ (1493 Mąthyna, 1520 Maior Mąthny) potok, prawy dopływ Pielnicy (HW 240), uchodzi we wsi Nadolany. [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu. Mątny
- ↑ W 1435 opis granic między wsiami Nowotaniec a Bukowsko wskazuje, że Jaworowej Woli jeszcze nie było (XI 708); w 1481 graniczy z wsią Nagórzany (XVI 1524); w 1520 graniczy z wsią Nowotaniec. [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu. str. 42
- ↑ W 1479 w dobrach Nowotaniec istnieje osada zw. Vola dicta Mąthną (XVI 1356); 1480 w dobrach Nowotaniec wieś Manthna, Mąthne, zapewne od nazwy potoku, późniejsza Jaworowa Wola (XVI 1410, 1417, 1524, 1928); 1493 Mikołaj Bal z Nowotańca wydaje przywilej lokacyjny wsi Trębowla [dziś Wola Sękowa] nad potokiem Mąthyna (Dod. GL 1854 nr 1); 1520 Adam Wzdowski dz. Nowotańca wydaje przywilej lokacyjny wsi Woli Jaworowej nad potokiem zw. Maior Mąthny (Dod. GL 1852 nr 33). [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu. str. 42
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ W 1520 Adam Wzdowski sprzedaje pracowitemu Pawłowi albo Paszeczkowi Dynowiczowi za 10 grz. pół łanu roli, obszar nad potokiem Większy (Maior) Mątny na końcu ról nowotanieckich koło łąki zw. Trąbowla i połowę pola zw. Jawornik, z obowiązkiem osadzenia kmieci począwszy od wym. roli aż do roli zwanej Kryszowskie na 21 ćwierciach roli. Kmiecie osadzeni przez Paszeczka winni płacić panu rocznie z ćwierci 8 gr, korzec owsa, 3 koguty, jednego czynszowego i 2 godne, 6 jaj i 1 ser, dwa razy w roku iść z pocztą jak inni kmiecie z Nowotańca, pracować 7 dni w roku i [wykonywać] zasiew. Wolni będą od powinności przez 3 lata z ról nad potokiem, a 6 lat z ról od lasu. Nie powinni pędzić świń do stada z gromadą, lecz winni je paść bez krzywdy poddanych. Winni być posłuszni prawu kmiecemu w Nowotańcu. Na odwrocie dokumentu Osada Iaworowei Woliei albo przeniesienie wsi (Dod. GL 1852 nr 33). [w:]Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu. str. 41
- ↑ "Niedaleko od klucza dukielskiego do nowotanieckiego klucza. [...] dokument z 1520, którym Adam Wzdowski dziedzic Nowotańca i wojski sanocki, Pawłowi Dynowycz pół łanu w Jaworniku, a pół łanu w Nowotańcu, pod tym warunkiem na własność sprzedał, aby rzeczony Paweł Dynowycz na 21 ćwierciach roli nowych kmieci poosadzał. Kmiecie ci od trzech do sześćiu lat woli zapewnione mieli, po wyjściu zaś tych lat wolności byli obowiązani z każdej ćwierci po ośm groszów, jednym korcu owsa, i po jednym kogucie czynszowym rocznie oddawać, siedm dni do roku prócz zasiewu odrabiać i sągów tyle ustawiać, ile insi kmiecie nowotanieccy. Zdaje się, że nawet "godne" wymówione, tj. po sześć jaj, dwa koguty, jednym serze rocznie, dziedzicowi się należały. Nowa ta osada równie jak dawniejsza gromada nowotaniecka, kmiecemu prawu podlegała " et debent esse obedientes jure kmethonico in Nowothaniecz " i ten tylko przywilej miała, iż nie potrzebowali osadnicy posyłać swe wieprze na pastwisko gromadzkie, lecz je osobno paść mogli. Osadzający zaś Paweł Dynowycz był na zawsze od wszelkiej robocizny wolnym, i tylko pół kopy groszów corocznie czynszu oddawać był winien. Cała osnowa tych stypulacji dowodzi, iż nowa lakacya na prawie polskim uskuteczniona została, którem się już sąsiednie wsi rządziły. Wprawdzie "gody" lub "poczta" warunki lakacyjne wsi wołoskich przypominają, i z nich, jak się zdaje, jako dogodne innowacya przyjęte zostały.; tylko że w nich na rzecz kniazia szły, tu zaś je dziedzic, ponieważ sam jurysdykcyą wykonywał, na swą korzyść zastrzegł. " [w:] Biblioteka warszawska. T. I. luty, 1854. str. 159.; "Wzmianki te odnoszą się zapewne do Woli Jaworowej, która według dokumentu z 1520 położona była nad potokiem zwanym "maior Mątny", na końcu ról nowotanieckich. Dokument ten wydał dziedzic Nowotańca Adam Wzdowski pracowitemu Paszeczkowi Dynowiczowi na osadzenie kmieci na 21 ćwierciach roli z wolnizną 3 letnia ..." [w:] Adam Fastnacht. Osadnictwo ziemi sanockiej w latach 1340-1650. str. 136
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 193.
- ↑ Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 405.
Linki zewnętrzne
edytuj- Jaworowa Wola, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 528.
- położenie wsi Wola Jaworowa na mapie z roku 1937