Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Lublinie

Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Lublinie (WUBP Lublin) – jednostka terenowa Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego funkcjonująca na terenie województw lubelskiego od sierpnia 1944 do rozwiązania MBP w grudniu 1954.

Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Lublinie

Województwo lubelskie, teren działania WUBP w Lublinie
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1944
Rozformowanie	1954
Komendanci
Pierwszy	szef Henryk Palka
Ostatni	szef Bernard Borys Schildhaus
Organizacja
Dyslokacja	Lublin
Podległość	Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego

Pieczęć: Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Lublinie

Jego siedziba mieściła się przy ul. Krótkiej 4 w Lublinie. Pierwszym kierownikiem WUBP został mianowany 1 sierpnia 1944 przedwojenny działacz KPZU, absolwent kursu NKWD w Kujbyszewie Henryk Palka. Po miesiącu zastąpił go Teodor Duda, również przedwojenny działacz KPZU. Kolejnym kierownikiem był oficer AL Stanisław Szot.

W latach 1944–1947 głównym zadaniem lubelskiego WUBP było zwalczanie polskiego podziemia niepodległościowego i ukraińskiej partyzantki. Na tym terenie silne były zgrupowania WiN Hieronima Dekutowskiego „Zapory”, Mariana Bernaciaka „Orlika”, braci Leona i Edwarda Taraszkiewiczów i Zdzisława Brońskiego „Uskoka”. Operacjami przeciw podziemiu kierowały: Wydział do Walki z Bandytyzmem na czele kolejno z Antonim Zarembiukiem, Henrykiem Deresiewiczem i Aleksandrem Pietraszkiewiczem oraz Wydział III na czele z Mikołajem Lachowskim.

Kierownictwo (szefostwo)

• 1-30 sierpnia 1944 Henryk Palka
• 31 sierpnia – 28 października 1944 Teodor Duda
• 29 października 1944 – 15 stycznia 1945 Stanisław Szot
• 16 stycznia – 30 listopada 1945 Faustyn Grzybowski
• 1 grudnia 1945 – 14 kwietnia 1946 Franciszek Marszałek (p.o.)
• 15 kwietnia 1946 – 14 marca 1947 Franciszek Piątkowski
• 15 marca – 14 grudnia 1947 Jan Tataj
• 10 grudnia 1947 – 24 września 1948 Franciszek Zalewski
• 25 września 1948 – 10 stycznia 1950 Artur Jastrzębski (właśc. Artur Ritter)
• 10 stycznia – 14 lutego 1950 Jan Gorliński (właśc. Cezary Monderer-Lamensdorf) (p.o.)
• 15 lutego 1950 – 14 stycznia 1953 Mikołaj Krupski
• 15 stycznia 1953 – 9 grudnia 1954 Bernard Borys Schildhaus

Zastępcy kierownika (zastępcy szefa):

• 8 listopada – 31 grudnia 1944 Stefan Antosiewicz
• 22 sierpnia 1945 – 31 sierpnia 1946 Bronisław (Borys) Wróblewski
• 1 marca 1947 – 30 czerwca 1951 Jan Gorliński
• 1 lipca 1951 – 30 maja 1952 Artur Mickiewicz

Wydziały i ich naczelnicy

• Wydział I (kontrwywiad)
  • 10 marca 1945 Borys Wróblewski
• Wydział II
  • 13 lutego 1945 Henryk Deresiewicz
• Wydział do Walki z Bandytyzmem
  • 13 lutego 1945 Antoni Zarembiuk
• Wydział III
  • 1 lipca 1946 Mikołaj Lachowski
• Wydział IV
  • 16 stycznia 1946 Wincenty Wojciusz
• Wydział V
  • 1 czerwca 1950 Mikołaj Oleksa
• Wydział Więzień i Obozów
  • 29 sierpnia 1945 Michał Dawidiuk
• Wydział VIII
  • 15 marca 1946 Marcin Socha
• Wydział IX
  • 1 marca 1953 Walenty Gliński
• Wydział X
  • 1 lutego 1953 Stanisław Walczyk

Bibliografia

• Rok pierwszy. Powstanie i działalność aparatu bezpieczeństwa publicznego na Lubelszczyźnie (lipiec 1944-czerwiec 1945), red. Sławomir Poleszak, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2004.
• Krzysztof Szwagrzyk (red.): Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, tom I, 1944-1956. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2005. ISBN 83-89078-94-5. [dostęp 2015-10-17]. Brak numerów stron w książce