Willa Konstantego Wolnego

Willa Konstantego Wolnego
	; Widok z zachodu (2019)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Katowice
Adres	ul. Zacisze 3
Typ budynku	dom jednorodzinny
Styl architektoniczny	neogotyk
Architekt	Albert Weiss
Ukończenie budowy	1898
	Położenie na mapie Katowic Willa Konstantego Wolnego
	Położenie na mapie Polski Willa Konstantego Wolnego
	Położenie na mapie województwa śląskiego Willa Konstantego Wolnego
	50°15′17,8878″N 19°01′47,2082″E/50,254969 19,029780
	Multimedia w Wikimedia Commons

Willa Konstantego Wolnego – willa miejska z 1898 roku w Katowicach przy ulicy Zacisze 3.

Historia

Willa została wybudowana jako mieszkanie dla dyrektora ówczesnej Königliche Baugewerksschule (Królewskiej Szkoły Budowlanej) w 1898 roku równocześnie z gmachem szkoły (obecnie siedzibą Akademii Muzycznej im Karola Szymanowskiego w Katowicach). Autor projektu długo pozostawał nieznany^[1]. Przypisywano go architektowi T. Ranikowi, a także dyrektorowi szkoły Meyerowi oraz nauczycielom Dresmannowi i Mildemu. W 2007 ustalono, że był nim miejski radca budowlany Albert Weiss. Prace budowlane prowadziła firma Grünfelda i Weissa^[2].

W willi mieszkał prof. dr Heinrisch Seipp. Po przyłączeniu Katowic do Polski w 1922 roku budynek szkoły przeznaczono na siedzibę główną Urzędu Województwa Śląskiego i Sejmu Śląskiego, a willę dyrektora przekazano marszałkowi Sejmu Śląskiego Konstantemu Wolnemu, który mieszkał tu z rodziną do 1939 roku. Dom odwiedzali wybitni działacze narodowi, m.in. Wojciech Korfanty, Józef Rymer, ksiądz Emil Szramek, gen. Józef Haller, a także przedstawiciele górnośląskiej palestry.

W 2002 roku w 80. rocznicę pierwszej sesji Sejmu Śląskiego przy wejściu do obiektu umieszczono tablicę upamiętniającą Konstantego Wolnego.

W 1931 roku dom stał się własnością Państwowego Konserwatorium Muzycznego. Obecnie mieści się tu rektorat Akademii Muzycznej w Katowicach^[1]^[2].

Budynek objęty jest ochroną konserwatorską^[3].

Architektura

Willa o niesymetrycznym rzucie, zbliżonym do prostokąta w stylu neogotyckim, nawiązująca do twórczości „szkoły hanowerskiej”.

Fasada trójosiowa z wejściem poprzedzonym schodkami umieszczonym od zachodu. Wysuniętą bryłę główną wieńczy szczyt nawiązujący do formy krenelażu. Okna z nadprożem w kształcie łuku, na piętrze ramowane są kolumnami. W części centralnej fasady biforium. W narożniku południowo-zachodnim zaprojektowano parterowy wykusz, a nad nim taras. Niesymetryczne elewacje ozdabiają elementy dekoracji szachulcowej.

Za sienią znajduje się dwukondygnacyjny hall ze schodami zabiegowymi, doświetlony oknami umieszczonymi na elewacji północnej. Pokoje zlokalizowane od frontu i południa pełniły funkcję reprezentacyjno-mieszkalną, pomieszczenia usytuowane od wschodu – gospodarczą. Dodatkowe wejście od strony szkoły sugeruje, że gabinet pana domu również mieścił się w tej części domu. Na piętrze zaprojektowano pokoje prywatne, sypialnię i łazienkę. Z oryginalnego wyposażenia zachowały się drewniane schody zabiegowe, kasetonowy sufit w hallu, stolarka okienna i drzwi zewnętrzne. W sieni znajduje się dekoracja malarska sufitu z motywami kwiatowymi. Okna w wykuszu posiadają obramowanie w formie dwóch ceglanych spiralnie skręconych kolumienek.

Willa wraz z budynkiem szkoły tworzyła układ obwiedziony wspólnym ogrodzeniem. Po południowej stronie domu zlokalizowany był niewielki ogród. Obecnie, w wyniku rozbudowy teren pomiędzy willą a budynkiem Akademii Muzycznej zajął gmach Centrum Nauki i Edukacji Muzycznej „Symfonia” wzniesiony w latach 2005–2007^[4]. W miejscu dawnego ogrodu znajduje się parking. W 2008 roku wykonano przeszkloną przewiązkę łączącą willę z resztą zabudowań Akademii, w tym czasie rozpoczęto też prace renowacyjne domu^[1].

Galeria

Willa Konstantego Wolnego (2024)
Tablica upamiętniająca Konstantego Wolnego (2024)
Gmach Akademii Muzycznej w Katowicach; z tyłu willa K. Wolnego. Pocztówka z 1914 roku
Akademia Muzyczna w Katowicach; obok willa K. Wolnego. Pocztówka z 1906 roku
Akademia Muzyczna w Katowicach, w tle willa K. Wolnego. Pocztówka z 1918 roku

Bibliografia

Katarzyna Łakomy: Wille miejskie Katowic. Katowice: Muzeum Śląskie, 2011, s. 257-259.
Ulice i place Katowic. Red. Grzegorz Grzegorek; wstęp Henryk Waniek. Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka Grzegorz Grzegorek, 2012, s.76-78.
Alojzy Lysko, Konstanty Wolny: Marszałek Sejmu Śląskiego : życie i dzieło Konstantego Wolnego (1877-1940). Katowice, Częstochowa: Regionalny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli "WOM" 2004.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c K. Łakomy: Wille miejskie Katowic. Katowice, 2011, s. 257-259.
↑ ^a ^b Grzegorek i inni, Ulice i place Katowic, Katowice, s. 76-78, ISBN 978-83-933665-8-3, OCLC 825776236 [dostęp 2018-08-20] .
↑ Wayback Machine [online], 4 marca 2016 [dostęp 2018-08-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] .
↑ » Centrum nauki i Edukacji muzycznej Symfonia, Katowice [online], www.koniorstudio.pl [dostęp 2018-08-20] (pol.).

[:0-1] K. Łakomy: Wille miejskie Katowic. Katowice, 2011, s. 257-259.

[:1-2] Grzegorek i inni, Ulice i place Katowic, Katowice, s. 76-78, ISBN 978-83-933665-8-3, OCLC 825776236 [dostęp 2018-08-20] .

[3] Wayback Machine [online], 4 marca 2016 [dostęp 2018-08-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] .

[4] » Centrum nauki i Edukacji muzycznej Symfonia, Katowice [online], www.koniorstudio.pl [dostęp 2018-08-20] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]