Wilczkowo (jezioro w powiecie drawskim)
Wilczkowo – jezioro rynnowe (długość 4 km) na Pojezierzu Drawskim, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, w gminie Złocieniec. Powierzchnia jeziora według różnych źródeł wynosi od 290,0 ha do 300,4 ha, głębokość maksymalna to 26,7 metrów[1]. Jest otoczone lasem, spora część linii brzegowej ma charakter klifowy.
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Region | |
| Wysokość lustra |
123,0[1] m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
290,0–300,4[1] |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Długość linii brzegowej |
12445 m[2] |
| Objętość |
23301,2 tys. m³[1] |
| Hydrologia | |
| Klasa czystości wody |
II (1998)[1] |
| Rodzaj jeziora | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu drawskiego  | |
Położenie na mapie gminy Złocieniec  | |
 53°32′42″N 16°05′24″E/53,545000 16,090000
| |
Nazwa
edytujJezioro jest notowane od średniowieczna co najmniej od pierwszej połowy XV wieku. Wymienione po raz pierwszy w dokumencie zapisanym po łacinie z 1424 pod nazwą Walczcow, 1436 (oblatowane w 1630) Felsko, 1505 Vilczkowo, w latach 1514–1527 w falsyfikacie datowanym na 1251 lacus Poltzkoumensis, Foltzkouerseehe, 1564 Foltzköff, w latach 1564–1565 Welskow, Wielczkow, 1944 Völzkow-See[3].
Nazwę Wilczkowo wprowadzono urzędowo w 1949 roku, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Völzkow See[4].
Historia
edytujJezioro leżało w pasie przygranicznym między Wielkopolską, a Pomorzem oraz między historycznymi państwami Polską, Brandenburgią i Prusami. Usytuowanie przygraniczne spowodowało, że jezioro Wilczkowo wielokrotnie zostało wymienione w archiwalnych dokumentach opisujących granice międzypaństwowe. Pierwszy raz w historii odnotowane zostało w 1424 jako Walczcow w krzyżackiej relacji o rokowaniach granicznych dotyczącej ustaleń o granicy pomiędzy Koroną Królestwa Polskiego, a państwem zakonu krzyżackiego. Strona polska uważała wówczas, że granicę miała stanowić rzeka Drawa, od miasta Falkenburg (obecnie Złocieniec) idąc w górę do końca jeziora Wilczkowo i dalej do jeziora Krosino, granicami dwóch wsi Worowo (obecnie Stare Worowo i Nowe Worowo aż do środka Drawskiego Lasu oraz do granic z księstwem słupskim[3].
Jezioro odnotowane zostało także w falsyfikacie datowanym na 1441 i oblatowanym w 1630 przy kolejnym opisie granicy Królestwa Polskiego i Marchii Brandenburskiej. Według ugody zawartej przez króla Polski Władysława Jagiełłę i wielkiego mistrza krzyżackiego granica biegła m.in. rzeką Drawą do jeziora Krosino i dalej aż do końca jeziora Wilczkowo, które odnotowano wówczas jako Felska[3].
Kolejny zapis pochodzi z dokumentu z 1505, wystawionego przez kancelarię króla polskiego Aleksandra Jagiellończyka, który zezwolił swoim dworzanom Jakubowi Boboleckiemu i Janowi Brzozowcowi z Pogorzałego Stawu leżącego w województwie lubelskim na wykupienie z rąk Kerstena Borcke z Falkenburga należącego do starostw wałeckiego i drahimskiego dóbr królewskich: Bolegorzyn, Klaushagen (dziś Kluczewo), Vfstethe (miejscowość niezidentyfikowana), Clensko (dziś Stare Kaleńsko, leżące w Nowej Marchii), Nowy Dwór, Turze Błoto oraz jezior Prosino i Wilczkowo odnotowanego jako Vilczkowo. W kolejnym łacińskojęzycznym dokumencie powstałym w latach 1514–1527 (falsyfikat datowany na 1251) granica Nowej Marchii z Polską biegła wzdłuż rzeki Drawa do jeziora Wilczkowo odnotowanego jako lacus Poltzkoumensis oraz Foltzkouerseehe[3].
W 1564 granica między Polską, a dobrami Falkenburg w Nowej Marchii biegła od Nowego Dworu wzdłuż rzeki Drawa do jeziora Wilczkowo, które w całości należały do dóbr Falkenburg (obecnie Złocieńca) i dalej wzdłuż strugi Barten do granicy wsi Dittersdorf (dziś Bobrowo) w Nowej Marchii i wsi Heinrichsdorf leżącej w Polsce. W latach 1564–1565 wśród jezior należących do starostwa drahimskiego wymieniono m.in. jezioro Wilczkowo koło wsi Heinrchsdorf. Zostało ono wówczas zmierzone i opisane. Miało 30 toni niewodowych, użytkował je margrabia brandenburski jako pan dóbr Falkenburg (dziś Złocieniec). Odnotowano także, że w czasach, gdy Falkenburg należał do rodziny Borck, jezioro wilczowskie należało do Polski, a kiedy margrabia skonfiskował ich dobra, zabrał im majętności jakie mieli w Koronie Królestwa Polskiego[3].
Pomniki przyrody
edytujW pobliżu wschodniego półwyspu południowego brzegu rośnie dąb szypułkowy (Quercus robur), który uznano za pomnik przyrody. Drzewo ma obwód 348 cm, wysokość 29 m i wiek 260 lat[5][6].
Zobacz też
edytuj- inne znaczenia słowa Wilczkowo
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 181. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ a b c Jerzy Jańczak (red.), Atlas jezior Polski, t. I, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 1996, s. 68-69, ISBN 83-86001-29-1.
- ↑ a b c d e Dębiński 2015 ↓, s. 655.
- ↑ Zarządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 17 września 1949 r. (M.P. z 1949 r. nr 76, poz. 947, s. 8)
- ↑ Uchwała Nr LII/443/10 Rady Miejskiej w Czaplinku z dnia 12 marca 2010 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody na terenie Gminy Czaplinek (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2010 r. Nr 34, poz. 695)
- ↑ działka nr 9/1 obręb ewidencyjny Siemczyno (oddział 9, pododdział a, Leśnictwo Wilczkowo, Nadleśnictwo Świerczyna - według Planu Urządzenia Lasu na lata 2009-2018)
Bibliografia
edytuj- P. Dębiński: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. V, (Ś – W), zeszyt 3, hasło „Wilczkowo”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2014, s. 655.
Linki zewnętrzne
edytuj- Wilczkowo, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.