Pomoc:Powszechne błędy językowe

Skocz poniżej nawigacji.

Dla każdego

Te informacje dotyczą zarówno edytora wizualnego, jak i edytora wikikodu (Czym to się różni?)

Strona zawiera listę powszechnie popełnianych przez wikipedystów uchybień i niezręczności językowych: ortograficznych, interpunkcyjnych, gramatycznych, stylistycznych i innych. Wykaz ten przedstawia zarówno środki językowe nielicujące ze stylem encyklopedycznym, jak i odstępstwa od skodyfikowanej ortografii i ogólnych wzorców polskiego języka standardowego (formy nienormatywne). Ma służyć podniesieniu poziomu artykułów Wikipedii przez wypunktowanie błędów i podanie zalecanych form, a gdy jest to celowe – umieszczenie ich w kontekście dla większej jasności.

Zapraszamy do współpracy w rozwijaniu strony.

Lista błędów

Błędy ortograficzne
Przykład błędu	Forma poprawna	Komentarz
żądzić – rządać wąhać – wachać czychać – czmyhać	rządzić – żądać wąchać – wahać czyhać – czmychać	Pisownia często mylona ze względu na występowanie zbliżonych brzmieniowo słów o innym zapisie.
pojedyńczy, pojedyńcza, pojedyńcze, pojedyńczo	pojedynczy, pojedyncza, pojedyncze, pojedynczo	Częste błędy wynikające z preferowanego sposobu wymowy, podobnie jak wyrazy zakończone na -zm (np. klasycyzm) w mowie w przypadkach zależnych ulegają zwykle zmiękczeniu (np. piszemy klasycyzmie – wym. „klasycyźmie”, rzad. „klasycyzmie”).
zwycięscy zwycięzcy	zwycięzcy zwycięscy	Zwycięscy to przymiotnik (np. w zastosowaniu „zwycięscy wojownicy pojmali w jasyr przegranych”), zwycięzcy to l.mn. od zwycięzca.
grekokatolicki	greckokatolicki	Jako przymiotnik zawsze piszemy „greckokatolicki”, a więc: cerkiew greckokatolicka, liturgia greckokatolicka, ksiądz greckokatolicki, Kościół greckokatolicki, ale grekokatolik (rzeczownik oznaczający wiernego Kościoła greckokatolickiego). Nienormatywna forma grekokatolicki jest kalką z języka ukraińskiego (греко-католицький).
francuzki Francuski	Francuzki francuski	Francuzki to rzeczownik (kobiety narodowości francuskiej), np. „znam dwie Francuzki” i piszemy go wielką literą. Przymiotnik francuski piszemy małą literą, np. „francuski to trudny język”.
szwecki	szwedzki	Niepoprawny zapis przymiotnika od kraju Szwecja
menager	menedżer, menadżer, ew. manager	Niepoprawny zapis wyrażenia zapożyczonego z języka angielskiego.
książe ciele pare plemie imie	książę cielę parę plemię imię	Pomimo wymowy w niektórych wyrazach wygłosowej samogłoski ę bez nosowości (jak e) zapisujemy ją jako ę. Także biernik rzeczowników zakończonych samogłoską a ma na końcu literę ę, a nie e, np. „igła” – „igłę”.
umię rozumię śmię prosze	umiem rozumiem śmiem proszę	Form pierwszej osoby nie używa się w artykułach; pojawia się ona jednak często w wymowie, stąd przydatne jest zwrócenie uwagi na ten błąd.
koleji nadzieji mierzeji szyji aleji Maji Mateji żmiji	kolei nadziei mierzei szyi alei Mai Matei żmii	Rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na -j lub -ja, które występuje po samogłosce, mają w D., C. i Ms. zakończenie -i.
dynii brzoskwinii latarnii kanii chłodnii kuźnii głośnii świnii	dyni brzoskwini latarni kani chłodni kuźni głośni świni	Rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na -nia, które się wymawia jako "ńa", mają w D., C., i Ms. końcówkę -ni
pierszy piersi czeci orginalny	pierwszy pierwsi trzeci oryginalny	Błędy wynikające z niestarannej wymowy – „piersi” to liczba mnoga od „pierś”.
trzcionka ludzią	czcionka ludziom	Błąd wynikający z obawy przed posądzeniem o niestaranną wymowę.
łabądź	łabędź	Błąd wynikający z oboczności głoski ą na ę przy tworzeniu liczby mnogiej, np. żołądź, żołędzie.
gałęź żołędź	gałąź żołądź	Błąd wynikający z braku oboczności głoski ą na ę przy tworzeniu liczby mnogiej, np. łabędź, łabędzie.
męk (D. lm. od męka)	mąk (D. lm. od męka)	Błędna forma dopełniacza liczby mnogiej
kupywać	kupować	Błąd wynikający z analogii do poprawnych form "dokupywać", "wykupywać" itp.
remake’iem Mike’em	remakiem Mikiem	Chociaż pisze się „remake’u” i „Mike’a”, to w narzędniku „k” ulega zmiękczeniu przez „i”, przez co nie można ich rozdzielać apostrofem.
Pisownia wielką lub małą literą
Bożonarodzeniowy Wielkanocny	bożonarodzeniowy wielkanocny	Przymiotniki pisze się małą literą.
Ustawa o Powszechnym Obowiązku Wojskowym RP Kodeks Cywilny Prawo Autorskie	ustawa o powszechnym obowiązku wojskowym RP Kodeks cywilny Prawo autorskie	Nazwy ustaw i innych aktów prawnych piszemy małą literą (ustawa o fundacjach, ustawa o izbach lekarskich), chyba że ustawa ma konkretną nazwę, np. ustawa Kodeks cywilny, ustawa Prawo prasowe itp.
Kościół Katolicki kościół prawosławny	Kościół katolicki Kościół prawosławny	W nazwach Kościołów jako wspólnot religijnych słowo „Kościół” pisze się wielką literą („kościół” pisany małą literą oznacza budynek); nazwę wyznania (katolicki, prawosławny, ewangelicki itp.) piszemy małą literą, jak wszystkie przymiotniki.
zakon Franciszkanów opactwo Cystersów siostra Urszulanka	zakon franciszkanów opactwo cystersów siostra urszulanka	Skrócone nazwy zakonów piszemy małą literą, w odróżnieniu od nazw pełnych, np. Zakon Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika (ale paulini). Uwaga: nazwę „Krzyżak” piszemy wyjątkowo wielką literą (członek zakonu i jednocześnie obywatel państwa krzyżackiego).
DU, Nr. X Poz. Y Dz. U. NR. X, POZ. Y	Dz.U. nr 2, poz. 45 albo Dz.U. z 1995 r. nr 45, poz. 1070 DzU/Dz.U. (RP) nr 15, poz. 30, z późn. zm.	Zgodnie z uchwałą ortograficzną nr 13 Rady Języka Polskiego w sprawie zapisu skrótu tytułu Dziennik Ustaw / Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (przyjętą na XXII posiedzeniu plenarnym 15 maja 2006), należy stosować skrót DzU albo Dz.U. (bez spacji). Wprawdzie § 162 powszechnie obowiązujących zasad techniki prawodawczej uznaje za właściwy skrót „Dz. U.” (ze spacją w środku skrótu), to jednak należy przyjąć, że przepis ten nie ma mocy stanowienia normy ortograficznej. W przypadku Monitora Polskiego prawidłowym zapisem skrótowca jest M.P. Ostatnio, zwłaszcza na internetowych stronach ministerstw, spotykane jest takie strukturalne wskazywanie umiejscowienia danego aktu prawnego: Dz.U.2005.38.1056 lub M.P.2004.3.35. Nie jest to poprawne. Należy pamiętać, że od roku 2012 nie występuje numerowanie (Nr) Dzienników Ustaw ani Dzienników Urzędowych RP – występuje wyłącznie numer pozycji (poz.), np. Dz.U. z 2012 r. poz. 80 lub M.P. z 2012 r. poz. 36.
województwo Warmińsko-Mazurskie Warmińsko-mazurskie Bielsko-biała Ruda śląska	województwo warmińsko-mazurskie Bielsko-Biała Ruda Śląska	Nazwy województw piszemy małą literą, zarówno pierwszy, jak i drugi człon. W dwuczłonowych nazwach miast oba człony piszemy wielką literą.
język Polski lista piosenkarzy Rosyjskich msza Rzymsko-Katolicka Katolicy, Muzułmanie, Buddyści Warszawiacy, Gdańszczanie na Warszawskich ulicach 15 Stycznia 2007 w ostatni Poniedziałek	język polski lista piosenkarzy rosyjskich msza rzymskokatolicka katolicy, muzułmanie, buddyści warszawiacy, gdańszczanie na warszawskich ulicach 15 stycznia 2007 w ostatni poniedziałek	Przymiotniki od nazw kontynentów, krajów, miejscowości, narodów, obrządków religijnych zawsze pisane są małą literą, o ile nie stanowią części nazwy własnej, podobnie jak nazwy wyznawców religii, nazwy miesięcy, dni tygodnia i mieszkańców miast. Wyjątkiem mogą być stwierdzenia typu prawo Boskie lub zasady Rodzicielskie, gdy piszący chce podkreślić swój szczególny szacunek lub szczególne zaangażowanie uczuciowe. Uwaga: żyd w sensie „wyznawca religii mojżeszowej” pisze się małą literą, ale Żyd w sensie „człowiek narodowości żydowskiej” lub „pochodzenia żydowskiego” pisze się wielką (dużą) literą.
Wiem, co Ci ludzie myślą. Wiem, co Ci ludzie Ci powiedzieli.	wiem, co ci ludzie myślą Wiem, co ci ludzie Ci powiedzieli. [w korespondencji] Wiem, co ci ludzie ci powiedzieli. [w innych przypadkach]	„Ci” pisane wielką literą to forma grzecznościowa celownika zaimka w drugiej osobie liczby pojedynczej, stosowana w korespondencji, w znaczeniu „Ci” albo „Tobie”; w podanym w pierwszym przykładzie znaczeniu zaimek „ci” ma inne znaczenie (jest to liczba mnoga od zaimka „ten”, por. „tamten”, „tamci”) i pisany jest małą literą; drugi przykład pokazuje obydwa zaimki brzmiące „ci” w tym samym zdaniu.
Owczarek Niemiecki, Alaskan Malamute, Shar Pei, Olbrzym Belgijski, Appaloosa	owczarek niemiecki, alaskan malamute, shar pei, olbrzym belgijski, appaloosa	Nazwy ras zwierząt zapisujemy małymi literami.
Ziemia (grunt; świat) Świat	ziemia świat	Słowo „Ziemia” należy pisać wielką literą wyłącznie jako termin astronomiczny. W znaczeniu „skorupa ziemska”, „teren”, „grunt” lub „świat” słowo „ziemia” należy pisać małą literą. Słowo "świat" również pisane jest małą literą.
Igrzyska Olimpijskie Zimowe Igrzyska Olimpijskie Mistrzostwa Świata X mistrzostwa świata w kajakarstwie	igrzyska olimpijskie zimowe igrzyska olimpijskie mistrzostwa świata X Mistrzostwa Świata w Kajakarstwie	Jeżeli wyrażenia „igrzyska olimpijskie”, „mistrzostwa świata” i wszystkie tego typu występują samodzielnie, czyli nie są częścią nazwy własnej, wówczas należy je pisać małymi literami. Wyjątek stanowią wszelkie nazwy własne, np. Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1992, Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2002, 37. Mistrzostwa Świata w Biegach Przełajowych, które pisze się wielkimi literami.
Pisownia łączna lub rozdzielna
z tąd, z tond, stond z tamtąd z nikąd	stąd stamtąd znikąd	Pisownia „s” zamiast „z” wynika z ubezdźwięcznienia w sąsiedztwie „t”.
wogóle wgłąb wskład	w ogóle w głąb w skład
z przed z nad po środku	sprzed znad pośrodku
spowrotem	z powrotem	Jest to wyrażenie przyimkowe, a nie zrost.
z resztą	zresztą	„Z resztą” znaczy „wraz z pozostałymi”; „zresztą” oznacza „tak poza tym”.
możnaby trzebaby mógł by mogła by mogło by zrobił bym	można by trzeba by mógłby mogłaby mogłoby zrobiłbym	Formy bezosobowe (można, trzeba) piszemy oddzielnie z by. Formy osobowe – mogła (ona), kupił (on) – piszemy razem z by. Wskazówka: w razie wątpliwości dobrze jest podstawić daną formę czasownika pod jakąś osobę (ja, ty, on, ono, my, wy, oni) i jeśli jest to poprawne, stosujemy pisownię łączną, a jeśli nie, to rozdzielną.
10-cio metrowy 20-sto lecie	10-metrowy 20-lecie
1-szy, 1-wszy, 1-go 2-gi, 2-giego 25-ty, 25-tego ulica 3-go Maja	1 lub 1. 2 lub 2. 25 lub 25. ulica 3 Maja	Po liczebnikach porządkowych zapisanych cyframi arabskimi stosuje się kropkę, a nie końcówki fleksyjne. Można ją opuścić, jeśli nie ma wątpliwości, że chodzi o liczebnik porządkowy. Wyjątkiem są konstrukcje typu n-ty element stosowane w matematyce.
dwu i pół letni półtora-godzinny	dwuipółletni półtoragodzinny	Złożenia liczebników pisanych słownie i rzeczowników zawsze pisane są jako jedno słowo, bez spacji ani dywizów.
15-stka w pierwszej 10-tce	piętnastka w pierwszej dziesiątce	Rzeczowniki odliczebnikowe zawsze zapisuje się słownie.
50m 10kg 120min. 90 ° (jako miara kąta) 53 ° 50 ′ 29 ″ N 14 ° 36 ′ 41 ″ E 100 % 25°C, 75°F	50 m 10 kg 120 min 90° 53°50′29″N 14°36′41″E 100% (ale 100 proc.) 25 °C, 10 °F	Między liczbą a jednostką zapisywaną literowo (m, kg, s, V itd.) stawia się spację (najlepiej niełamliwą – w tym celu w kodzie tekstu zamiast spacji należy wstawić znacznik  , np. 10 kg). Między liczbą a symbolem oznaczającym miarę [%, °, ′ (minuta kątowa lub geograficzna), ″ (sekunda)] spacji się nie stawia. Współrzędne geograficzne zapisuje się bez spacji (np. 23′12″E) W kwestii zapisu stopni temperatury, których jednostka stanowi połączenie symbolu i litery (°C i °F oraz innych), istnieją różne zalecenia. W Wikipedii przyjęto zapis zgodny z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 2020 r. w sprawie legalnych jednostek miar (Dz.U. z 2020 r. poz. 1024) ze spacją między liczbą a jednostką (zgodny również ze standardem Międzynarodowego Biura Miar i Wag). Taką formę należy stosować w Wikipedii dla zachowania jednolitości.
100°K	100 K	Stopnie temperatury podaje się w stopniach Celsjusza (°C) i Fahrenheita (°F), ale nie ma stopni Kelvina, tylko kelwiny.
napewno narazie odrazu poprostu conajmniej na codzień wszechczasów	na pewno na razie od razu po prostu co najmniej na co dzień wszech czasów
na prawdę (= rzeczywiście) nie prawda na przeciwko nie mniej (= mimo to)	naprawdę nieprawda naprzeciwko niemniej (ale: nie mniej niż)
na raz naraz	naraz na raz	„Na raz” znaczy „na jeden raz”; „naraz” zaś „jednocześnie” lub „nagle”; zdecydowanie częściej używa się tej drugiej formy.
nie rzadko (= dość często) nie często (= rzadko)	nierzadko nieczęsto	Pisownia rozdzielna „nie rzadko”, „nie często” jest właściwa w przeciwstawieniach typu „uciekasz nie rzadko, lecz często” (= „nie uciekasz rzadko, lecz często”).
nie naklejanie nie podania	nienaklejanie niepodania	Nie z rzeczownikami odczasownikowymi piszemy razem.
nielada niebyle	nie lada nie byle	Częste błędy wynikające ze sposobu wymowy.
także (= więc)	tak że	„Także” znaczy „również”, natomiast „tak że” to synonim „(tak) więc” (przecinek w tym znaczeniu stawia się przed całym połączeniem „tak że”, a nie przed „że”).
materialno-prawny wieczysto-księgowy mózgowo-naczyniowy	materialnoprawny wieczystoksięgowy mózgowonaczyniowy	Łącznik oznaczałby równorzędność (hipotetycznie: „związany z materią i prawem”, „związany z wiecznością i księgami”, „związany z mózgiem i naczyniami”). Jeżeli jeden człon określa drugi („prawo materialne”, „księgi wieczyste”, „naczynia mózgowe”), piszemy je łącznie. Z zasady przymiotnik określający rzeczownik (w bazowym wyrażeniu) rozpoczyna derywowany leksem przymiotnikowy. Dzieje się tak zawsze, gdy przymiotnik stoi przed rzeczownikiem (zimna wojna → zimnowojenny, stała ciepłota → stałocieplny, zeszły rok → zeszłoroczny) – jednak gdy przymiotnik jest za nim, zdarzają się wyjątki od tej reguły (sankcjonowane przez niektóre źródła normatywne). Niekiedy poprawna jest zarówno pisownia łączna, jak i z dywizem, ale uzyskuje się różne znaczenia – na przykład „żółto-zielony” oznacza dwa kolory (żółty i zielony), natomiast „żółtozielony” to jeden kolor (zielony o żółtym odcieniu).
mini spódniczka, mini-spódniczka makro ekonomia, makro-ekonomia mikro elementy	minispódniczka makroekonomia mikroelementy mini-Europa	Zgodnie z normatywną ortografią przedrostki mini-, makro-, mikro- pisze się łącznie z następnym elementem; jeśli leksem zaczyna się dużą literą, wówczas stosuje się dywiz. W odniesieniu do mini- zalecano niegdyś pisownię z łącznikiem, współczesną normą jest jednak pisanie tej cząstki wraz z następnym wyrazem.
poza merytoryczny poza małżeńskie poza prawnie	pozamerytoryczny pozamałżeńskie pozaprawnie	Cząstkę poza- zawsze piszemy łącznie
Zapis dat
3-go maja 11-tego listopada	3 maja 11 listopada	Nie dopisuje się końcówek fleksyjnych po cyfrach arabskich i rzymskich liczebników
3 wrzesień trzeci wrzesień	3 września trzeci września (lub trzeciego września, zależnie od budowy zdania)	W domyśle jest to trzeci dzień września. Można powiedzieć trzeci wrzesień tylko w zdaniu typu Już trzeci wrzesień z rzędu spędzam nad morzem.
12. stycznia 1999 12.I.1999	12 stycznia 1999 12 I 1999	Kropek w datach z miesiącem zapisanym słownie lub liczbą rzymską się nie stawia.
12. 01. 1999 12I1999	12.01.1999 12 I 1999	Między składowymi dat pisanych cyframi arabskimi stawia się kropki, ale spacji się nie stosuje. Spacje się wstawia, gdy miesiąc oznaczony jest cyfrą rzymską; nie stawia się wtedy kropek.
1990r.	1990 r.	Między rokiem a skrótem „r.” stawia się spację, podobnie jak między dowolną liczbą a jednostką (patrz wyżej, w sekcji Pisownia łączna lub rozdzielna). Jeśli istnieje obawa, że „r.” przejdzie do niższej linii, można użyć spacji niełamliwej (w kodzie tekstu zamiast spacji należy wstawić znacznik  , np. 1990 r.) lub ten skrót pominąć (przy czym w obrębie całego tekstu należy stosować jednolity zapis).
Pleonazmy
w miesiącu lipcu, okres czasu, akwen wodny, potencjalne możliwości, kontynuować dalej, powtarzać raz jeszcze, przychylna akceptacja, pełny komplet, rekonstrukcja i przebudowa gospodarki, cofać się do tyłu, bardziej częstszy, mniej bogatszy, dwie równe połowy, spadać w dół, fakt autentyczny, moralno-etyczne, na wskutek, kosztować taniej, kartka papieru, najbardziej optymalny, wracać z powrotem, w ówczesnych czasach, w epoce romantyzmu, tylko i wyłącznie	w lipcu, okres, akwen, możliwości (albo: potencjał), kontynuować, powtarzać (chyba że ktoś coś mówi trzeci raz), akceptacja (albo: przychylne potraktowanie), komplet (albo: pełny zestaw), przebudowa gospodarki (albo: rekonstrukcja gospodarki), cofać się, częstszy, uboższy, dwie połowy (albo: dwie równe części), spadać, fakt, moralne (albo: etyczne), na skutek (albo: wskutek), kosztować mniej (być tańszym), kartka (arkusz papieru), optymalny (albo: najlepszy), wracać (albo: iść/jechać itp. z powrotem), ówcześnie (albo: w tamtych czasach), w romantyzmie lub w epoce romantycznej, tylko (albo: wyłącznie).	Są to wyrażenia określane potocznie jako „masło maślane”. Niektóre z nich, jako wyrażenia nadmiarowe, są postrzegane jako formy nieporadności językowej, niektóre zaś nie budzą zastrzeżeń ze względu na zakorzenienie w praktyce językowej (np. „tylko i wyłącznie”), ale nie są z kolei zgodne ze wzorcami stylu encyklopedycznego.
Błędy interpunkcyjne i typograficzne
koniec zdania . przyszedł , potem kota ,którego Dlaczego ? Uwaga ! Uwaga !!!	koniec zdania. przyszedł, potem kota, którego Dlaczego? Uwaga! Uwaga!!!	Kropki, przecinki, średniki, dwukropki, wielokropki, wykrzykniki, znaki zapytania stawia się bezpośrednio po poprzedzającej dany znak literze lub cyfrze, bez odstępu.
( właśnie wtedy ) „ nowator ”	(właśnie wtedy) „nowator”	Cudzysłowy oraz nawiasy stawiamy bezpośrednio przy słowie bez odstępu z żadnej ze stron.
„To on.” Przybył „znany mówca.”	„To on”. Przybył „znany mówca”.	Kropkę stawiamy zawsze po cudzysłowie.
Czerwono – Czarni wiadomo-pojechał wiadomo- przyjechał	Czerwono-Czarni wiadomo – pojechał wiadomo – przyjechał	Często nie odróżnia się (szczególnie przy piśmie ręcznym) łącznika od myślnika, oba pisane w postaci poziomej kreski. Jednak łącznik oznacza się dywizem (-), natomiast myślnik pauzą (—) lub półpauzą (–). Łącznik łączy i dzieli zarazem dwie części pojęcia złożonego, tworząc jakby jedno słowo; piszemy go wtedy bez odstępów z żadnej strony. Myślnik wydziela części zdania; słowa bezpośrednio stojące z obu jego stron nie tworzą w sumie pojęcia złożonego, dlatego piszemy go z odstępami z obu stron.
północny-wschód; północno wschodni	północny wschód; północno-wschodni
Pan – znany jako Wyrwidąb, przybył Pan, znany jako Wyrwidąb – przybył	Pan – znany jako Wyrwidąb – przybył Pan, znany jako Wyrwidąb, przybył Pan (znany jako Wyrwidąb) przybył	Gdy stosujemy w zdaniu wyrazy wtrącone (bez których wypowiedź też mogłaby istnieć), zawsze wydzielamy je znakami parzystymi: nawiasami, dwoma myślnikami lub dwoma przecinkami. Błędem jest umieszczanie z jednej strony wypowiedzi wtrąconej jednego znaku, a z drugiej innego znaku.
Franciszek, poszedł Jan Kowalski, to polski piłkarz	Franciszek poszedł Jan Kowalski to polski piłkarz lub Jan Kowalski – polski piłkarz	Nie oddzielamy przecinkiem podmiotu od orzeczenia (łącznik definicyjny „to” występuje w funkcji orzeczenia).
1. Ponadto, można wykazać…” 2. Ponadto skoro zastosowanie wskazanego przepisu…	1. Ponadto można wykazać…” 2. Ponadto, skoro zastosowanie wskazanego przepisu…	1. Nie stawia się przecinka po inicjalnym składniku zdania pełniącym funkcję metatekstową, np. podsumowującym, hierarchizującym lub oceniającym.    Jednak: 2. Jeżeli człony „jeżeli”, „gdyby”, „skoro” itp. wprowadzają zdania podrzędne, należy postawić przed nimi przecinek.
22 lipca 1974, oddano do użytku Trasę Łazienkowską. W Warszawie, ruch drogowy wzrósł o 120%. Po zakończeniu prac, biuro uległo likwidacji.	22 lipca 1974 oddano do użytku Trasę Łazienkowską. W Warszawie ruch drogowy wzrósł o 120%. Po zakończeniu prac biuro uległo likwidacji.	Nie oddzielamy przecinkiem okolicznika od dalszej części zdania (jest to anglicyzm).
Pies, który szczekał miał złego pana.	Pies, który szczekał, miał złego pana.	Zdania wtrącone należy oddzielać przecinkami z obu stron, nie tylko z przodu.
HTMLa lub HTML’a IPNie lub IPN’ie Prokom-u lub Prokom’u	HTML-a IPN-ie Prokomu	Jeśli skrótowiec da się odmieniać, robi się to z użyciem łącznika. Łącznik pomija się, gdy skrótowiec ma charakter rzeczownika i kończy się małą literą.
Linux’a Firefox’ie	Linuksa, Linuxa Firefoksie, Firefoxie	Wyrazy zakończone w mianowniku na „x” w przypadkach zależnych można zapisywać dwojako: zachowując „x”, albo zamieniając je na „ks”. W mianowniku pozostawiamy oryginalną nazwę własną z „x”, czyli: Linux, Firefox.
Botticelli’ego, Krupp’a, Bush’owi, Luigi’emu, Bentley’a	Botticellego, Kruppa, Bushowi, Luigiemu, Bentleya	Błąd wynikający z przeświadczenia, że polskie końcówki fleksyjne należy oddzielać od wszystkich nazwisk i imion obcojęzycznych apostrofem, tymczasem dodaje się go tylko wtedy, gdy ostatnie litery zanikają w czasie wymowy, np. Jacques (żak) – Jacques’a (żaka), Harry – Harry’ego (harego).
100.5 1,250,000 1.250.000 1250 000 1 250	100,5 1 250 000 1250	Część ułamkową od całkowitej w pisowni polskiej zawsze oddziela przecinek (odwrotnie niż np. w pisowni angielskiej). Trzycyfrowe grupy tysięcy oddzielamy spacją (najlepiej niełamliwą:  ), nie przecinkiem lub kropką. W liczbach czterocyfrowych tysiące nie są oddzielane spacją (wyjątkiem są kolumny liczb, w których występują zarówno liczby składające się z czterech cyfr, jak i dłuższe).
wg. nr. mgr. dr.	wg nr mgr dr	Skróty kończące się ostatnią literą skracanego wyrazu piszemy bez kropki – są to skróty przez tzw. ściągnięcie. Jednak w razie użycia takiego skrótu dla wyrazu w przypadku zależnym kropkę stosujemy (co jest logiczne), np. doktora → dr. (w takiej sytuacji możemy też użyć formy dra).
v-ce prezes, V-ce prezes v-ce dyrektor, V-ce dyrektor v-ce mistrz, V-ce mistrz	wiceprezes wicedyrektor wicemistrz	Cząstkę wice (nie vice – w języku polskim litera v może występować tylko w nazwach własnych) pisze się zawsze łącznie.
m. in. min.	m.in.	Skrót od między innymi piszemy bez spacji, z kropkami po obu członach. Skrót min. oznacza minimum albo minister, zależnie od kontekstu. Symbol jednostki min (minut) piszemy bez kropki.
np:	np.	Skrót od na przykład piszemy bez spacji, z kropką na końcu.
p.w.	pw.	Skrót od pod wezwaniem piszemy bez spacji, z kropką na końcu.
PS.	PS P.S.	Skrót od postscriptum piszemy bez kropek lub stawiamy kropki po każdej literze.
w/w w.w.	ww. wyż.wym.	Skrót od wyżej wymieniony funkcjonuje tylko w dwóch wariantach.
dawn.	daw. d.	Skrót od dawniej bądź dawny funkcjonuje tylko w dwóch wariantach.
mimo, że mimo, iż pomimo, że/iż tak, że pierwsza część zdania, po, którym druga część	mimo że mimo iż pomimo że/iż tak że pierwsza część zdania, po którym druga część	Zdania podrzędne zaczynające się połączeniami wyrazowymi: chyba że, chyba żeby, dlatego że, dopiero gdy, ile razy, ile że, jak gdyby, jako że, mimo że, mimo iż po co, po czym, po którym, podczas gdy, podobnie jak, pomimo że, pomimo iż, przy czym tak jak, tylko że, tym bardziej że, w miarę jak, w razie gdyby, wprzód nim, że aż za co, zwłaszcza gdy, zwłaszcza kiedy, zwłaszcza jeżeli, zwłaszcza że i im podobnymi poprzedzamy przecinkiem przed całym połączeniem. W przypadku użycia połączenia typu (po)mimo faktu, że zdanie podrzędne zaczyna się od spójnika że, więc przecinek należy postawić przed nim.
dom przed, którym stoimy	dom, przed którym stoimy	Przecinek stawia się przed całym wyrażeniem złożonym z przyimka i zaimków który, jaki lub co.
Ładny kot o zielonych oczach, zgrabnie wskoczył na fotel. Autor pierwszego utworu pisanego w tym języku, wciąż pozostaje nieznany. Mieszkańcy Paryża, to paryżanie.	Ładny kot o zielonych oczach zgrabnie wskoczył na fotel. Autor pierwszego utworu pisanego w tym języku wciąż pozostaje nieznany. Mieszkańcy Paryża to paryżanie.	Nie oddziela się przecinkiem grupy podmiotu od grupy orzeczenia tego samego zdania pojedynczego (również jeśli jest ono częścią zdania złożonego). W trzecim przykładzie wyraz „to” pełni funkcję orzeczenia, więc zasada jest identyczna.
Charlesa, o Charlesie (franc.) Charles’a (ang.)	Charles’a, o Charles’u (franc.) Charlesa (ang.)	Zapis zależny od wymowy – w wersji francuskiej jest [szarl] i końcowe ‘s’ nie jest wymawiane.
ne pne	n.e. p.n.e.	W przypadku skracania połączeń naszej ery lub przed naszą erą stawia się kropki po każdej literze (i nie daje spacji w środku skrótu), ale nie umieszcza się dwóch kropek na końcu, gdy skrót ten kończy zdanie.
mnpm m.n.p.m.	m n.p.m.	Po jednostkach miar i wag (w tym wypadku po jednostce miary długości metr), również w przypadku zależnym, nie stawia się kropki. Po pozostałych wyrazach stawia się kropki (skrót n.p.m. stanowi osobne hasło w naszej Wikipedii).
90-tych 14-tego lata 70-te lata 70te lata '70 3-go maja	90. (lub dziewięćdziesiątych) 14. (lub czternastego) lata 70. (lub lata siedemdziesiąte) lata 70. lata 70. 3 maja (lub trzeciego maja)	Do liczebników pisanych cyframi nigdy nie dodaje się końcówek fleksyjnych. Jeśli z kontekstu jednoznacznie wynika, że użyto liczebnika porządkowego, po cyfrze arabskiej nie trzeba stawiać kropki ani w formie mianownikowej, ani w pozostałych przypadkach gramatycznych – jeśli liczba oznacza rok, to w konstrukcji: w roku 1970 nie stawia się kropki. Kropkę można opuszczać w niektórych skonwencjonalizowanych formach, np. rozdział 4 itp. Uwaga: po liczebnikach wyrażonych cyframi rzymskimi nie stawiamy kropki.
tyle, co	tyle co	W niektórych przypadkach przecinek się pomija.
Polskimi piłkarzami są: Robert Lewandowski i Arkadiusz Milik.	Polskimi piłkarzami są Robert Lewandowski i Arkadiusz Milik.	Nie stosuje się dwukropka, gdy wymieniane są tylko dwa wyrazy lub wyrażenia połączone spójnikiem i. Dwukropek poprzedza wyliczenie szczegółów, o ile przed samym wyliczeniem zostały one zaznaczone w formie ogólnej. Gdy brak jest określenia ogólnego, to dwukropek można pominąć.
Błędy logiczne i gramatyczne
większa połowa	ponad połowa większa część większość	Jest to przykład sprzeczności logicznej i semantycznej.
zrobić tą rzecz	zrobić tę rzecz	Wzorcowo zaimek wskazujący ta powinien przyjmować w bierniku postać tę (postać tą jest formą narzędnika). Forma tą używana w funkcji biernika uchodzi za potoczną. Zob. też esej na ten temat.
za wyjątkiem	z wyjątkiem	Niezalecana kalka z języka rosyjskiego.
pod rząd	z rzędu	Niezalecana kalka z języka rosyjskiego. Aprobowana przez niektóre źródła normatywne; w Innym słowniku języka polskiego PWN z zastrzeżeniem, że jest to sformułowanie „nieco potoczne”.
odnośnie czegoś	odnośnie do czegoś, w odniesieniu do czegoś w stosunku do czegoś, wobec czegoś	Niezalecany rusycyzm. Ze zwrotu odnosić się do czegoś wynika racjonalna i funkcjonalna obecność przyimka do w pokrewnej formie odnośnie do czegoś.
Czerwona Armia, Południowa Ameryka, żyworodna ryba, magnetyczne pole, solny kwas	Armia Czerwona (ale Błękitna Armia), Ameryka Południowa, ryba żyworodna, pole magnetyczne, kwas solny	Błąd składni wynikający najczęściej z niewolniczego trzymania się w tłumaczeniach szyku wyrazów obcojęzycznych. W wielu popularnych językach (angielskim, niemieckim, rosyjskim) przymiotnik zwykle jest przed rzeczownikiem, natomiast w polskim należy odróżnić nazwę (własną, rodzajową) od określenia cechy. Porównajmy: człowiek rozumny (Homo sapiens) oraz rozumny człowiek (mądry, inteligentny).
bardziej hałaśliwszy	hałaśliwy, hałaśliwszy, najhałaśliwszy lub: hałaśliwy, bardziej hałaśliwy, najbardziej hałaśliwy	Niepotrzebne stopniowanie przymiotnika po słowie „bardziej”, które już jest stopniem wyższym od „bardzo”.
przekonywujący oddziaływujący	przekonujący, przekonywający oddziałujący, oddziaływający	Niepoprawne połączenie dwu poprawnych form w jedną (por. wzór VIII odmiany czasownika).
dlatego, bo	dlatego że, bo, ponieważ, gdyż, albowiem	Spójnik bo jest równoznaczny z wyrażeniem dlatego że.
ilość mieszkańców ilość gatunków ilość wydobytych ton	liczba mieszkańców liczba gatunków liczba wydobytych ton	W odniesieniu do rzeczowników policzalnych powinno się używać słowa liczba, a w odniesieniu do rzeczowników niepoliczalnych ilość: liczba ziaren piasku, ale równocześnie ilość piasku. Ponieważ termin „niepoliczalny” może niektóre osoby wprawiać w zakłopotanie, warto wiedzieć, że „ilość” zawsze sugeruje jakąś jednostkę miary – na przykład kilogramy piasku, metry sześcienne piasku, metry bieżące sznurka – podczas gdy „liczba” ma za jednostkę miary zawsze sztuki.
piszemy z wielkiej (dużej) litery	pisze się wielką (dużą) literą lub od wielkiej (dużej) litery	Błędna konstrukcja jest rusycyzmem. Dodatkowo w artykułach Wikipedii należy unikać pierwszej i drugiej osoby.
tylni, tylnia, tylnie	tylny, tylna, tylne	Błąd wynikający ze wzorowania tych form na przedni, przednia, przednie. (Uwaga: tylni jest poprawne w l. mnogiej).
najmniejsza linia oporu	linia najmniejszego oporu	Nie istnieje „najmniejsza linia”; w tej konstrukcji zdania chodzi o „najmniejszy opór”, nie „linię”.
uznać jako uznawać jako	uznać za uznawać za	Czasowniki uznać, uznawać łączą się z przyimkiem za, rządzącym biernikiem.
dwutysięczny ósmy sto dwadzieścia siódmy tysięczny dziesiąty	dwa tysiące ósmy sto dwudziesty siódmy tysiąc dziesiąty	Złożone liczebniki porządkowe tworzy się, zmieniając na liczebniki porządkowe tylko te informujące o dziesiątkach i jednostkach, a w przypadku ich braku ostatni z liczebników – przykłady: rok tysiąc czterysta dziesiąty (bitwa pod Grunwaldem), Rok dwa tysiące trzydziesty (serial), rok tysiąc dziewięćsetny.
poszłem szłem poszedłam szedłam nie weszłeś	poszedłem szedłem poszłam szłam nie wszedłeś	Cząstkę -ed- dodaje się, obowiązkowo, tylko w rodzaju męskim.
Kowalski Jan	Jan Kowalski	W języku polskim imię powinno znajdować się przed nazwiskiem.
kaszy mannej	kaszy manny	"Kasza manna" to zestawienie dwóch rzeczowników, a nie rzeczownika i przymiotnika.
Mi to daj. Daj to mi.	Daj mi to. Mnie to daj. Daj to mnie.	Zaimek mi występuje tylko w pozycjach nieakcentowanych, w akcentowanych powinno pojawiać się mnie.
Co tam pisze?	Co tam jest napisane?	Nieliteracka konstrukcja, przez polskich normatywistów zwykle nieaprobowana lub traktowana jako potoczną. Może się pojawiać jako kalka przy tłumaczeniu z innych języków słowiańskich, gdzie identyczna składniowo forma może być uznawana za normatywną (np. serb.-chorw. piše, mac. пишува, bułg. пише, ukr. пише, słoweń. piše).
poddać w wątpliwość poddać się do dymisji	podać w wątpliwość podać się do dymisji	Błąd wynikający z rozpowszechnienia zwrotów ze słowem „poddać”, np. prawidłowy poddać pod dyskusję.
park w Polanicy-Zdrój pociąg do Dusznik-Zdrój	park w Polanicy-Zdroju pociąg do Dusznik-Zdroju	W nazwach dwuczłonowych odmieniają się oba człony.
winogron pomarańcz rożno	winogrono pomarańcza rożen	Błąd wynikający z przypisania niewłaściwego rodzaju gramatycznego.
w cudzysłowiu	w cudzysłowie	Błąd wynikający z błędnej deklinacji rzeczownika cudzysłów.
przysłowiowy Jan Kowalski	Jan Kowalski, przeciętny Polak, zwykły obywatel	Nie ma przysłowia o Janie Kowalskim.
posiadam problem lampa posiada wyłącznik	mam problem lampa ma wyłącznik	Błąd wynikający z nadużywania słowa posiadać.
kto? co? – ono; kogo? co? – go, jego	kto? co? – ono; kogo? co? – je	Częsty błąd w bierniku zaimka osobowego w rodzaju nijakim.
drugi największy piąta najważniejsza	drugi pod względem wielkości, drugi co do wielkości piąta pod względem ważności, piąta co do ważności	Kalka z angielskiego – pierwotnie po polsku tylko pierwszy mógł być najważniejszy lub największy. Formy tego rodzaju są często spotykane w mediach, ale wątpliwości budzi ich dopuszczalność normatywna.
półtorej roku półtora godziny	półtora roku półtorej godziny	W rodzaju męskim liczebnik "półtora" nie zmienia swojej postaci, w żeńskim przyjmuje postać "półtorej"
Błędy leksykalne
na dzień dzisiejszy	na dzisiaj, dzisiaj, obecnie, dotychczas, do dziś dnia	Sformułowanie typowe dla języka urzędowego, niewłaściwe dla stylu encyklopedycznego. Poza tym w encyklopedii lepiej posłużyć się datą: Od 2015 roku...; Według źródła z 15 czerwca 2011...
po najmniejszej linii oporu	po linii najmniejszego oporu	Błędna konstrukcja związku frazeologicznego
napotkać na trudności	napotkać trudności	Napotkać (kogo, co?) trudności, ale: napotkać na (gdzie, na czym?) drodze.
w każdym bądź razie	w każdym razie	Forma powstała z kontaminacji wyrażeń „w każdym razie” i „bądź co bądź” („jakkolwiek bądź”), niezalecana przez preskryptywistów.
teoria ta stała się bardziej wpływowa w ostatnich latach	teoria ta zyskała na znaczeniu w ostatnich latach	Wpływowy to taki, z którym inni się liczą, mający wpływy; słowo to w polszczyźnie ma węższy zakres użycia niż angielskie influential
pocisk dedykowany do wyrzutni pasmo dedykowane dla wojska pracownik dedykowany do zadań urządzenie dedykowane	pocisk przeznaczony do wyrzutni pasmo wydzielone dla wojska pracownik delegowany do zadań urządzenie specjalizowane	Dedykować komuś (nie: dla kogoś) oznacza «poświęcić komuś utwór literacki, muzyczny lub dzieło sztuki, umieszczając w nim lub na nim dedykację»; w znaczeniu będącym kalką z języka angielskiego słowo to przyjęło się jedynie w terminologii informatycznej.
laptop od Lenovo, torebka od Prady, perfumy od Chanel	laptop Lenovo, torebka Prady, perfumy Chanel	Kalki z języka angielskiego; po polsku "od" sugeruje otrzymanie czegoś od kogoś w prezencie
Pałac Kultury obok Pałacu w Wilanowie to największa atrakcja turystyczna Warszawy.	Pałac Kultury i Pałac w Wilanowie należą do największych atrakcji turystycznych Warszawy.	Użycie obok jako synonimu oprócz jest niezalecane, a w sytuacjach, w których dochodzi do dwuznaczności, tzn. gdy obok może znaczyć zarówno ‘w pobliżu’, jak i ‘oprócz’ – wręcz błędne.
flagowy	sztandarowy	Flagowy oznacza w języku polskim odnoszący się do flagi. W znaczeniu przenośnym jako najbardziej reprezentatywny dla jakiegoś okresu, środowiska itp.; reprezentacyjny, naczelny, główny w języku polskim używa się słowa sztandarowy.
oryginalnie	pierwotnie, początkowo	oryginalnie oznacza w języku polskim 1. prawdziwie, autentycznie; 2. w sposób niebanalny, nieszablonowy. W przypadku konieczności określenia punktu wyjściowego czy stanu początkowego, należy w jęz. polskim użyć słowa początkowo, pierwotnie.

Pomocni użytkownicy

W ramach Wikigrantów otrzymaliśmy pięciostanowiskowy dostęp do Uniwersalnego słownika języka polskiego. Korzystają z niego głównie twórcy Wikisłownika, ale także wikipedyści. W razie wątpliwości można zwracać się do nich z pytaniami, na które spróbują znaleźć odpowiedź. Obecnie są to: Nostrix • Krokus • Ludmiła Pilecka • SolLuna • Zetzecik.

Przydatne strony i narzędzia

• Pomoc:Styl – poradnik dla autorów
• Wikipedysta:Tilia/porady językowe
• Lista częstych błędów ortograficznych
• Wikipedysta:Derbeth/ort i Wikipedysta:Derbeth/ort.js
• Wikipedysta:Wiktoryn/Błędy językowe

Linki zewnętrzne

• Słowniki PWN – dostępne w sieci słowniki PWN oraz poradnia językowa
• Zasady pisowni i interpunkcji – zasady pisowni i interpunkcji, przygotowane dla Wielkiego słownika ortograficznego PWN
• Słowniczek terminów używanych w Kryteriach oceniania formy pracy maturalnej z języka polskiego – kompendium przydatnych informacji firmowanych przez MENiS
• Wyszukiwarka porad językowych