Wikipedia:Artykuły na medal/Październik Grudzień 2024

Jutro nie umiera nigdy – brytyjski film szpiegowski z 1997 roku o przygodach Jamesa Bonda, wyprodukowany przez Eon Productions. Za reżyserię odpowiadał Roger Spottiswoode, a za scenariusz Bruce Feirstein. W rolę agenta 007 po raz drugi wcielił się Pierce Brosnan, a obok niego w rolach głównych wystąpili Jonathan Pryce, Michelle Yeoh oraz Judi Dench. Jest to osiemnasta produkcja wchodząca w skład serii filmów o Bondzie. W filmie Bond próbuje powstrzymać Elliota Carvera, żądnego władzy magnata mediowego, przed wywołaniem III wojny światowej. Film został wyprodukowany przez Michaela G. Wilsona i Barbarę Broccoli. Był to pierwszy film z serii nakręcony po śmierci producenta Alberta R. Broccoliego. Światowa premiera miała miejsce 9 grudnia 1997 roku w Londynie. Jutro nie umiera nigdy przy budżecie 110 milionów dolarów zarobił na całym świecie ponad 333 miliony dolarów, stając się czwartym pod względem dochodów filmem 1997 roku. Otrzymał mieszane recenzje od krytyków, którzy chwalili czarny charakter i występ Brosnana, lecz krytykowali scenariusz.

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Norwegii – lista miejsc w Norwegii wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowioną na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972 roku i ratyfikowanej przez Norwegię 12 maja 1977 roku. Obecnie na liście znajduje się 8 obiektów: 7 dziedzictw kulturowych oraz 1 o charakterze przyrodniczym. Są to: Bryggen – historyczna dzielnica portowa Bergen, dziedzictwo przemysłowe Rjukan-Notodden, okręg górniczy i miasto Røros, Południk Struvego, rysunki naskalne z Alty, Urnes stavkirke, Vegaøyan oraz fiordy Geirangerfjord i Nærøyfjord. Na norweskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Norwegia zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa – znajduje się 5 obiektów.

Krążowniki pancernopokładowe typu Diana – seria trzech rosyjskich krążowników pancernopokładowych z początku XX wieku, zaprojektowanych i zbudowanych w Rosji, określanych też jako typ Pałłada. Najbardziej znanym okrętem tego typu była „Aurora”, zachowana do dziś jako okręt muzeum. Wszystkie trzy służyły w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego podczas wojny rosyjsko-japońskiej, w toku której „Pałłada” została zdobyta przez Japonię i wcielona do jej marynarki. Pozostałe dwa okręty służyły na Bałtyku podczas I wojny światowej. „Aurora” wzięła udział w bolszewickiej rewolucji październikowej w 1917 roku, stając się później symbolem tej rewolucji, po czym służyła w marynarce ZSRR jako okręt szkolny, także podczas II wojny światowej. „Diana” została natomiast wycofana ze służby na początku lat 20. XX wieku.

Kobiety pocieszycielki – eufemistyczne określenie stosowane w odniesieniu do kobiet i dziewcząt różnej narodowości, które zostały zwerbowane podstępem lub pod przymusem do pracy w wojskowych domach publicznych organizowanych w latach 1932–1945 na potrzeby sił zbrojnych Cesarstwa Japonii. Większość badaczy uznaje „pocieszycielki” za ofiary niewolnictwa seksualnego. Pierwsze „ośrodki pocieszycielskie” powstały na początku lat 30. w okupowanej Mandżurii lub w Szanghaju. Proceder ich tworzenia gwałtownie przyspieszył po rozpoczęciu japońskiej inwazji na Chiny w 1937 roku i był kontynuowany wraz z rozszerzaniem się działań wojennych na pozostałe obszary Azji i Pacyfiku. Japońscy przywódcy wojskowi postrzegali „ośrodki pocieszycielskie” jako przedłużenie funkcjonującego w Japonii systemu licencjonowanej prostytucji. Liczyli, że poprzez zapewnienie żołnierzom i marynarzom regulowanego dostępu do usług „pocieszycielek” podniosą ich morale, ograniczą skalę dokonywanych przez nich gwałtów, a także zapobiegną szerzeniu się chorób wenerycznych. Nie sposób określić, ile kobiet i dziewcząt zostało zmuszonych przez Japończyków do pracy w wojskowych domach publicznych. Historycy japońscy, koreańscy oraz zachodni zazwyczaj szacują ich liczbę na od 50 tys. do 200 tys.

Flagi gmin w województwie opolskim – lista symboli gminnych w postaci flagi, obowiązujących w województwie opolskim. Zgodnie z definicją, flaga to płat tkaniny określonego kształtu, barwy i znaczenia, przymocowywany do drzewca lub masztu. Może on również zawierać herb lub godło danej jednostki administracyjnej. W Polsce jednostki terytorialne mogą ustanawiać flagi zgodnie z Ustawą z dnia 21 grudnia 1978 roku o odznakach i mundurach. Mimo to wiele miast i gmin podejmowało uchwały i używało flagi jako swojego symbolu. W województwie opolskim było to kilka gmin. Dopiero Ustawa z dnia 29 grudnia 1998 roku o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa oficjalnie potwierdziła prawo województw, powiatów i gmin do ustanawiania tego symbolu jednostki terytorialnej. W 2024 roku w województwie opolskim swoją flagę posiadały 54 z 71 gmin. Symbol ten, od 2004 roku, ma ustanowione samo województwo.

Lista członków Alice in Chains – amerykański zespół muzyczny Alice in Chains został złożony w 1987 roku w Seattle z inicjatywy wokalisty i gitarzysty Jerry’ego Cantrella oraz perkusisty Seana Kinneya. W pierwszym składzie grupy znaleźli się również wokalista Layne Staley oraz basista Mike Starr. Wokalista znał Kinneya od 1985, a Cantrella od 1987 roku; drugiemu z nich zaoferował mieszkanie w kompleksie sal prób Music Bank, którym zarządzał. Oryginalny skład zespołu utrzymał się do stycznia 1993 roku, kiedy to w ramach trasy promującej drugi album studyjny Dirt, miejsce Starra – zmagającego się z uzależnieniem od heroiny – zajął Mike Inez. W kwietniu 2002 roku, w wyniku przedawkowania narkotyków, zmarł Staley. Zespół na okres trzech lat zawiesił działalność. Reaktywacja nastąpiła w 2005 roku. Od marca 2006 roku nowym wokalistą jest William DuVall. Jedynymi stałymi członkami zespołu pozostają Cantrell oraz Kinney.

Domy obdarowania – w Kościele Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich budynki bądź miejsca przeznaczone do odprawiania obrzędów zazwyczaj zarezerwowanych dla świątyni. Wiązane przede wszystkim z początkowym okresem mormońskiej historii, odegrały istotną rolę w rozwoju kultu świątynnego. W teologii świętych w dniach ostatnich porównywane do Świętego Przybytku, przenośnej świątyni starożytnych Izraelitów. Najistotniejszy obiekt tego typu, Dom Obdarowania w Salt Lake City, poświęcono w 1855 roku. Zburzony został w 1889 roku, pośród kontrowersji wokół małżeństw poligamicznych. Praktyka odprawiania obrzędów świątynnych poza świątyniami dobiegła końca wraz z ukończeniem pierwszych stałych obiektów tego typu. Niemniej sporadycznie przewija się ona w późniejszych dziejach mormonizmu, wraz z samymi domami obdarowania. Pod koniec lat 70. XX wieku podejmowano próby wybudowania domu obdarowania w Karl-Marx-Stadt w ówczesnej Niemieckiej Republice Demokratycznej. Zostały one zarzucone na skutek napotkanych przez Kościół trudności biurokratycznych.

The Mandalorian – sezon 1 – premierowy sezon amerykańskiego serialu telewizyjnego The Mandalorian opowiada historię samotnego łowcy nagród, wynajętego do odzyskania „Dziecka”. Akcja serialu rozgrywa się pięć lat po wydarzeniach z Powrotu Jedi i jest częścią serii Gwiezdne Wojny. Sezon został wyprodukowany przez Lucasfilm, Fairview Entertainment oraz Golem Creations, a jego showrunnerem był Jon Favreau. W tytułowej roli wystąpił Pedro Pascal. Sezon składa się z ośmiu odcinków, które miały swoją premierę od 12 listopada do 27 grudnia 2019 roku w serwisie streamingowym Disney+. W ciągu czterech dni od premiery The Mandalorian był jednym z najchętniej oglądanych seriali w Stanach Zjednoczonych. Spotkał się z pozytywnymi recenzjami, a także został nominowany do nagrody Emmy wygrywając w siedmiu kategoriach.

Geofizyczna definicja planety – definicja planety oparta na cechach geofizycznych oraz geologicznych ciała niebieskiego, stosowana przez geofizyków, planetologów oraz innych specjalistów zajmujących się naukami o Ziemi. Mimo istnienia Międzynarodowej Unii Nauk Geologicznych, uznawanej na całym świecie organizacji, której zadaniem jest promowanie porozumienia w sprawie nomenklatury i klasyfikacji w różnych dyscyplinach nauk o Ziemi, nie udało się jeszcze stworzyć formalnej geofizycznej definicji terminu „planeta”. W rezultacie wśród profesjonalistów zajmujących się tymi dyscyplinami funkcjonują różne definicje geofizyczne. Wielu specjalistów decyduje się na stosowanie jednej z tych definicji, część zaś pozostaje przy oficjalnej astronomicznej definicji ustalonej przez Międzynarodową Unię Astronomiczną (IAU) i przyjętej w sierpniu 2006 roku. Niektóre definicje geofizyczne częściowo pokrywają się z definicją IAU, która mówi, że w Układzie Słonecznym planeta to ciało niebieskie krążące wokół Słońca, na tyle masywne, że może zostać zaokrąglone przez własną grawitację i jednocześnie, które oczyściło otoczenie swojej orbity, podczas gdy inne są mniej lub bardziej równoważne drugiemu jej członowi.

HMS General Wolfe – brytyjski monitor z okresu I wojny światowej, jedna z ośmiu jednostek typu Lord Clive. Okręt miał wyporność 5683 ton i osiągał prędkość 7 węzłów, a jego główne uzbrojenie stanowiły początkowo dwa działa o kalibrze 305 mm, uzupełniane przez artylerię mniejszego kalibru. Zwodowany 9 września 1915 roku w stoczni Palmers Shipbuilding and Iron Company w Hebburn, został wcielony do służby w Royal Navy 9 listopada 1915 roku. Monitor otrzymał nazwę na cześć XVIII-wiecznego brytyjskiego generała Jamesa Wolfe. Wchodzący w skład Sił Dover okręt wziął czynny udział w działaniach wojennych na Morzu Północnym. W 1918 roku jego uzbrojenie zostało powiększone o działo kalibru 457 mm, pochodzące z wielkiego krążownika HMS „Furious”. HMS „General Wolfe” został wycofany ze służby 18 listopada 1918 roku, a w 1923 roku został sprzedany i następnie złomowany.

Adam Czerniaków (ur. 30 listopada 1880 w Warszawie, zm. 23 lipca 1942 tamże) – polsko-żydowski inżynier, nauczyciel, działacz gospodarczy i społeczny, polityk, publicysta, autor wierszy okolicznościowych, w czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 roku komisaryczny prezes Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie. Po kapitulacji stolicy niemieckie władze okupacyjne postawiły go na czele warszawskiego Judenratu. Na tym stanowisku starał się prowadzić politykę pragmatyczną i kompromisową, unikając bezpośredniej konfrontacji z Niemcami, a jednocześnie starając się łagodzić ich zarządzenia oraz uratować jak największą liczbę istnień ludzkich. Był jednocześnie silnie krytykowany przez żydowskie podziemie oraz darzony niechęcią przez większość mieszkańców getta warszawskiego. Popełnił samobójstwo w drugim dniu wielkiej akcji deportacyjnej w getcie, nie chcąc współpracować z Niemcami przy wywózkach Żydów do obozu zagłady w Treblince. Od września 1939 roku do dnia swej samobójczej śmierci prowadził dziennik, uważany za jeden z najważniejszych dokumentów na temat historii getta warszawskiego.

Flagi krajów związkowych Niemiec – lista symboli poszczególnych niemieckich krajów związkowych w postaci flagi. Część krajów związkowych w Niemczech posiada kilka wariantów flag, przy rozróżnieniu na flagę cywilną, której każdy może używać, oraz flagę urzędniczą, której mogą używać tylko upoważnione do tego urzędy. Saksonia, oprócz posiadania flagi krajowej, reguluje ustawowo użytkowanie flagi Serbołużyczan oraz flagi Dolnego Śląska, która nawiązuje do barw pruskiej prowincji śląskiej, której łużyckie powiaty wchodzą w skład współczesnego landu. Natomiast w Meklemburgii-Pomorzu Przednim parlament, oprócz wywieszania flagi samego kraju związkowego, musi wywieszać też flagę Meklemburgii oraz flagę Pomorza Przedniego, które nawiązują do barw tychże krain historycznych. Dwa kraje związkowe, Berlin oraz Saksonia-Anhalt, zrezygnowały z posiadania dwóch wariantów flagi. Berlin zrezygnował z flagi urzędniczej w 2007 roku, a Saksonia-Anhalt w 2017 roku zastąpiła wariant cywilny wariantem urzędniczym.

Podział administracyjny Katowic – obowiązujący na mocy Uchwały Nr XLVI/449/97 Rady Miejskiej Katowic z dnia 29 września 1997 roku podział administracyjny miasta Katowice. Na podstawie przepisów powyższej uchwały miasto zostało podzielone na 22 Jednostki Pomocnicze Samorządu miasta Katowice, których granice zostały określone w Załączniku nr 1 do powyższej uchwały. Największą powierzchniowo dzielnicą Katowic są Murcki, natomiast najmniejszą Koszutka, zaś według danych z 2020 roku najwięcej osób mieszkało w tym czasie w Ligocie-Panewnikach, a najmniej w Zarzeczu. Wszystkie dzielnice mają uchwalony statut, a obowiązujące akty na wszystkich dzielnic zostały uchwalone przez Radę Miasta Katowice 25 listopada 2021 roku. Jednostka pomocnicza nie posiada osobowości prawnej, nie tworzy własnego budżetu, może zarządzać i korzystać z mienia komunalnego w zakresie określonym w statucie, a także podlega nadzorowi organów miasta. Przewodniczący zarządu jednostki pomocniczej może brać udział w pracach Rady Miasta Katowice, a także składać wnioski na sesjach i komisjach Rady dotyczących zarządzanej przez niego jednostki.

Hagot – w wierzeniach ruchu świętych w dniach ostatnich neficki budowniczy okrętów żyjący w połowie I wieku p.n.e. Znany głównie ze swojej roli w ekspedycjach morskich na północ. Zajmuje poczesne miejsce w mormońskiej teologii, szczególnie w kontekście związków Kościoła z Polinezyjczykami. Postać Hagota, stanowiąca integralną część szerszej kultury mormońskiej, pojawia się również w dociekaniach apologetów tej tradycji religijnej, usiłujących dowieść autentyczności Księgi Mormona. Wzmianki o nim zawiera 63. rozdział Księgi Almy, wchodzącej w skład tej właśnie części mormońskiego kanonu pism świętych. Istnienie Hagota, a także związane z nim hipotezy nie znalazły potwierdzenia w źródłach zewnętrznych. Utrwalony w sztuce. Znalazł się wśród postaci ujętych na płaskorzeźbach zdobiących świątynię mormońską w hawajskim Lāʻie. Stoi na nim na prawo od Jezusa Chrystusa, obok okrętu, trzyma też w ręku wiosło.

Jessica Jones – sezon 1 – premierowy sezon amerykańskiego serialu Jessica Jones z 2015 roku na podstawie komiksów o postaci o tym samym imieniu wydawnictwa Marvel Comics opowiada historię Jessiki Jones, kobiety o nadludzkich zdolnościach cierpiącej na zespół stresu pourazowego, która prowadzi własną agencję detektywistyczną. Przychodzi jej się zmierzyć z przeszłością i mężczyzną niegdyś bezwzględnie kontrolującym jej umysł - Kilgravem. Twórczynią serialu i showrunnerem sezonu była Melissa Rosenberg, a za produkcję odpowiadały ABC Studios, Marvel Television oraz Tall Girls Productions. Tytułową rolę zagrała Krysten Ritter, a obok niej w głównych rolach wystąpili: Mike Colter, Rachael Taylor, Carrie-Anne Moss oraz David Tennant. Pierwszy sezon Jessiki Jones jest częścią franczyzy Filmowego Uniwersum Marvela i stanowi drugi rozdział Sagi Defenders. Pierwszy sezon, składający się z 13 odcinków, został udostępniony w całości 20 listopada 2015 roku w serwisie Netflix. Sezon otrzymał przeważnie pozytywne oceny od krytyków, został wyróżniony w 2016 roku podczas Nebula Awards i Hugo Awards za najlepszą prezentację dramatyczną oraz otrzymał Nagrodę Emmy.

Karnawał w Wenecji (wł. Carnevale di Venezia) – karnawał odbywający się w Wenecji we Włoszech zimą, słynący z niezwykłych masek i kolorowych kostiumów, na który składają się maskarady, uliczne pokazy i jarmarki, ekskluzywne bale, przedstawienia teatralne i muzyczne, parady, w których biorą udział wenecjanie i turyści. W czasie trwania karnawału w historycznym centrum miasta przechadzają się osoby przebrane w karnawałowe stroje i z maskami na twarzy. Historia imprezy zaczyna się w końcu XI wieku, rozkwit przypadł na XVII i XVIII wiek, a w obecnej postaci karnawał jest obchodzony od 1979 roku.