Wielka Kotlina
Wielka Kotlina (ang. Great Basin) – duży, pustynny i półpustynny, częściowo górzysty obszar w zachodnich USA, jeden z kręgów kulturowych Ameryki Północnej. Najczęściej definiuje się go jako obszar bezodpływowy między Górami Skalistymi a górami Sierra Nevada – płaskowyż o wielkości 520 tys. km² obejmujący większość Nevady, dużą część Utah i Oregonu, oraz fragmenty Kalifornii, Idaho i Wyoming. W dużej części kotliny, szczególnie w północnej Nevadzie, jest szereg izolowanych łańcuchów górskich.
W kotlinie są też dwie ogromne plaje – wyschnięte pozostałości jezior z epoki lodowcowej. Jezioro Bonneville pokrywało większość zachodniego Utah, część Idaho i Nevady. Pozostało z niego, między innymi, Wielkie Jezioro Słone (na wschodzie) oraz Wielka Pustynia Słona (na zachodzie). Jezioro Lahontan zajmowało większość północno-zachodniej Nevady.
Większość obszaru porastają krzewy, zbocza gór rzadkie lasy. Część wschodniej Nevady zajmuje Park Narodowy Wielkiej Kotliny.
Ludy zamieszkujące ten obszar przed przybyciem białych osadników żyły ze zbieractwa i łowiectwa. Typowym domostwem był kopulasty szałas z gałęzi. Liczebność tych ludów nigdy nie była duża, co wiązało się ze skąpością zasobów. Niektóre plemiona Wielkiej Kotliny przejęły część obyczajów plemion z Wielkich Równin. Były to barwne stroje, tipi i zwyczaje wojenne. Główne plemiona Wielkiej Kotliny to: Paviotso, Szoszoni, Banokowie, Ute oraz Pajutowie.
Największymi miastami są Salt Lake City w Utah, przy wschodnim skraju kotliny, i Reno w Nevadzie na zachodnim skraju.
Pierwszym odkrywcą, który w roku 1830 – poszukując mitycznej rzeki Buenaventura – przebył Wielką Kotlinę, był człowiek gór Jedediah Smith[1], a pierwszym, który wpisał nazwę „Great Basin” na sporządzanej w latach 1833–1834 mapie Zachodu, Joseph Rutherford Walker[2]. Jednak szeroką i planową eksplorację obszaru rozpoczęto dziesięć lat później kiedy to John Frémont na czele grupy czterdziestu mężczyzn przebadał cały ten rozległy obszar, ze szczególnym uwzględnieniem Wielkiego Jeziora Słonego i jego okolic. Frémont tak barwnie opisał badany region, że przywódca mormonów, Brigham Young, postanowił po latach wybrać to miejsce na ostatnie schronienie dla swych prześladowanych na wschodzie zwolenników[3].
Naukowe badania podjął w latach 1849–1850 kapitan Howard Stansbury. On też wysnuł śmiałą tezę, że Wielka Kotlina to wyschnięte dno ogromnego jeziora. W swym sprawozdaniu napisał:
Musiało tu być, w nieodgadnionej przeszłości, wielkie morze śródlądowe, rozciągające się na setki mil, a pojedyncze masywy górskie, wyrastające wprost z równiny, były bez wątpienia dużymi wyspami...[4].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Viola 1987 ↓, s. 42.
- ↑ Viola 1987 ↓, s. 45.
- ↑ Viola 1987 ↓, s. 70.
- ↑ Viola 1987 ↓, s. 106.
Bibliografia
edytuj- Herman J. Viola: Exploring the West. Washington, DC: Smithsonian Books, 1987. ISBN 0-8959-9021-0. (ang.).
