Włostów (województwo świętokrzyskie)
Włostów – wieś sołecka[5] w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim, w gminie Lipnik[4][6]. Leży przy drodze krajowej nr 9.
| wieś | |
 Nieczynna cukrownia (stan z 2009) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2019) |
1541[2] |
| Strefa numeracyjna |
15 |
| Kod pocztowy |
27-545[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TOP |
| SIMC |
0797620[4] |
Położenie na mapie gminy Lipnik  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu opatowskiego  | |
 50°44′47″N 21°26′29″E/50,746389 21,441389[1]
| |
Przez wieś przechodzi 
zielony oraz 
niebieski szlak rowerowy do Opatowa.
Do niedawna we Włostowie funkcjonowała cukrownia założona w 1913 r.
Historia
edytujPo raz pierwszy nazwa Włostów pojawiła się w akcie z 1362, w którym to wymieniono dziedzica wsi, Bernarda[7]. Osada jest jednak znacznie starsza. Według tradycji miejscowy kościół ufundowany został przez Piotra Dunina i ochrzczono w nim Wincentego Kadłubka[7]. Na obszarze wsi mieściło się prawdopodobnie targowisko, czego pamiątką jest nazwa jednego z pól – Targowiska[7]. Stąd też tak wczesna fundacja miejscowego kościoła[7]. Znaczenie osadzie odebrał dopiero rozwój sąsiedniego Opatowa[7].
W połowie XV w. we Włostowie znajdował się już kościół murowany pw. św. Jana Chrzciciela. Dziedzicami wsi byli: Pełka, Jan Zbank i Iwon herbu Janina. Włostów miał 12 łanów kmiecych, oddających dziesięcinę archidiakonowi sandomierskiemu. Z niektórych pól dziesięcinę pobierał też miejscowy pleban. Do kościoła należały 4 łany, łąka, staw i trzy karczmy z rolą, oddające dziesięcinę archidiakonowi[7].
W 1578 Albert Wielicki płacił od 16 osadników, 8 łanów, 11 zagrodników z rolą, 2 zagrodników, 12 ubogich komorników i od jednego rzemieślnika. Pleban płacił od 1 osadnika, 1 łanu i 2 ubogich komorników. Hubliński płacił od 2 osadników, 1 łanu, 4 zagrodników z rolą, 5 ubogich komorników, 1 komornika oraz 1 rzemieślnika. Jan Pełka płacił od połowy łanu[7].
W XVII w. miejscowość związana z działalnością braci polskich. O związkach Włostowa z ruchem braci polskich świadczy zachowany do dziś zbór[8].
W 1827 Włostów miał 38 domów i 332 mieszkańców. Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego z lat 80. XIX w. we Włostowie był murowany kościół parafialny, gorzelnia, młyn wodny, 48 domów i 613 mieszkańców. Właścicielem dóbr ziemskich we Włostowie w 1881 był Michał Karski[7].
Panowanie reżimu III Rzeszy we Włostowie zakończyło 8 sierpnia 1944 zdobycie miejscowości przez żołnierzy radzieckich z 13 Armii i 1 Gwardyjskiej Armii Pancernej[9].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnobrzeskiego.
Zabytki
edytuj- Kościół pw. św. Jana Chrzciciela z XIII/XIV w.; przebudowany w XVIII wieku; spalony w czasie działań wojennych w 1944; w latach powojennych odbudowany; we wnętrzu portale z XIV wieku, oraz pozostałości późnoromańskich polichromii.
- Wpisany wraz z ogrodzeniem do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.522/1-2 z 2.10.1956, z 20.05.1966 i z 30.07.1982)[10].
- Cmentarz parafialny z przełomu XVIII/XIX w. (nr rej.: A.523 z 14.06.1988)[10]:
- kaplica rodziny Karskich z II połowy XIX w.,
- kolumna z figurą Matki Boskiej,
- ogrodzenie z bramą
- Pałac rodziny Karskich z XIX wieku w ruinie z pozostałościami kaplicy i części narożnych budowli; rzeźby lwów przy bramie wjazdowej.
- Zespół pałacowy (pałac, oficyna, brama parkowa, brama główna z lwami, park, lamus), wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.524/1-6 z 44 z 1.09.1947, z 26.10.1956, z 19.12.1957, z 1.03.1967 i z 8.02.1978)[10].
- Zbór braci polskich z XVII w. usytuowany nieopodal pałacu. W późniejszym okresie przekształcony w przydworski lamus[8].
Sport
edytujWe Włostowie, od 1957 roku, działa klub piłki nożnej, Cukrownik Włostów, występujący obecnie (sezon 2019/20) w B klasie, będącej ósmą, pod względem ważności klasą, męskich ligowych rozgrywek piłkarskich w Polsce.
Urodzeni we Włostowie
edytuj- Leszek Rostwo-Suski – polski chemik, profesor doktor habilitowany nauk chemicznych.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 149267
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2019. Stan ludności 31.12.2019 str. 10 [dostęp 2022-04-10]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1469 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-04-14].
- ↑ Jednostki organizacyjne gminy Lipnik. Urząd Gminy Lipnik. [dostęp 2015-04-14].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b c d e f g h Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XIII. Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski. Warszawa: 1880-1885, s. 719-720.
- ↑ a b Józef Szymański, Szlakiem Braci Polskich.Przewodnik turystyczny po Kielecczyźnie., Kielce 1962, s.161
- ↑ Dolata 1971 ↓, s. 510.
- ↑ a b c Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 37 [dostęp 2015-11-26].
Bibliografia
edytuj- Bolesław Dolata: Wyzwolenie Polski 1944-1945. Warszawa: 1971.
- Włostów na stronie Sandomierskich klimatów
- Strona Stowarzyszenia "Nasz Włostów". wlostow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-28)].