Władysław Warchoł
Władysław Warchoł (ur. 11 grudnia 1895 w Przybówce, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.
 podpułkownik piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
11 grudnia 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1940 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca pułku |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
      
| |
Życiorys
edytujUrodził się 11 grudnia 1895 w Przybówce, w ówczesnym powiecie jasielskim Królestwa Galicji i Lodomerii jako syn Alojzego[1][2]. W latach 1906–1914 uczęszczał do c. k. Gimnazjum w Jaśle[3][4].
W czasie I wojny światowej walczył w szeregach cesarskiej i królewskiej Armii. Jego oddziałem macierzystym był Pułk Piechoty Nr 40[4][5]. Został mianowany chorążym rezerwy[4], a na stopień podporucznika rezerwy awansował ze starszeństwem z 1 stycznia 1916 w korpusie oficerów piechoty[6].
5 listopada 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego[7]. W czasie wojny z bolszewikami dowodził III batalionem 48 Pułku Piechoty[8]. Wyróżnił się 5 czerwca 1920 w natarciu na silnie umocnioną pozycję nieprzyjaciela pod wsią Słobódka. Po śmierci porucznika Franciszka Zegarskiego objął dowództwo 9. kompanii, poprowadził ją do szturmu i zajął pozycje przeciwnika. W czasie szturmu został ranny, lecz mimo upływu krwi pozostał na pozycji do czasu przybycia najstarszego oficera, któremu przekazał dowództwo batalionu[8][a]. Za ten czyn pułkownik Kazimierz Łukoski sporządził 16 lutego 1925 wniosek o odznaczenie kapitana Warchoła Orderem Virtuti Militari, lecz wniosek nie został pozytywnie rozpatrzony[11][12].
Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku jako oficer zawodowy i kontynuował służbę w 48 pp[13]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 701. lokatą w korpusie oficerów piechoty[14]. Później został przeniesiony do 83 Pułku Piechoty w Kobryniu[15][16]. 12 kwietnia 1927 został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1927 i 26. lokatą w korpusie oficerów piechoty[17]. W maju tego roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy III batalionu[18]. W kwietniu 1928 został przesunięty na stanowisko kwatermistrza[19][20][21]. W czerwcu 1933 został przeniesiony z 83 pp do 5 Pułku Strzelców Podhalańskich w Przemyślu na stanowisko dowódcy batalionu[22]. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 4. lokatą w korpusie oficerów piechoty[23][24]. W 1939 pełnił służbę w 43 Pułku Piechoty w Dubnie na stanowisku dowódcy II batalionu, detaszowanego w Brodach[25].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 dowodził batalionem strzelców nr 11, powstałym na bazie II/43 pp w Brodach[26]. Na jego czele walczył w bitwie pod Mokrą[27]. Następnie dowodził odtworzonym 43 Pułkiem Piechoty w drugiej bitwie pod Tomaszowem Lubelskim[28][29]. Po agresji ZSRR na Polskę w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej i przebywał w obozie w Starobielsku[1]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie[1] i pogrzebany w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[1], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[30]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 444[1].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień pułkownika[31][32][33]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[34][35][36].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari – 13 września 1939 przez dowódcę Armii „Łódź” i „Warszawa” gen. dyw. Juliusza Rómmla[37]
- Krzyż Walecznych dwukrotnie[38][39]
- Złoty Krzyż Zasługi – 19 marca 1935 „za zasługi w służbie wojskowej”[40][24]
- austro-węgierskie
- Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej[5]
- Srebrny Medal Waleczności 1 klasy[5]
- Srebrny Medal Waleczności 2 klasy[5]
- Brązowy Medal Waleczności[5]
- Krzyż Wojskowy Karola[5]
Zobacz też
edytujUwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 582.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-05-15]..
- ↑ Sprawozdanie 1908 ↓, s. 95, ukończył klasę IIc otrzymując stopień pierwszy z odznaczeniem.
- ↑ a b c Sprawozdanie 1916 ↓, s. 8, 12.
- ↑ a b c d e f Ranglisten 1918 ↓, s. 579.
- ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 282.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 2, 5.
- ↑ Galicz 1928 ↓, s. 10.
- ↑ Lista strat 1934 ↓, s. 1033.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1, 2.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-05-15]..
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 157.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 49.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 364, 410.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 317, 354.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927, s. 119.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 maja 1927, s. 144.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 174.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 97, 180.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 29, 611.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933, s. 131.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 418.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 16.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 600.
- ↑ Bielski 1991 ↓, s. 50, 353, 416.
- ↑ Bielski 1991 ↓, s. 105.
- ↑ Bielski 1991 ↓, s. 416.
- ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 172, 196, 197, 345.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 8 [dostęp 2024-10-15] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Rómmel 1958 ↓, s. 407.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 29.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-05-15]..
- ↑ M.P. z 1935 r. nr 65, poz. 85.
Bibliografia
edytuj- Warchoł Władysław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.94-9191 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-05-15].
- Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1907/8. Jasło: Nakładem Funduszu Naukowego, 1908.
- Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1915/16. Jasło: Nakładem Funduszu Naukowego, 1916.
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, 1918. (niem.).
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1934.
- Mieczysław Bielski: Grupa Operacyjna „Piotrków” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1991. ISBN 83-11-07836-X.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Kazimierz Galicz: Zarys historji wojennej 48-go Pułku Piechoty Strzelców Kresowych. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
- Juliusz Rómmel: Za honor i ojczyznę. Wspomnienia dowódcy armii „Łódź” i „Warszawa”. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, 1958.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.