Wikipedia

Władysław Szwed (1896–1988)

Władysław Szwed[a] (ur. 11 października 1896 w Zagórzu, zm. 1988) – podpułkownik artylerii Wojska Polskiego.

Władysław Szwed
Ilustracja
mjr Władysław Szwed (przed 1933)
podpułkownik artylerii podpułkownik artylerii
Data i miejsce urodzenia

11 października 1896
Zagórz

Data śmierci

1988

Przebieg służby
Lata służby

1915–1939

Siły zbrojne

C. K. Obrona Krajowa
Wojsko Polskie

Jednostki

9 Dywizjon Artylerii Ciężkiej
9 Pułk Artylerii Ciężkiej
14 Pułk Artylerii Polowej → 14 Pułk Artylerii Polowej
11 Dywizjon Artylerii Konnej

Stanowiska

dowódca baterii
dowódca dywizjonu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje
Państwowa Odznaka Sportowa
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj

Władysław Szwed urodził się 11 października 1896 w Zagórzu jako jedno z 13 dzieci Jana (woźny kolejowy w Zagórzu) i Weroniki z domu Krzak[1][2]. Był bratem m.in. Ludwika (ur. 1892[3][4]), Stanisława (1894–1984, prawnik, oficer Wojska Polskiego, poseł na Sejm RP), Edwarda (1904-1982), Heleny (ur. 1908)[5], Franciszka (1911-1989). Rodzice przenieśli się do Zagórza z okolic Żywca w 1889. Ojciec rodziny Jan pracował jako dróżnik na kolei w Zasławiu, potem w Zagórzu. Gospodarował na 10-morgowym gospodarstwie, z czego tylko trzy były jego własnością, a resztę dzierżawił od dworu i bogatszych gospodarzy. Dzieci pomagały rodzicom w prowadzeniu gospodarstwa, wszystkie z nich ukończyły szkołę powszechną, część gimnazjum w Sanoku, sześcioro studia wyższe.

Kształcił się w pobliskim w C. K. Gimnazjum w Sanoku, gdzie w 1914 ukończył VI klasę[1][6]. Od 1910 działał w związku harcerskim[7].

Podczas I wojny światowej w kwietniu 1915 został wcielony do armii austriackiej jako jednoroczny żołnierz i przydzielony do 45 pułku artylerii polowej w Wiedniu[8]. Od września 1915 do końca wojny przebywał na froncie rosyjskim i albańskim[9]. W szeregach C. K. Obrony Krajowej został mianowany chorążym artylerii w rezerwie z dniem 1 października 1917[10], a w styczniu 1918 awansowany na stopień oficerski podporucznika rezerwy[9]. Do 1918 był przydzielony do Pułku Artylerii Polowej Nr 145[11]. W wojsku austriackim pozostawał do końca wojny[7].

Powracając na ziemie polskie z frontu albańskiego wraz ze swoją baterią w grudniu 1918 w Drohobyczu został aresztowany przez Ukraińców w trakcie trwającej wojny polsko-ukraińskiej[9]. W maju 1919 został uwolniony przez Wojsko Polskie[9]. Wówczas, tj. 19 maja 1919 wstąpił do Wojska Polskiego[12]. Następnie udał się wraz z baterią 9 dywizjonu artylerii ciężkiej na front w trakcie wojny polsko-bolszewickiej[2][9]. Pełniąc stanowisko dowódcy baterii 13 kwietnia 1920 pod Konotopem został dwukrotnie ranny trafiony kulami z karabinu maszynowego[13]. Po wyleczeniu powrócił do służby w baterii w czerwcu 1920 i służył do końca wojny z bolszewikami[9]. Latem 1920 brał udział w walkach koło Brześcia Litewskiego oraz pod Moryczem i w rejonie miejscowości Kalnikowicze, Ptycz, Brześć, Hrubieszów[2][14]. Za swoje czyny wojenne z tego czasu otrzymał Order Virtuti Militari[2][14].

W 1921 nadal posiadał przydział do 9 dac[15]. Został awansowany na stopień kapitana artylerii ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[16][17]. W 1923, 1924 był oficerem 9 pułku artylerii ciężkiej w Siedlcach[18][19]. Potem awansowany na stopień majora artylerii ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928[20]. Na przełomie lat 20./30. był oficerem 14 pułku artylerii polowej (potem 14 pułk artylerii lekkiej), pełniąc stanowisko dowódcy III dywizjonu[21][2][22]. W latach 30. otrzymał awans na podpułkownika artylerii. Od listopada 1938 był dowódcą 11 dywizjonu artylerii konnej.

Po wybuchu II wojny światowej dowodził 11 dak podczas kampanii wrześniowej, a 23 września 1939 został ranny.

Był żonaty[2]. Zmarł w 1988[23].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Uwagi

edytuj
  1. ↑ W ewidencji wojskowych C. K. Obrony Krajowej był określany w języku niemieckim jako „Ladislaus Szwed”. W ewidencji Wojska Polskiego był określany jako „Władysław II Szwed”.
  2. ↑ Tu podano trzykrotnie, zob. Kolekcja VM (III) ↓, s. 1

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 491.
  2. ↑ a b c d e f g Kolekcja VM (I) ↓, s. 1.
  3. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 651.
  4. ↑ Ludwik Szwed. auschwitz.org. [dostęp 2019-11-07].
  5. ↑ Państwowe Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku. Katalog główny, rok 1921/22 (zespół 7, sygn. 82). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 305.
  6. ↑ XXXIII. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1913/14. Sanok: Fundusz Naukowy, 1914, s. 68.
  7. ↑ a b c d e f Kolekcja VM (I) ↓, s. 3.
  8. ↑ Kolekcja VM (I) ↓, s. 3, 4.
  9. ↑ a b c d e f Kolekcja VM (I) ↓, s. 4.
  10. ↑ Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1918. Wiedeń: 1918, s. 463.
  11. ↑ Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1918. Wiedeń: 1918, s. 508.
  12. ↑ Kolekcja VM (II) ↓, s. 1.
  13. ↑ Kolekcja VM (I) ↓, s. 2, 4.
  14. ↑ a b Kolekcja VM (II) ↓, s. 2-4.
  15. ↑ Szwed Władysław. zolnierze-niepodleglosci.pl. [dostęp 2023-04-07].
  16. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 820.
  17. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 744.
  18. ↑ a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 795.
  19. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 714.
  20. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 458.
  21. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 388.
  22. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 682.
  23. ↑ „Grot” (zeszyty historyczne). Wyd. 25-27, s. 103.
  24. ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 182.
  25. ↑ Na podstawie zdjęcia portretowego w mundurze.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Władysław_Szwed_(1896–1988)&oldid=70067135”