Wikipedia

Władysław Szechyński

Władysław Szechyński ps. „Kruk” (ur. 2 lipca 1907 w Sułkowszczyznie, zm. 30 stycznia 1950 we Wronkach) – polski nauczyciel, podporucznik piechoty Wojska Polskiego, porucznik Związku Walki Zbrojnej–Armii Krajowej, organizacji „NIE” i Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj, działacz Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”.

Władysław Szechyński
„Kruk”
Ilustracja
Władysław Szechyński (1938)
porucznik porucznik
Data i miejsce urodzenia

2 lipca 1907
Sułkowszczyzna

Data i miejsce śmierci

30 stycznia 1950
Wronki

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Armia Krajowa
„NIE”
DSZ
Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość

Jednostki

obwód AK Przemyśl,
obwód AK Sanok

Stanowiska

adiutant

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Multimedia w Wikimedia Commons
Tabliczka nagrobna Władysława Szechyńskiego w Przemyślu
Upamiętnienie na Mauzoleum w Sanoku

Życiorys

edytuj

Urodził się 2 lipca 1907 w Sułkowszczyznie koło Mościsk[1], w rodzinie Michała i Antoniny[2].

W 1929 ukończył Państwowe Seminarium Nauczycielskie w Przemyślu. Jego kolegą szkolnym, a w czasie okupacji przełożonym był Emil Czerny. Zawodowo pracował jako kierownik szkoły powszechnej w województwie wołyńskim[2].

W Wojsku Polskim został absolwentem Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty 39 pułku piechoty w Lubaczowie[2]. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 i 3076. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty[3]. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Sarny. Posiadał przydział w rezerwie do 84 pułku piechoty w Pińsku[4]. Kolejne ćwiczenia rezerwy odbył w jednostce Korpusu Ochrony Pogranicza[a]. W sierpniu 1939 został zmobilizowany do tej samej jednostki KOP i walczył w jej szeregach na Wołyniu. Po rozbiciu jednostki doszedł do Warszawy, gdzie dostał się do niemieckiej niewoli. Niebawem udało mu się zbiec i wrócić do Przemyśla[2].

Po nastaniu okupacji niemieckiej zaangażował się w działalność konspiracyjną i został zaprzysiężony do Związku Walki Zbrojnej. Zawodowo był pracownikiem fizycznym na stacji kolejowej Żurawica. Pełnił funkcję adiutanta Komendy Obwodu Przemyśl[2]. Po tzw. „wsypie” był zmuszony wyjechać z tego miasta[5]. Po tym jak został „spalony” w Przemyślu, przybył do Sanoka we wrześniu 1943 i tam został adiutantem w sztabie obwodu AK Sanok (w tym czasie zamieszkiwał głównie u Władysława Pruchniaka ps. „Ireneusz”)[6][7][8][2]. Funkcję pełnił od października 1943 do 1944[9]. W konspiracji używał pseudonimów „Kruk”[10][2] oraz według różnych wersji „Kośba”[2] lub „Kosiba”[11]. Posługiwał się także fałszywymi dokumentami na nazwisko Stanisław Jachimowski[12][13]. Uczestniczył w przygotowaniu i w nocy 20/21 lipca 1944 dowodził nieudaną akcją odbicia z więzienia w Sanoku Władysława Szelki ps. „Borsuk”[14][15][16]. Był egzaminatorem na tajnym kursie podoficerskim[17]. Służył w stopniu porucznika AK[13].

Po nadejściu frontu wschodniego i wkroczeniu sowietów latem 1944 pozostał w konspiracji i wraz z dowódcą obwodu AK Sanok, kpt. Janem Łodzińskim ps. „Babinicz”, przebywał w Brzozowie[18]. Sprawując nadal funkcję adiutanta wydał rozkaz ukrycia broni w majątku baronów Gubrynowiczów w Porażu[19]. Był prawdopodobnym posłańcem rozkazu o rozwiązaniu struktur AK Obwodu Sanok w lutym 1945[20]. Po aresztowaniu w tym okresie kpt. Łodzińskiego i przybyciu do Sanoka por. Władysława Dąbka (był kierownikiem komórki likwidacyjnej Obwodu AK Sanok), Szechyński został jego zastępcą oraz zaangażował się w tworzonego przez tegoż oficera struktury organizacji „NIE”, działającej krótkotrwale[21].

Następnie był zastępcą por. Dąbka w tworzonej przez niego strukturze Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj w powiecie sanockim[22]. W tym czasie, pod koniec maja 1945 dokonał przekazania archiwum Obwodu AK Sanok na rzecz ppor. Bronisława Trzyski[23]. Z rozkazu Szechyńskiego po akcji przygotowanej przez Trzyskę w nocy 25/26 maja 1945 dokonano uwolnienia ze szpitala w Sanoku aresztowanego przez UB żołnierza AK, Kazimierza Niemca ps. „Błyskawica”[24]. Tuż po tym zdarzeniu, jeszcze w maju 1945 Szechyński wyjechał z Sanoka, przybył do Przemyśla i tam włączył się w działanie miejscowej siatki DSZ[25].

Od 25 stycznia 1945 należał do Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. W strukturze tej organizacji od września 1946 był kierownikiem rejonu wschodniego[2]. Pełnił też funkcję kierownika informacji Rady WiN Przemyśl[11]. We wrześniu 1947 został aresztowany. Podczas śledztwa stosowano wobec niego tortury[2]. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Rzeszowie na sesji wyjazdowej w Przemyslu 18 maja 1948 został skazany na karę śmierci[2][11]. Postanowieniem Bolesława Bieruta z 3 lipca 1948 wymiar kary został zamieniony na karę dożywotniego pozbawienia wolności[2][11].

Zmarł 30 stycznia 1950 w więzieniu we Wronkach i został pochowany na tamtejszym cmentarzu[26][27][1]. Później został ekshumowany i pochowany na cmentarzu komunalnym Zasanie w Przemyślu[b].

Był żonaty z Janiną, z którą miał córkę Halinę[26].

Upamiętnienie

edytuj

W 1962 został upamiętniony wśród innych osób wymienionych na jednej z tablic Mauzoleum Ofiar II Wojny Światowej na obecnym Cmentarzu Centralnym w Sanoku (wymieniony jako „Władysław Szychyński”).

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Czerny 1990 ↓, s. 311. Autor użył nazwy „batalion KOP w Żytomierzu”, lecz oddział o takiej nazwie nie występował w Wojsku Polskim. Prawdopodobnie chodzi o Batalion KOP „Żytyń”, który stacjonował na Wołyniu.
  2. ↑ Tu podano datę śmierci 30 grudnia 1950. Władysław Szechyński. cmentarzeprzemysl.pl. [dostęp 2020-05-03].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Biogram. Władysław Szechyński. bj.uj.edu.pl. [dostęp 2020-05-03].
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l Czerny 1990 ↓, s. 311.
  3. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 108.
  4. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 567.
  5. ↑ Mieczysław Granatowski: Co można jeszcze wysupłać z pamięci?. W: Andrzej Brygidyn, Magdalena Brygidyn-Paszkiewicz: Wspomnienia i relacje żołnierzy Sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: 2012, s. 84. ISBN 978-83-903080-5-0.
  6. ↑ Zagórski 1995 ↓, s. 708.
  7. ↑ Władysław Pruchniak: Moje wspomnienia z czasu wojny i okupacji 1939-1944. W: Andrzej Brygidyn, Magdalena Brygidyn-Paszkiewicz: Wspomnienia i relacje żołnierzy Sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: 2012, s. 36, 47, 48, 50, 55. ISBN 978-83-903080-5-0.
  8. ↑ Mieczysław Granatowski: Co można jeszcze wysupłać z pamięci?. W: Andrzej Brygidyn, Magdalena Brygidyn-Paszkiewicz: Wspomnienia i relacje żołnierzy Sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: 2012, s. 84-85. ISBN 978-83-903080-5-0.
  9. ↑ Brygidyn. San 1992 ↓, s. 151, 154, 248.
  10. ↑ Brygidyn. San 1992 ↓, s. 289.
  11. ↑ a b c d Archiwum ofiar terroru nazistowskiego i komunistycznego w Krakowie 1939–1956. Władysław Szechyński. ipn.gov.pl. [dostęp 2020-05-03].
  12. ↑ Brygidyn. San 1992 ↓, s. 164.
  13. ↑ a b Fornal. WiN 2007 ↓, s. 191.
  14. ↑ Brygidyn. San 1992 ↓, s. 207-208.
  15. ↑ Zagórski 1995 ↓, s. 733.
  16. ↑ Władysław Pruchniak: Okoliczności aresztowania dowódcy placówki nr IV Niebieszczany kol. Władysława Szelki. W: Andrzej Brygidyn, Magdalena Brygidyn-Paszkiewicz: Wspomnienia i relacje żołnierzy Sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: 2012, s. 558-560. ISBN 978-83-903080-5-0.
  17. ↑ Brygidyn. San 1992 ↓, s. 179.
  18. ↑ Fornal. WiN 2007 ↓, s. 191, 192.
  19. ↑ Fornal. WiN 2007 ↓, s. 193.
  20. ↑ Fornal. WiN 2007 ↓, s. 197.
  21. ↑ Fornal. WiN 2007 ↓, s. 198-201.
  22. ↑ Fornal. WiN 2007 ↓, s. 204-205.
  23. ↑ Fornal. WiN 2007 ↓, s. 205.
  24. ↑ Fornal. WiN 2007 ↓, s. 205-206.
  25. ↑ Fornal. WiN 2007 ↓, s. 207.
  26. ↑ a b Czerny 1990 ↓, s. 312.
  27. ↑ Brygidyn. San 1992 ↓, s. 246.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Władysław_Szechyński&oldid=70151414”