Władysław Mniszek-Tchorznicki
Władysław Mniszek-Tchorznicki herbu Jelita (ur. ok. 1794, zm. 28 marca 1862) – polski oficer, powstaniec listopadowy.
| Data urodzenia |
ok. 1794 |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Narodowość |
polska |
| Rodzice |
Walenty, Rozalia |
| Małżeństwo |
Honorata (I), Filipina (I) |
| Dzieci |
Kazimierz, Maksymilian, Anna |
| podpułkownik | |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne |
Armia Księstwa Warszawskiego, |
| Jednostki |
Konna Chorągiew Przewodnich, |
| Główne wojny i bitwy |
Inwazja na Rosję, |
| Odznaczenia | |
| |
_1848.jpg)
Życiorys
edytujUrodził się pod koniec XVIII wieku[2] (prawdopodobnie ok. 1794 w Samborze bądź w Sanoku[3]). Był synem Walentego Mniszek-Tchorznickiego herbu Jelita i Rozalii z domu Rudnickiej herbu Lis[2][3]. Jego rodzeństwem byli: Bogusław, Władysław, Marian, Maria (po mężu Batowska, zm. 1853), Zuzanna[2]. Jego pierwszą żoną została Honorata z domu Ufniarska herbu Jastrzębiec, a ich synami byli Kazimierz (1829–1911, ziemianin, oficer) i Maksymilian[2]. Drugą żoną została hrabina Filipina Butler-Clonebough, z którą miał córkę Annę[2].
Został żołnierzem armii Księstwa Warszawskiego. Od 1809 służył w Konnej Chorągwi Przewodnich (Gidów)[2]. Od lata 1809 służył w 12 pułku ułanów na obszarze Podola[2][3]. W tym roku otrzymał awans na podporucznika[2][3]. Pełnił funkcję instruktora[3]. Brał udział w Inwazji Napoleona na Rosję w 1812[2]. Brał udział w bitwach pod Romanowem, Smoleńskiem, Borodino, Czerykowem, Tarutinem i nad Berezyną.
W 1813 został wzięty do niewoli austriackiej pod Znojmem[3]. W 1815 wskutek niestawiennictwa do weryfikacji został skreślony z listy oficerów Wojska Królestwa Polskiego przez władze rosyjskie[2]. W 1831 roku uczestniczył w schyłkowym okresie powstaniu listopadowym[2], biorąc udział w bitwie pod Chwałkowicami w szeregach 2 pułku ułanów II Korpusu gen. Girolamo Ramorino[3].
Podczas Wiosny Ludów na obszarze Galicji w 1848 był dowódcą Gwardii Narodowej w Samborze od kwietnia do listopada 1848, mianowany wówczas podpułkownikiem[2][3]. W tym czasie jako podpułkownik kawalerii był organizatorem i został dowódcą 2 pułku ułanów (określani jako „ułani biali”) w składzie Legionów Polskich na Węgrzech, biorącego udział w powstaniu węgierskim na przełomie 1848/1849 i walczącego w kilkunastu bitwa i potyczkach[4][2][3]. 11 grudnia 1848 szwadron 2 pułku ułanów (84 spieszonych ochotników polskich) pod dowództwem ppłk. Tchorznickiego, wspartych 42. batalionem honwedów, powstrzymał pościg austriackiego korpusu feldmarszałka Franza von Schlika po porażce Węgrów w bitwie pod Koszycami)[5]. Ponadto uczestniczył w bitwie pod Tarczal 22 stycznia 1849[2]. Jego adiutantem był Jan Aleksander Fredro[6]. Po stłumieniu powstania udał się na emigrację do Paryża[2].
Został członkiem Stanów Galicyjskich[2]. Był właścicielem dóbr ziemskich Leśniowice i Polanka[2].
Zmarł 28 marca 1862[2].
Odznaczenia
edytuj- Legia Honorowa (X 1812)[2][3]
- Order Zasługi Wojskowej III klasy – Węgry (za służbę 1848)[7].
- Węgierski Krzyż Wojenny (1848/1849)[2][3]
Przypisy
edytuj- ↑ Według Stefana Stefańskiego był to Jan Tchorznicki. Stefan Stefański. Pan Stefański opowiada. Rok 1848 w Sanoku. „Tygodnik Sanocki”. Nr 3 (115), s. 6, 21 stycznia 1994.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Władysław Mniszek-Tchorznicki. tchorznicki.com. [dostęp 2016-09-12].
- ↑ a b c d e f g h i j k Waldemar Ireneusz Oszczęda: Ułani Tchórznickiego i ich udział w kampanii węgierskiej 1848–1849. opoczno-top.pl. [dostęp 2016-09-13].
- ↑ Józef Wysocki: Pamiętnik Jenerała Wysockiego dowódzcy legionu polskiego na Węgrzech z czasu kampanii węgierskiej w roku 1848 i 1849. Poznań: J. K. Żupański, 1850, s. 139.
- ↑ 11 grudnia 1848. Bitwa pod Koszycami. Muzeum Wojska Polskiego. [dostęp 2016-09-13].
- ↑ Pamiętnik Jenerała Wysockiego, dowódcy Legionu Polskiego na Węgrzech, Kraków, 1888
- ↑ Józef Wysocki, Pamiętnik dowódcy Legionu Polskiego na Węgrzech z czasów kampanii węgierskiej, Kraków 1888, s. 131-145.
Linki zewnętrzne
edytuj- Władysław Mniszek-Tchorznicki. sejm-wielki.pl. [dostęp 2016-09-11].