Uriel Acosta (sztuka teatralna)

Uriel Acosta (także Uriel Akosta, niem. Uriel Acosta) – dramat Karla Gutzkowa w pięciu aktach. Prapremiera odbyła się w Dreźnie 13 grudnia 1846^[1].

Treść

Karl Gutzkow, Uriel Acosta (wydanie rosyjskojęzyczne)

Utwór nawiązuje do biografii żydowskiego filozofa Uriela da Costy, twórcy moralności świeckiej, który zaprzeczył dogmatowi o nieśmiertelności duszy i tym samym ściągnął na siebie gniew środowiska ortodoksyjnych żydów. Ma charakter refleksyjny: przemyślenia bohaterów dominują nad warstwą fabularną. Duży nacisk autor położył na wątek romansu Uriela i Judyty, która jest dla niego partnerką do filozoficznych rozmów. Akcja rozgrywa się w 1640 r. w Amsterdamie i okolicach^[2]^[3]^[4].

Uriel Acosta w Polsce

Przekłady

Utwór przełożył na język polski Mikołaj Bołoz Antoniewicz^[5]. W późniejszych czasach sztukę inscenizowano w przekładach: Abrahama Morewskiego^[6] i Michała Friedmana^[7].

Inscenizacje (wybór)

teatr lwowski (1849 – premiera polska)^[1]
Teatr Polski w Krakowie (1865)^[8]
Teatr Polski w Krakowie (1869)^[9]
Teatr Miejski we Lwowie (1902)^[6]
Teatr Żydowski w Łodzi (1954, reż. Chewel Buzgan, Natan Meilsler)^[6]
Teatr Żydowski im. Ester Rachel Kamińskiej w Warszawie (1995, reż. Jan Bratkowski)^[7]

Przypisy

↑ ^a ^b MarekM. Piekut MarekM., Uriel Acosta Karla Gutzkowa [online], Encyklopedia teatru polskiego (kalendarium) [dostęp 2024-04-16] .
↑ Teatr, „Czas” (nr 272), Małopolska Biblioteka Cyfrowa, 28 listopada 1865, s. 3 [dostęp 2024-04-16] .
↑ Krakowski Teatr polski w Poznaniu, „Dziennik Poznański”, Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 9 lipca 1868, s. 3 [dostęp 2024-04-16] .
↑ Teatr, „Czas”, Małopolska Biblioteka Cyfrowa, 2 lutego 1869, s. 2 [dostęp 2024-04-16] .
↑ KarlK. Gutzkow KarlK., Uriel Akosta. Tragedya w pięciu aktach, Wyd. 3, Lwów: Księgarnia Polska, 1897, s. [1] .
↑ ^a ^b ^c Uriel Akosta, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2024-04-16] .
↑ ^a ^b Uriel Akosta, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2024-04-16] .
↑ [Afisz]: [Inc.:] W Niedzielę dnia 26go Listopada 1865. Tragedja w 5 Aktach K. Gutzkowa, wolno przełożona przez M.B.A. „Uriel Akosta” [...]., Polona, 1865 [dostęp 2024-04-16] .
↑ W sobotę dnia 16go października 1869 r. Uriel Akosta, tragedya w 5 aktach z niemieckiego przez Karola Gutzkowa, przekład Mikołaja Bołoz Antoniewicza, Polona, 1869 [dostęp 2024-04-16] .

Linki zewnętrzne

Uriel Akosta, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki) [dostęp 2024-04-16] .
Uriel Akosta w przekładzie Mikołaja Bołoz Antoniewicza (1897), [w:] Polona [online] [dostęp 2024-04-16]
Uriel Akosta (afisz teatralny, 1869), [w:] Polona [online] [dostęp 2024-04-16]
Bolesław Ładnowski w roli Uriela Akosty (fotografia, ok. 1870) Polona [online] [dostęp 2024-04-16]

[:2-1] MarekM. Piekut MarekM., Uriel Acosta Karla Gutzkowa [online], Encyklopedia teatru polskiego (kalendarium) [dostęp 2024-04-16] .

[2] Teatr, „Czas” (nr 272), Małopolska Biblioteka Cyfrowa, 28 listopada 1865, s. 3 [dostęp 2024-04-16] .

[3] Krakowski Teatr polski w Poznaniu, „Dziennik Poznański”, Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 9 lipca 1868, s. 3 [dostęp 2024-04-16] .

[4] Teatr, „Czas”, Małopolska Biblioteka Cyfrowa, 2 lutego 1869, s. 2 [dostęp 2024-04-16] .

[5] KarlK. Gutzkow KarlK., Uriel Akosta. Tragedya w pięciu aktach, Wyd. 3, Lwów: Księgarnia Polska, 1897, s. [1] .

[:0-6] Uriel Akosta, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2024-04-16] .

[:1-7] Uriel Akosta, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2024-04-16] .

[8] [Afisz]: [Inc.:] W Niedzielę dnia 26go Listopada 1865. Tragedja w 5 Aktach K. Gutzkowa, wolno przełożona przez M.B.A. „Uriel Akosta” [...]., Polona, 1865 [dostęp 2024-04-16] .

[9] W sobotę dnia 16go października 1869 r. Uriel Akosta, tragedya w 5 aktach z niemieckiego przez Karola Gutzkowa, przekład Mikołaja Bołoz Antoniewicza, Polona, 1869 [dostęp 2024-04-16] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]