Ulica Przejście Garncarskie we Wrocławiu
Ulica Przejście Garncarskie (niem. Topfkram) – ulica położona we Wrocławiu na Starym Mieście, w wewnętrznej części tretu[a]. Przecinając północną część bloku zabudowy śródrynkowej łączy zachodnią i wschodnią część Rynku. Ma 106 metrów długości[2].
| Stare Miasto | |||||||||||||||||||||||||||||||
 Przejście Garncarskie - strona południowa | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
106 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Poprzednie nazwy |
Kramy Żelazne | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Wrocławia  | |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||
 51°06′37,0″N 17°01′56,2″E/51,110278 17,032278
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Historia
edytuj
W miejscu, gdzie dziś wznoszą się kamienice przy Przejściu Garncarskim, w XV wieku znajdowały się Kramy Płócienników sprzedających tu swoje wyroby z surowego białego wzorzystego płótna lnianego. Najwcześniejsza wzmianka o "uliczce płócienników" pochodzi z 1423 roku[3], choć wzmianka o samych kramach zwanych podcieniami płócienników pochodzi z 1299[4][5] lub z 1346 roku[3]. Nazwa ta wiąże się z drewnianymi kramami w formie bud, nakrytych pulpitowym dachem wysuniętym w stronę przejścia[3]. Kramy stały po obu stronach przejścia i sięgały od południa do Kramów Bogatych, a od północy do Smartuza. W 1576 roku rada miejska zakazała wysuwania lad sklepowych i okapów w stronę przejścia na długość większą niż jeden łokieć; uliczka od strony wschodniej i zachodniej została zamknięta zabudową z łukowym przejściem[3][6].
Przejście Garncarskie powstało w miejsce średniowiecznych kramów garncarskich, gdzie handlowano naczyniami kuchennymi i wiklinowymi koszami. Przez długi czas przejście nie miało swojej nazwy[7], a Kramy Garncarskie nadano w 1868 roku[8][9]. Jej zabudowa pochodzi głównie z XIX wieku, jednakże w zachodniej jego części znajdują się zabytkowe kamieniczki nr 6, 8, 10, 12 wzniesione w okresie renesansu[8]. Budynki znajdujące się w południowej części Przejścia zostały rozebrane na początku XX wieku, a w ich miejsce jak i w miejsce kamienic nr 25-27 stojących przy wschodniej pierzei tretu wzniesiono dom handlowy Juliusa Henela[3].
Podczas działań wojennych w 1945 roku budynki stojące przy wschodniej części Przejścia uległy zniszczeniu, a następnie zostały rozebrane. W rezultacie w tym miejscu przejście zostało poszerzone. W 1965 roku pozostałe budynki zostały wyremontowane[8]. Oba przejścia, Garncarskie i Żelaźnicze, otrzymały swoje oficjalne nazwy 24 marca 1948 roku[8][7].
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Słownik języka polskiego PWN
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 4384.
- ↑ a b c d e Harasimowicz 2006 ↓, s. 725.
- ↑ Harasimowicz 1997 ↓, s. 225.
- ↑ Czerner 1976 ↓, s. 28.
- ↑ Przejście Garncarskie z widocznymi bramami łukowymi Zdj. ma polska.org
- ↑ a b Antkowiak 1997 ↓, s. 350.
- ↑ a b c d Antkowiak 1970 ↓, s. 210.
- ↑ Czerner 1976 ↓, s. 12.
Bibliografia
edytuj- Zygmunt Antkowiak: Ulice i place Wrocławia. T. 11. Wrocław: Ossolineum, 1970, s. 135–136, seria: Biblioteka wrocławska.
- Jan Harasimowicz (red.): Atlas architektury Wrocławia t.I. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1997. ISBN 83-7023-679-0.
- Jan Harasimowicz: Encyklopedia Wrocławia. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 83-7384-561-5.
- Zygmunt Antkowiak: Wrocław od A do Z. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum, 1997.
- Wykaz dróg przebiegających przez miasto Wrocław, „ZDiUM/Infrastruktura/Ulice Wykaz dróg w zarządzie ZDiUM”, Ewa Iwanska, sporządziła ZDJOGA/NOXE/, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 20 września 2019 [dostęp 2019-09-21] (pol.).
- Olgierd Czerner: Rynek wrocławski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976.