Ulica 29 Listopada w Warszawie
Ulica 29 Listopada – jedna z ulic warszawskiego Ujazdowa, biegnąca od ul. Czerniakowskiej do ul. Szwoleżerów.
| Ujazdów | |||||||||||||||||||
 Ulica 29 Listopada, widok w kierunku wschodnim | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Długość |
620 m[1] | ||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Warszawy  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||||||||||||||||
 52°12′54,0″N 21°02′33,0″E/52,215000 21,042500
| |||||||||||||||||||
Historia
edytujUlicę 29 Listopada wytyczono krótko po roku 1831, jako drogę dojazdową do koszar Grodzieńskiego Huzarskiego Pułku Lejb-Gwardii (pod dzisiejszym nr. 3b). Przeciwną stronę ulicy długo zajmowały należące do wojska pola uprawne; choć ulicę zwano wtedy Huzarską, nie była to nazwa oficjalna. Przed rokiem 1893 drewniane baraki koszarowe zaczęto zastępować zabudową murowaną; po odzyskaniu niepodległości zabudowania około roku 1925 przebudowano według projektu Kazimierza Tołłoczki na koszary Oddziału Przybocznego Prezydenta RP. W budynkach mieściły się koszary 1. Dywizjonu Artylerii Konnej im. gen. Józefa Bema.
Nie były to jednak jedyne tego typu zabudowania w okolicy; kolejne formacje wojskowe chętnie lokowały się w pobliżu: koszary kirasjerskie wybudowano pomiędzy ulicą Łazienkowską a kanałem na osi Zamku Ujazdowskiego; koszary huzarskie, które dały początek ulicy, znajdowały się pomiędzy dzisiejszą 29 Listopada a ulicą Podchorążych; i kolejne – koszary ułańskie: pomiędzy kanałem na osi Zamku Ujazdowskiego a ulicą Szwoleżerów.
W latach 1902-04 wzniesiono przy ulicy cerkiew św. Olgi, służącą żołnierzom pułków huzarskich i ułańskich; obok niej w roku 1911 wzniesiono pomnik Michaiła Dmitriewicza Skobielewa.
Wraz z przebudową ulicy Huzarskiej nadano obecną nazwę, nawiązującą do tzw. Nocy Listopadowej – zbrojnego wystąpienia słuchaczy Szkoły Podchorążych w nocy z 29 na 30 listopada 1830 r., które stało się zarzewiem powstania listopadowego – w Wojsku Polskim na pamiątkę tych wydarzeń 29 listopada obchodzony jest Dzień Podchorążego. Nazwa ulicy została oficjalnie nadana 5 lipca 1921[2].
W okresie międzywojennym zburzono też cerkiew św. Olgi oraz pomnik gen. Skobielewa. Do 1939 cała zabudowa nadal służyła potrzebom wojska. Domy wojskowe dla podoficerów wystawił tu Fundusz Kwaterunku Wojskowego.
W okresie okupacji niemieckiej ulicy nadano nowe nazwy: polską Husarska i niemiecką Husarenstrasse[3][4].
W 1944 zniszczono część pawilonów koszarowych, a ich wypalone relikty rozebrano w okresie powojennym. Ocalały pozostałe zabudowania kompleksu, tworzące dziś kompletną zabudowę nieparzystej pierzei ulicy.- W 2005 nadbudowano je dodatkową kondygnacją.
Historyczna nawierzchnia ulicy wpisana została do gminnej ewidencji zabytków w 2017[5].
Ważniejsze obiekty
edytuj- 29 listopada 1 – siedziba 10. Warszawskiego Pułku Samochodowego im. mjr. Stefana Bronisława Starzyńskiego
- 29 listopada 3b – Hotel Łazienkowski
Przypisy
edytuj- ↑ Mapa Warszawy [online], mapa.um.warszawa.pl [dostęp 2020-11-22].
- ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 365. ISBN 83-86619-97X.
- ↑ Andrzej Krzysztof Kunert: Pamięć II wojny światowej w nazewnictwie ulic Warszawy [w:] Śladami nazw miejskich Warszawy. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2012, s. 66. ISBN 978-83-62189-21-2.
- ↑ Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 49. ISBN 978-83-07-03239-9.
- ↑ BIP Warszawa - oficjalny portal stolicy Polski [online], bip.warszawa.pl [dostęp 2023-07-11] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, tom 3. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 44. ISBN 83-906629-2-2.