Tupy
Tupy (523.54; ukr. Тупий – Tupyj; dawniej Góry Sewluskie, węg. Nagyszölösi hegyseg) – niewielkie pasmo gór na ukraińskim Zakarpaciu, należące do Łańcucha Wyhorlacko-Gutyńskiego Wewnętrznych Karpat Wschodnich.
| |
| Megaregion | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Podprowincja | |
| Makroregion | |
| Mezoregion |
Tupy |
| Zajmowane jednostki administracyjne |
|
Na północnym zachodzie dolina środkowej Borżawy oddziela Tupego od pasma Bużory. Na północnym wschodzie obniżenie między wsiami Dołhe i Łypcza dzieli Tupego od Połoniny Borżawy w Beskidach Połonińskich. Na wschodzie dolina dolnej Riki oddziela Tupego od Kotliny Marmaroskiej. Na południu granicę Tupego stanowi dolina Cisy, za którą ciągnie się kolejne pasmo w Łańcuchu Wyhorlacko-Gutyńskim: Góry Oaș. Na zachodzie Tupy stopniowo opada do Niziny Zakarpackiej.
Grzbiet Tupego ma długość około 30 km i przebiega z północnego wschodu na południowy zachód. Kolejne kulminacje to Mały Kłobuk (568 m n.p.m.), Tupy (878 m n.p.m.) i Tołsta (819 m n.p.m.). Na południowo-zachodnim krańcu pasma, oddzielona rozległym obniżeniem od głównego grzbietu, leży izolowana Czarna Góra (565 m n.p.m.), górująca nad miastem Wynohradiw. Skrajnym zachodnim wzniesieniem Tupego jest Szałanśkyj Helmeć (368 m n.p.m.) nad Borżawą.
Północna część głównego grzbietu Tupego jest zalesiona i bezludna, natomiast jego zbocza oraz środkowa i południowa część grzbietu są gęsto zasiedlone i wykorzystane rolniczo. Środkowym obniżeniem przebiega droga regionalna R03.
Bibliografia
edytuj- W.W. Wdowenko, O.P. Homajonow (red.) Zakarpats'ka obłast'. Karta autoszliachiw 1:250 000, DNWP Kartohrafija, b.m.w., 2002-2004
- Piotr Kamiński (opr.) Ruś Zakarpacka. Mapa przeglądowa w skali 1:300 000, Pitr Kartografia, Warszawa 1996, ISBN 83-86240-18-0
- Kovács Sándor, Kárpátalja Térképe 1:250 000, III wydanie, Dimap Bt, Budapeszt 2004, ISBN 963-00-3124-9 CM