Trybunał Wodny w Walencji
Trybunał Wodny w Walencji[1] (hiszp. El Tribunal de las Aguas de la Vega de Valencia) – trybunał rozstrzygający kwestie związane z dostępem i wykorzystaniem zasobów wodnych w regionie Walencji na obszarze Vega de Valencia. Złożony z 8 wybieranych członków, reprezentujących interesy prawie 12 tysięcy mieszkańców terenów nawadnianych przez system irygacyjny rozprowadzający wodę z rzeki Turii. Najstarsza instytucja wymiaru sprawiedliwości w Europie.
W 2009 roku Trybunał Wodny w Walencji wraz z Radą Mędrców w Murcji został wpisany na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO[2].
Opis
edytujRolnictwo w regionie Walencji uzależnione jest od wody dostarczanej poprzez rozbudowany system irygacyjny z rzeki Turii uchodzącej do Morza Śródziemnego w Walencji. Dziewięć kanałów irygacyjnych rozprowadza wodę – sześć po terenach prawobrzeżnych: Quart, Benácher-Faitanar, Mislata, Chirivella, Favara i Rovella i trzy na terenach lewobrzeżnych: Tormos, Mestalla i Rascaña[3].
Trybunał dba o zapewnienie równego dostępu do wody wszystkim społecznościom terenów nawadnianych przez system irygacyjny wodą z Turii (3471 ha) i reprezentuje ich interesy wobec innych stron[4]. Trybunał sprawuje dwie funkcje: sadowniczą i administracyjną[5][6]. W okresach nadzwyczajnej suszy (hiszp. tandeo extraordinario) Trybunał może nakazać regionowi Moncada otwarcie jednego lub dwóch z czterech jazów, by zapewnić dopływ wody do kanałów pod jego jurysdykcją – przywilej nadany przez króla Jakuba II w 1321 roku[7].
Trybunał jest najstarszą instytucją wymiaru sprawiedliwości w Europie, a jego korzenie sięgają czasów Al-Andalus[3]. Został założony po zajęciu Półwyspu Iberyjskiego przez Arabów w VIII w.[8] – niektórzy podają 960 rok jako datę jego powstania[9]. Założyli go osadnicy – użytkownicy kanałów, a nie władze[8]. Pierwsze pisemne wzmianki o Trybunale pochodzą z początku XIII wieku[9]. W XIII wieku król Jakub I Zdobywca po podbiciu tych terenów, w ustanowionym prawie tzw. Els Furs nadał mieszkańcom Walencji i Królestwa Walencji prawo do kontroli nad wodami i rzekami[10].
W Trybunale zasiada 8 wybieranych członków, reprezentujących interesy prawie 12 tysięcy mieszkańców terenów nawadnianych przez system irygacyjny wodą z Turii[4]. Członkowie Trybunału mają zastępców, również wybranych przez mieszkańców terenów nawadnianych, którzy mogą ich zastępować w pracach Trybunału[4]. Poprzez głosowanie członkowie wyłaniają przewodniczącego i wiceprzewodniczącego Trybunału na dwuletnią kadencję. Tradycyjnie, gdy przewodniczący reprezentuje społeczność z terenów prawobrzeżnych, wiceprzewodniczący musi być ze społeczności z terenów lewobrzeżnych - i vice versa[4]. Przewodniczący musi wstrzymać się od prowadzenia spraw i wydawania werdyktu w sprawach dotyczących społeczności, którą reprezentuje[4][5]. Podobnie inni członkowie Trybunału nie mogą decydować w sprawach dotyczących ich społeczności[4].
Trybunał obraduje publicznie w każdy czwartek w południe przy bramie apostolskiej Katedry Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny[4]. Obrady prowadzone są wyłącznie w języku walenckim, bez sporządzania dokumentów procesowych i udziału prawników[5]. Funkcje prokuratora sprawuje Guarda, prace Trybunału wspomagają rzeczoznawcy Veedores obliczający kwoty odszkodowań[11].
Trybunał i Rada Mędrców w Murcji to jedyne instytucje prawa zwyczajowego uznane za prawomocne sądy w hiszpańskim systemie sprawiedliwości[12]. Od wyroków Trybunału nie ma możliwości apelacji do sądów innych instancji[4].
Przypisy
edytuj- ↑ Nazwa polska za Polskim Komitetem ds. UNESCO: Hiszpania. [dostęp 2014-11-22]. (pol.).
- ↑ UNESCO ICH: Irrigators’ tribunals of the Spanish Mediterranean coast: the Council of Wise Men of the plain of Murcia and the Water Tribunal of the plain of Valencia. [dostęp 2014-11-23]. (ang.).
- ↑ a b Trybunał Wodny w Walencji: History of The Water Court. [dostęp 2014-11-22]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h UNESCO: Nomination for inscription on the Representative List in 2009 (Reference No. 00171). [dostęp 2014-11-22]. (ang.).
- ↑ a b c Trybunał Wodny w Walencji: The proceedings. [dostęp 2014-11-22]. (ang.).
- ↑ Ludger Döpp: Das spanische Wasserrecht: die Verteilung von Wasser als Regelungsproblem, Volume 74 of Münsteraner Studien zur Rechtsvergleichung. LIT Verlag Münster, 2000, s. 186. ISBN 978-3-8258-5365-5. [dostęp 2014-11-23].
- ↑ Ludger Döpp: Das spanische Wasserrecht: die Verteilung von Wasser als Regelungsproblem, Volume 74 of Münsteraner Studien zur Rechtsvergleichung. LIT Verlag Münster, 2000, s. 189. ISBN 978-3-8258-5365-5. [dostęp 2014-11-23].
- ↑ a b Julia A. Hudson-Richards, Cynthia A. Gonzales. Water as a Collective Responsibility: The Tribunal de las Aguas and the Valencian Community. „Bulletin for Spanish and Portuguese Historical Studies”. 1, s. 98, 2013-12-31. 38. (ang.).
- ↑ a b Ludger Döpp: Das spanische Wasserrecht: die Verteilung von Wasser als Regelungsproblem, Volume 74 of Münsteraner Studien zur Rechtsvergleichung. LIT Verlag Münster, 2000, s. 178-179. ISBN 978-3-8258-5365-5. [dostęp 2014-11-23].
- ↑ Julia A. Hudson-Richards, Cynthia A. Gonzales. Water as a Collective Responsibility: The Tribunal de las Aguas and the Valencian Community. „Bulletin for Spanish and Portuguese Historical Studies”. 1, s. 101, 2013-12-31. 38. (ang.).
- ↑ Ludger Döpp: Das spanische Wasserrecht: die Verteilung von Wasser als Regelungsproblem, Volume 74 of Münsteraner Studien zur Rechtsvergleichung. LIT Verlag Münster, 2000, s. 199–200. ISBN 978-3-8258-5365-5. [dostęp 2014-11-23].
- ↑ Ludger Döpp: Das spanische Wasserrecht: die Verteilung von Wasser als Regelungsproblem, Volume 74 of Münsteraner Studien zur Rechtsvergleichung. LIT Verlag Münster, 2000, s. 184. ISBN 978-3-8258-5365-5. [dostęp 2014-11-23].