Tramwajarz Łódź (żużel)

Tramwajarz Łódź
Data założenia	marzec 1946
Debiut w najwyższej lidze	6 czerwca 1948; PKM – LKM – Tramwajarz
Data rozwiązania	I poł. 1965
Państwo	Polska

Tramwajarz Łódź (sekcja motorowa) – polski klub żużlowy z Łodzi. W latach 1948–1950 oraz 1952–1964 brał udział w rozgrywkach ligowych. W późniejszym czasie przestał funkcjonować.

Historia klubu

3 marca 1934 r. powstał przy miejskim przedsiębiorstwie komunikacji tramwajowej Kolej Elektryczna Łódzka zakładowy klub sportowy „Tramwajarz”.

Reaktywowany po II wojnie światowej w marcu 1946 r. jako Tramwajarz Łódź. Wtedy też powstała w nim sekcja kolarsko-motocyklowa, której nie było przed wojną. Jej kierownikiem został Bierkowski, a kapitanem motocyklowym Kwapiszewski^[1]. Początkowo koncentrowano się na wyjazdach turystycznych. Na przykład już 1 maja 1946 r. sekcja zorganizowała po inauguracji pierwszego powojennego sezonu motorowego (spod łódzkiej katedry, po poświęceniu motocykli) wyjazd do Spały i bunkrów w Konewce^[2]. W krótkim czasie członkowie sekcji zaczęli brać też udział w zawodach żużlowych^[3]^[4].

Sekcja żużlowa Tramwajarza znalazła się w czołówce polskiego sportu żużlowego, posiadając w swoim składzie takich wybitnych zawodników jak: Tadeusz Kołeczek (uznawany za pierwszego wybitnego żużlowca Łodzi; zginął tragicznie w wypadku przy pracy w grudniu 1950 r.)^[5], Eugeniusz Wróżyński (zatrudniony w rachubie w MPK-Łódź z pensją kierowcy, w sezonie oddelegowywany do jazd) i Włodzimierz Szwendrowski (zatrudniony w ówczesnym MPK w Łodzi na stanowisku technika)^[6]^[7].

W roku 1951 w związku z połączeniem zrzeszeń w Centralne Sekcje Żużlowe zawodnicy Ogniwa Łódź zostali przeniesieni do CSŻ „Ogniwo” Bytom wraz z zawodnikami z Lublina (wśród nich znakomity jeździec tamtych czasów Włodzimierz Szwendrowski). W roku 1952 siedziba sekcji została przeniesiona do Łodzi, a tym samym została ona bezpośrednią kontynuatorką Polonii Bytom, w jej kadrze znaleźli się ponadto byli zawodnicy Włókniarza Łódź (np. Jan Krakowiak).

Po rozwiązaniu Ligi Centralnych Sekcji Żużlowych (po sezonie 1954) klub zmienił nazwę najpierw na „Sparta” (w jej barwach Włodzimierz Szwendrowski wywalczył tytuł indywidualnego mistrza Polski), a potem wrócił do tradycyjnej nazwy Tramwajarz Łódź.

W 1954 r. sekcja posiadała ośmiu zawodników, którzy w większości pracowali w MPK-Łódź jako kierowcy^[8]. Po sezonie 1964 r. sekcja została rozwiązana, a jednym z jej ostatnich sukcesów było zdobycie w 1962 r. przez Włodzimierza Szwendrowskiego Srebrnego Kasku, będącego wówczas nieoficjalnym trofeum dla najlepszego zawodnika II ligi.

W roku 1965 kłopoty finansowe oraz trudności z uzyskaniem odpowiedniego sprzętu zmusiły działaczy „Tramwajarza” do zawieszenia działalności działającej w klubie sekcji żużlowej. Zespół wycofano z rozgrywek II ligi^[9].

Po dwóch latach nieobecności żużel wrócił do Łodzi w postaci sekcji w nowym klubie Gwardia Łódź, chociaż z czasem w klubie tym postawiono rozwój boksu, a żużel stał się w nim dyscypliną drugorzędną^[10].

Sekcja motorowa odrodziła się w KS „Tramwajarz” jako amatorska, np. w formie uczestnictwa w motorowych rajdach turystycznych, których współorganizatorem byli łódzcy tramwajarze^[11].

Poszczególne sezony

Sezon	Rozgrywki ligowe				Uwagi
Sezon	Liga		Miejsce		Uwagi
1948	Eliminacje		6/16		Kwalifikacja do I ligi
	I	I liga	9/9		3. miejsce w turnieju barażowym „pierwszoligowców”^[a]
					Brak spadku – klub zajął wakujące miejsce w turnieju barażowym o utrzymanie^[b]
					2. miejsce w turnieju barażowym o utrzymanie^[c]
1949		I liga	7/9
1950		I liga	7/9

1952	I	Liga	5/10
1953		Liga	8/10
1954		Liga	8/10
1955	II	II liga	2/7
1956	I	I liga	6/8
1957	I	I liga	7/8
1958	II	II liga	3/6
1959		II liga	5/8
1960		II liga	3/11
1961		II liga	3/11
1962		II liga	8/12
1963		II liga	11/12	11/12
1964		II liga	11/11	11/12

Poziom ligowy	Liczba sezonów	Sezony
I	8	1948–1950, 1952–1954, 1956–1957
II	8	1955, 1958–1964

Osiągnięcia

Krajowe

Poniższe zestawienia obejmują osiągnięcia klubu oraz indywidualne osiągnięcia zawodników w rozgrywkach pod egidą PZM oraz GKSŻ.

Mistrzostwa Polski

Indywidualne mistrzostwa Polski

1. miejsce (1):
- 1955 – Włodzimierz Szwendrowski
2. miejsce (1):
- 1950 – Tadeusz Kołeczek

Pozostałe

Srebrny Kask

1. miejsce (1):
- 1962 – Włodzimierz Szwendrowski

Zobacz też

Uwagi

↑ Wobec równej ilości punktów w klasyfikacji drużynowej zespołów I ligi na miejscach 6–9 zarządzono baraż „pierwszoligowców” – dwa pierwsze zespoły miały spotkać się w kolejnym barażu z trzecim i czwartym zespołem II ligi, natomiast dwa ostatnie spaść do II ligi. Turniej rozegrano 15 maja 1949 roku.
↑ Ze względu na wycofanie się z rozgrywek Pogoni Katowice (4. miejsce w II lidze), ich miejsce w barażu zajęło Ogniwo Łódź.
↑ Turniej rozegrano 22 maja 1949 roku.

Przypisy

↑ Nowy zarząd K.S. „Tramwajarz”; „Dziennik Łódzki”, 5.03.1946, nr 64, s. 8.
↑ Małgorzata i Juliusz Szymańscy: Konewka, Jeleń : niemieckie stanowisko dowodzenia „Anlage Mitte”, s. 70. Łódź: Imax, 2012. ISBN 978-83-932554-7-4
↑ Tramwajarze nagradzają swych kolarzy i motocyklistów, „Głos Robotniczy”, 3.12.1946, nr 334, s. 8.
↑ „Express MPK”, wyd. specjalne, 1.01.1969
↑ Tragiczna śmierć Tadeusza Kołeczka, „Dziennik Łódzki”, 30.12.1950, nr 358, s. 3 (pochowany na Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej w Łodzi)
↑ Dziś o godz. 12.00 pojedynek Szwendrowskiego z Raniszewskim, „Dziennik Łódzki”, 4.05.1953, nr 133, s. 4.
↑ Czy padnie rekord żużlowego toru w pojedynku Kapała-Szwendrowski, „Dziennik Łódzki”, 29.08.1953, nr 206, s. 6.
↑ Z życia sekcji żużlowej KS „Ogniwo”, „Tramwajarz Łódzki”, 30.08.1954, nr 7, s. 4.
↑ Na torze przy pl. 9 Maja znów zawarczą motory, „Głos Robotniczy”, 30.08.1965, wyd. A, nr 206, s. 2.
↑ „Dziennik Łódzki”, 11.09.1997, nr 212, s. 12 (fotografia W. Wróżyńskiego z lat 50. XX w.)
↑ proporczyk „Rajdu Gwiaździstego”, 8-9 IX 1973; Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, sygn. M - 610/RM

Bibliografia

Historia speedway’a w Polsce. speedwayw.pl. (pol.).

[12] Wobec równej ilości punktów w klasyfikacji drużynowej zespołów I ligi na miejscach 6–9 zarządzono baraż „pierwszoligowców” – dwa pierwsze zespoły miały spotkać się w kolejnym barażu z trzecim i czwartym zespołem II ligi, natomiast dwa ostatnie spaść do II ligi. Turniej rozegrano 15 maja 1949 roku.

[13] Ze względu na wycofanie się z rozgrywek Pogoni Katowice (4. miejsce w II lidze), ich miejsce w barażu zajęło Ogniwo Łódź.

[14] Turniej rozegrano 22 maja 1949 roku.

[1] Nowy zarząd K.S. „Tramwajarz”; „Dziennik Łódzki”, 5.03.1946, nr 64, s. 8.

[2] Małgorzata i Juliusz Szymańscy: Konewka, Jeleń : niemieckie stanowisko dowodzenia „Anlage Mitte”, s. 70. Łódź: Imax, 2012. ISBN 978-83-932554-7-4

[3] Tramwajarze nagradzają swych kolarzy i motocyklistów, „Głos Robotniczy”, 3.12.1946, nr 334, s. 8.

[4] „Express MPK”, wyd. specjalne, 1.01.1969

[5] Tragiczna śmierć Tadeusza Kołeczka, „Dziennik Łódzki”, 30.12.1950, nr 358, s. 3 (pochowany na Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej w Łodzi)

[6] Dziś o godz. 12.00 pojedynek Szwendrowskiego z Raniszewskim, „Dziennik Łódzki”, 4.05.1953, nr 133, s. 4.

[7] Czy padnie rekord żużlowego toru w pojedynku Kapała-Szwendrowski, „Dziennik Łódzki”, 29.08.1953, nr 206, s. 6.

[8] Z życia sekcji żużlowej KS „Ogniwo”, „Tramwajarz Łódzki”, 30.08.1954, nr 7, s. 4.

[9] Na torze przy pl. 9 Maja znów zawarczą motory, „Głos Robotniczy”, 30.08.1965, wyd. A, nr 206, s. 2.

[10] „Dziennik Łódzki”, 11.09.1997, nr 212, s. 12 (fotografia W. Wróżyńskiego z lat 50. XX w.)

[11] roporczyk „Rajdu Gwiaździstego”, 8-9 IX 1973; Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, sygn. M - 610/RM

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[a]

[b]

[c]