Thoracosaurus
Thoracosaurus – rodzaj krokodylomorfa żyjącego na przełomie kredy późnej i wczesnego paleocenu, 70 mln lat temu[1]. Jego skamieniałości zostały opisane w 1852 roku przez Josepha Leidy'ego[2]. Występował w Ameryce Północnej, jak i Europie.
| Thoracosaurus | |||
| (Leidy, 1852) | |||
| Okres istnienia: 70–62 mln lat temu | |||
 Szczęka Thoracosaurus | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzaj |
Thoracosaurus | ||
| Gatunki | |||
| |||
Historia i taksonomia
edytujSkamieniałości dotychczas nieznanego zwierzęcia znaleziono w USA, w New Jersey. Spoczywały w skałach formacji Greensand Mount Holly. Joseph Leidy przestawił znalezisko na spotkaniu Academy of Natural Science of Philadelphia w 1852. W tym samym roku opisał je, kreując nowy rodzaj, któremu nadał nazwę Thoracosaurus[1].
Dzisiejszymi krewnymi rodzaju Thoracosaurus są azjatyckie gawialowate i wymarłe rodzaje z Ameryki Południowej oraz Afryki, Gryposuchus i Eogavialis[1]. Poniższy kladogram przedstawia pozycję rodzaju Thoracosaurus , który wykreował Christopher Brochu w 2003 roku[3]:
| Gavialoidea |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Występowanie
edytujRodzaj Thoracosaurus występował na terenie obecnej Ameryki Północnej (m.in. Karolina Północna, Karolina Południowa, New Jersey, Floryda, Montana i Dakota Północna, Dakota Południowa) i Europy (m.in Polska, Szwecja, Holandia wraz z Francją), w mulistych i słonawowodnych estuariach, jeziorach, lagunach i namorzynach[2]. W Kazimierzu Dolnym w Kamiennym Dole odkryto w 1997 roku kości szacowane na wczesny paleocen, 65,4 mln lat temu – jest to jedno z nielicznych znalezisk krokodyli w Polsce, kiedy to odkrywano zwykle fragmentaryczne szczątki[1].
Morfologia i ekologia
edytujDługość ciała osiągała 4-5 m i waga do 1t jednak niektóre osobniki osiągały nawet 8 metrów długości, będąc największymi krokodylomorfami w formacji Hell Creek.
Pożywienie łapał wyskakując z wody. Pokarmem tego gada były najprawdopodobniej tak jak w przypadku dzisiejszego gawiala gangesowego ryby lub małe czworonogi (takie jak pterozaury, ssaki czy nawet dinozaury)[4], do których łapania wykorzystywał swój duży otwór gębowy.
Gatunki
edytuj- T. macrorhynchus
- T. brevispinus
- T. isorhynchus
- T. neocesarientis
- T. borrisaki
Większość z tych gatunków zasiedlało USA.
Thoracosaurus w kulturze
edytujGry komputerowe
edytujThoracosaurus pojawił się w grze pod tytułem Saurian[5].
Filmy przyrodnicze
edytujPojawił się w serialu „Wędrówki z dinozaurami”. Przedstawiony jest jednak na stronie internetowej serialu jako Deinosuchus[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Marcin Żarski, Gwidon Jakubowski, Eugenia Gawor-Biedowa, The first Polish find of Lower Paleocene crocodile Thoracosaurus Leidy. 1852: geological and palaeontological description, „Geological Quarterly”, 42 (2), 1998, s. 141-160.
- ↑ a b Fossilworks: Thoracosaurus [online], fossilworks.org [dostęp 2021-04-23].
- ↑ Christopher A. Brochu, Phylogenetic Approaches Toward Crocodylian History [online] [dostęp 2021-11-28].
- ↑ a b Thoracosaurus Walking with dinosaurs. Deviantart. [dostęp 2021-10-03]. (ang.).
- ↑ Saurian DevLog #47 [online], Saurian [dostęp 2021-04-24] (ang.).