Wikipedia

Terence Stamp

aktor brytyjski

Terence Henry Stamp[1] (ur. 22 lipca 1938 w Stepney w Londynie) – brytyjski aktor.

Terence Stamp
Ilustracja
Terence Stamp (2009)
Imię i nazwisko

Terence Henry Stamp

Data i miejsce urodzenia

22 lipca 1938
Londyn

Zawód

aktor

Współmałżonek

Elizabeth O’Rourke (2002–2008; rozwód)

Lata aktywności

od 1960

Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj

Wczesne lata

edytuj

Urodził się w Stepney w Londynie jako najstarszy z pięciorga dzieci Ethel Esther (z domu Perrott; 1914–1987) i Thomasa Stampa (1912–1982), który był palaczem holowników[2][3]. Jego rodzina miała pochodzenie angielskie, francuskie i niemieckie[4]. Jego młodszy brat, Christopher „Chris” Thomas Stamp (ur. 7 lipca 1942, zm. 24 listopada 2012)[5], był producentem muzycznym, manadżerem i filmowcem[4]. Wczesne lata spędził w Canal Road w Bow, na East Endzie, ale później w dzieciństwie rodzina przeniosła się do Plaistow w Essex (obecnie Wielki Londyn), gdzie uczęszczał do Plaistow County Grammar School. Jego ojciec był nieobecny przez długi czas w marynarce handlowej, a młody Stamp był wychowywany głównie przez matkę, babcię i ciotki. Aby uciec od nudy domowego życia, Stamp znalazł schronienie w filmach[3]. Po obejrzeniu filmu Braterstwo krwi (1939) był głęboko pod wpływem Gary’ego Coopera[3]. Zainspirował go także James Dean i podjął decyzję o zawodzie aktora. W późnych latach 50. otrzymał stypendium i ukończył studia aktorskie na Webber Douglas Academy of Dramatic Art[6].

Kariera

edytuj

W 1959 trafił na scenę jako szeregowy Samuel „Sammy” Whitaker w sztuce Długi i niski i wysoki. Za swoją debiutancką rolę tytułową w historycznym dramacie przygodowym Petera Ustinova Billy Budd (1962) na motywach powieści Hermana Melville’a został uhonorowany Złotym Globem w kategorii nowa gwiazda roku 1963, był nominowany do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego i BAFTA[7]. W latach 1964–1965 na Broadwayu grał tytułową rolę w przedstawieniu Alfie![8]. Wkrótce zdobył jeszcze większe uznanie krytyków swoją przerażającą kreacją Fredericka Clegga, obsesyjnego psychopaty w horrorze psychologicznym Williama Wylera Kolekcjoner (1965) z Samanthą Eggar; rola ta przyniosła mu ​Nagrodę za pierwszoplanową rolę męską na Festiwalu Filmowym w Cannes[7]. Film był uważany za kontrowersyjny w swoich czasach[3][9]. Wystąpił w komedii fantastycznonaukowej Josepha Loseya Modesty Blaise (1966) jako Willie Garvin z Monicą Vitti, dramacie Kena Loacha Czekając na życie (Poor Cow, 1967) jako przestępca Dave Fuller, dramacie Johna Schlesingera Z dala od zgiełku (1967) w roli sierżanta królewskich dragonów Francisa Troya, filmie Federico Felliniego Historie niesamowite (Spirits of the Dead, 1968)[10] wg pierwszego zbioru opowiadań Edgara Allana Poe w roli byłego aktora szekspirowskiego Toby’ego Dammita, który traci karierę aktorską z powodu alkoholizmu oraz dramacie Pier Paolo Pasoliniego Teoremat (1968) jako gość[11].

W 1978 na West Endzie grał hrabiego Drakulę w spektaklu Dracula[2]. Powrócił na kinowy ekran w roli złego generała Zoda w Supermanie II (1980)[12]. Jako były gangster Willie Parker w dramacie kryminalnym Stephena Frearsa Wykonać wyrok (The Hit, 1984) otrzymał nagrodę na MystFest[13]. Pierwotnie był rozważany do roli psychopatycznego Johna Rydera w Autostopowiczu (1986), ale odrzucił propozycję[14]. Za rolę transseksualnej Bernadetty w Priscilli, królowa pustyni (1994) był nominowany do Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu[13], Nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej dla najlepszego aktora pierwszoplanowego[13] i nagrody Australian Film Institute[13]. W 1995 został wybrana przez magazyn „Empire” jako jedna ze 100. najseksowniejszych gwiazd w historii filmu[14]. Jego rola mściwego gangstera, uhonorowana Nagrodą Satelity[13], w dramacie kryminalnym Angol (1999) została stworzona specjalnie dla niego przez reżysera Stevena Soderbergha. Został obsadzony w roli Magnusa Martela w horrorze fantasy Klucz do Apokalipsy (2001).

Życie prywatne

edytuj

W latach 1961–1963 był związany z Julie Christie[15]. W latach 1964–1966 związał się z angielską supermodelką Jean Shrimpton[15]. Romansował także z Brigitte Bardot[15], Joan Collins[15], Peggy Lipton[15], Marisą Berenson[15] i Jackie Collins[15]. Pod koniec 1969, Stamp nagle zrezygnował z aktorstwa i zniknął z centrum uwagi. Po przeprowadzce do Indii spędził kilka następnych lat szukając oświecenia w aśramie i filozofii Jiddu Krishnamurtiego, zapuścił włosy do pasa i nosił długie, powiewne szaty[3]. 31 grudnia 2002 ożenił się z Elizabeth O’Rourke[15]. 29 kwietnia 2008 doszło do rozwodu[15].

Filmografia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Terence Stamp. Listal. [dostęp 2016-06-13]. (ang.).
  2. ↑ a b Terence Stamp Biography (1938?-). FilmReference.com. [dostęp 2022-02-02]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e Terence Stamp Biography. Yahoo!. [dostęp 2022-02-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-02-02)]. (ang.).
  4. ↑ a b Terence Stamp What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2022-02-02]. (ang.).
  5. ↑ Christopher Stamp w bazie IMDb (ang.)
  6. ↑ Terence Stamp Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2022-02-02]. (ang.).
  7. ↑ a b Terence Stamp Awards. AllMovie. [dostęp 2016-06-13]. (ang.).
  8. ↑ Terence Stamp. Internet Broadway Database. [dostęp 2022-02-02]. (ang.).
  9. ↑ Rebecca Flint Marx: Terence Stamp Biography. AllMovie. [dostęp 2016-06-13]. (ang.).
  10. ↑ Terence Stamp. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-06-13]. (ang.).
  11. ↑ Terence Stamp (22 de Julho de 1939). Filmow. [dostęp 2016-06-13]. (port.).
  12. ↑ John Millar: Actor Terence Stamp reveals why it has taken him five decades to sing on screen as he finally hits the high notes in new film. Daily Record, 2013-02-17. [dostęp 2022-02-02]. (ang.).
  13. ↑ a b c d e Terence Stamp Awards. FamousFix. [dostęp 2022-02-02]. (ang.).
  14. ↑ a b Terence Stamp Trivia. FamousFix. [dostęp 2022-02-02]. (ang.).
  15. ↑ a b c d e f g h i Terence Stamp Relationships. FamousFix. [dostęp 2022-02-02]. (ang.).

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Terence_Stamp&oldid=73433365”