Szczuroskoczek olbrzymi

Szczuroskoczek olbrzymi
	Dipodomys ingens
	Merriam, 1904
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	bobrokształtne
Rodzina	karłomyszowate
Podrodzina	szczuroskoczki
Rodzaj	szczuroskoczek
Gatunek	szczuroskoczek olbrzymi
Synonimy
	Perodipus ingens Merriam, 1904;
	Perodipus ingens Merriam, 1904;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; zagrożony
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szczuroskoczek olbrzymi^[4] (Dipodomys ingens) – gatunek ssaka podrodziny szczuroskoczków (Dipodomyinae) w obrębie rodziny karłomyszowatych (Heteromyidae).

Zasięg występowania

Szczuroskoczek olbrzymi występuje w południowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych (wzdłuż południowo-zachodniego krańca San Joaquin Valley, południowo-środkowa Kalifornia)^[5].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1904 roku amerykański zoolog Clinton Hart Merriam nadając mu nazwę Perodipus ingens^[2]. Holotyp pochodził z Painted Rock, 20 mi (32 km) na południowy wschód od Simmler, w Carrizo Plain, w hrabstwie San Luis Obispo, w Kalifornii, w Stanach Zjednoczonych^[6].

D. ingens należy do grupy gatunkowej heermanni wraz z D. gravipes, D. heermanni, D. panamintinus, D. microps i D. stephensi^[5]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[5].

Etymologia

Dipodomys: gr. δίποδος dipodos „dwunożny”, od δι- di- „podwójnie”, od δις dis „dwa razy”, od δυο duo „dwa”; πους pous, ποδος podos „stopa”; μυς mus, μυός muos „mysz”^[7]^[8].
ingens: łac. ingens, ingentis „ogromny, wielki, duży”, od in „w górę, na wysokości”; genere oryginalna forma gignere „spłodzić”^[8].

Morfologia

Jest to największy przedstawiciel swojej rodziny – długość ciała (bez ogona) 137–149 mm, długość ogona samic 171–198 mm, długość ucha 13 mm, długość tylnej stopy 48–55 mm; masa ciała samic 101–195 g, samców 93–180 g^[9]. Umaszczenie żółtobrązowe, z białym brzuchem i białymi pasami na zadzie. Ogon ciemniejszy, biało paskowany.

Ekologia

Tryb życia

Szczuroskoczki olbrzymie żyją w koloniach liczących 5-50 osobników. Prowadzą nocny tryb życia, dzień przesypiają w wykopanych przez siebie norach. Są silnie terytorialne – samce niemali nigdy nie oddalają się od swoich nor, samice raz w roku podróżują w poszukiwaniu partnera. Jak pozostałe szczuroskoczki poruszają się w charakterystyczny sposób – skaczą na silnych tylnych nogach, podobnie do kangurów. Są roślinożercami – żywią się ziarnami i zielonymi częściami roślin.

Rozmnażanie

Zwierzęta rozmnażają się późną zimą i wczesną wiosną. Samica po trwającej 28-32 dni ciąży rodzi jedno do sześciu młodych, które następnie karmi mlekiem przez 15-25 dni. Szczuroskoczki osiągają dojrzałość płciową w wieku 60-84 dni. Zwierzęta dożywają 10 lat.

Zagrożenie

Gatunek został zakwalifikowany jako zagrożony wyginięciem z powodu skrajnie małego obszaru występowania. Cała populacja żyje na obszarze ok. 17 000 hektarów, co stanowi 2% jego pierwotnego obszaru występowania. Największym zagrożeniem dla nich jest rozrost miast i terenów wiejskich Kalifornii.

Przypisy

↑ Dipodomys ingens, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b C.H. Merriam. New and little known kangaroo rats of the genus Perodipus. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 17, s. 141, 1904. (ang.).
↑ N.N. Roach N.N., Dipodomys ingens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2021-2 [dostęp 2021-10-14] (ang.).
↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 216. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 302. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Dipodomys ingens. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-10-14].
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 238, 1904. (ang.).
↑ ^a ^b The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
↑ D. Hafner: Family Heteromyidae (Pocket Mice, Kangaroo Mice and Kangaroo Rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 223. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

Bibliografia

Dipodomys ingens. Animal Diversity Web. [dostęp 2010-03-09]. (ang.).

[itis-1] Dipodomys ingens, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Merriam-2] C.H. Merriam. New and little known kangaroo rats of the genus Perodipus. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 17, s. 141, 1904. (ang.).

[iucn-3] N.N. Roach N.N., Dipodomys ingens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2021-2 [dostęp 2021-10-14] (ang.).

[Cichocki&inni-4] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 216. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-5] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 302. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-6] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Dipodomys ingens. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-10-14].

[Palmer-7] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 238, 1904. (ang.).

[Jobling-8] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[Hafner-9] D. Hafner: Family Heteromyidae (Pocket Mice, Kangaroo Mice and Kangaroo Rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 223. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]