Suinamorpha
Suinamorpha – klad ssaków parzystokopytnych obejmujący świniokształtne wraz z taksonami bliższymi im, niż innym współczesnym ssakom.
| Suinamorpha | |
 świnia domowa | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Nadrząd | |
| (bez rangi) | Artiodactylamorpha |
| Rząd | |
| (bez rangi) | Suinamorpha |
Taksonu Suinamorpha nie wyróżnia Polskie Nazewnictwo Ssaków Świata. Dzieli ono rząd parzystokopytnych na podrzędy. Pierwszy z nich to właśnie świniokształtne, do których zaliczają się świniowate[1], pekariowate[2] i hipopotamowate. Następny podrząd wielbłądokształtnych tworzy rodzina wielbłądowatych. Trzeci podrząd to właśnie przeżuwacze (kanczylowate[3], piżmowcowate, jeleniowate[4], widłorogowate, żyrafowate[5], wołowate[6]). Ta tradycyjna systematyka nie uwzględnia odkryć z końca XX wieku, zapoczątkowanych poszukiwaniami lądowych przodków waleni[7]. Hipotezy lokujące je wśród ssaków przypominających niedźwiedzie[8] bądź Mesonychia[7] zostały obalone. Badania genetyczne z 1994, wykonane przez Graura i Higginsa[9] oraz przez Irwina i Árnasona[10] dowiodły bliskiego pokrewieństwa waleni i przeżuwaczy[9] oraz bliskiego pokrewieństwa waleni i hipopotamowatych[10], co potwierdziły badania przeprowadzane w kolejnych latach, m.in. przez zespoły Gatesy’ego[11] i Arnasona[12]. W efekcie hipopotamowate połączono z waleniami w kladzie Whippomorpha, ten zaś wraz z przeżuwaczami w Cetruminantia. Wedle pracy Waddella i współpracowników, która zaproponowała te nazwy, Cetruminantia dalej razem ze świniowatymi tworzyła grupę Artiofabula[13]. Powyższy pogląd można by przedstawić na następującym kladogramie:
| Artiofabula |
| ||||||||||||||||||
Systematykę w dalszym ciągu rozwijali inni uczeni. W 2009 Michelle Spaulding, Maureen A. O'Leary, John Gatesy opublikowali pracę, w której podjęli próbę uporządkowania parzystokopytnych wraz z zaliczanymi doń waleniami. Przeprowadzone badania doprowadziły ich jednak do wniosków innych, niż wyżej cytowane. W szczególności nie stwierdzili, by krewni świń i Cetruminantia tworzyły grupy siostrzane, względem których wielbłądokształtne miałyby być grupą zewnętrzną. Zamiast tego wyróżnili w parzystokopytnych 4 duże klady pozostające w politomii. Jednym z nich są właśnie Suinamorpha, definiowane jako klad typu stem, zawierający w sobie odpowiadający mu klad typu node: świniokształtne (Suina). Te ostatnie zdefiniowali jako dzik euroazjatycki + pekariowiec obrożny, Suinamorpha natomiast (czerpiące swą nazwę od Suina, podobne rozwiązanie zastosowali Spaulding i współpracownicy jeszcze w kilku przypadkach związanych ze sobą kladów typów node i stem) jako świniokształtne wraz z tymi taksonami, które są bliżej spokrewnione ze współczesnymi świniokształtnymi, niż z jakimkolwiek innym współczesnym taksonem[14].
W obrębie Suinamorpha najbardziej bazalnym taksonem jest Perchoerus, następnie siostrzany w stosunku do niego klad dzieli się na 3 taksony: jednym z nich jest wspomniany już pekariowiec, drugim wymarły Xenohyus, ostatnim rodzina świniowatych[14].
Przypisy
edytuj- ↑ Cichocki i in. 2015 ↓, s. 167.
- ↑ Cichocki i in. 2015 ↓, s. 168.
- ↑ Cichocki i in. 2015 ↓, s. 169.
- ↑ Cichocki i in. 2015 ↓, s. 171.
- ↑ Cichocki i in. 2015 ↓, s. 176.
- ↑ Cichocki i in. 2015 ↓, s. 177.
- ↑ a b J.G.M. Thewissen, Williams, E. M. The Early Radiation of Cetacea (Mammalia): Evolutionary Pattern and Developmental Correlations. „Annual Review of Ecology and Systematics”. 33 (1), s. 73–90, 2002. DOI: 10.1146/annurev.ecolsys.33.020602.095426.
- ↑
J.G.M. Thewissen, Sunhil Bajpai. Whale Origins as a Poster Child for Macroevolution. „BioScience”. 51 (12), s. 1037, 2001. DOI: 10.1641/0006-3568(2001)051[1037:WOAAPC]2.0.CO;2.
- ↑ a b Dan Graur & Desmond G. Higgins. Molecular evidence for the inclusion of cetaceans within the order Artiodactyla.. „Molecular Biology and Evolution”. 11, s. 357–364, 1994. (ang.).
- ↑ a b David M. Irwin, Úlfur Árnason. Cytochrome b gene of marine mammals: Phylogeny and evolution. „Journal of Mammalian Evolution”. 2, s. 37–55, 1994. Springer Link. (ang.).
- ↑ John Gatesy, Cheryl Hayashi, Mathew A. Cronin & Peter Arctander. Evidence from milk casein genes that cetaceans are close relatives of hippopotamid artiodactyls. „Molecular Biology and Evolution”. 13, s. 954–963, 1996. DOI: 10.1093/oxfordjournals.molbev.a025663. (ang.).
- ↑ Ulfur Arnason, Anette Gullberg, Solveig Gretarsdottir, Björn Ursing, Axel Janke. The Mitochondrial Genome of the Sperm Whale and a New Molecular Reference for Estimating Eutherian Divergence Dates. „Journal of Molecular Evolution”. 50, s. 569–578, 2000. DOI: 10.1007/s002390010060. (ang.).
- ↑ Peter J. Waddell, Norihiro Okada, Masami Hasegawa. Towards resolving the interordinal relationships of placental mammals. „Systematic Biology”. 48 (1), s. 1–5, 1999. Society of Systematic Biologists. ISSN 1076-836X. (ang.).
- ↑ a b c Michelle Spaulding, Maureen A. O'Leary, John Gatesy. Relationships of Cetacea (Artiodactyla) Among Mammals: Increased Taxon Sampling Alters Interpretations of Key Fossils and Character Evolution. „PLoS One”. 4 (9), 2009. DOI: 10.1371/journal.pone.0007062. (ang.).
Bibliografia
edytuj- Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska-Jurgiel, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015. ISBN 978-83-88147-15-9.