Subordynacjonizm
Subordynacjonizm − pogląd teologiczny, głoszony w II i III wieku, twierdzący, że Chrystus jest podporządkowany Ojcu. Wyniknął on z zastosowania neoplatońskiego rozumowania do nauki o Trójcy Świętej. Według tej nauki Ojciec emanuje Syna, a Syn emanuje Ducha Świętego. Chrystus jest podporządkowany Ojcu i ma wobec niego niższą pozycję, podobnie jak Duch Święty, który stoi niżej od Ojca i Syna. Ten typ rozumowania przyjęli m.in. Ignacy Antiocheński, według którego Syn podlega woli Boga[1], Justyn Męczennik, który nazywał Syna drugim bogiem, a jego relację do Ojca przedstawiał analogicznie do relacji Hermesa z Zeusem[2][3]. Również Tertulian był zdania, że Syn był mniejszą częścią Boga[4][5], i Orygenes, który choć przyjmował odwieczne istnienie Chrystusa, tak samo jak wszystkich rozumnych bytów[6], to jednak uznawał Go za mniej doskonałego od Ojca[7]. Dionizy Aleksandryjski w piśmie Elenchus et apologia rozwiał podejrzenia co do swego stosunku do Bóstwa Syna Bożego, przedstawiając ortodoksyjne ujęcie nauki o Trójcy Świętej i uznając niewłaściwość wcześniej używanych sformułowań[8][9][10]. Jeszcze dalej poszedł Ariusz (III - IV w.), który stwierdził, iż skoro Syn pochodzi od Ojca to znaczy, że jest stworzony i że jest stworzeniem. Doprowadziło to do powstania w 320 roku arianizmu. Ostatnim przedstawicielem subordynacjonizmu był Euzebiusz z Cezarei, który uważał Syna Bożego za niższego od Ojca[11].
Potępiony przez sobór nicejski I (325 r.) jako błędnowierstwo[potrzebny przypis].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Rafał Marcin Leszczyński, Starożytna koncepcja Logosu i jej wpływ na myśl wczesnego chrześcijaństwa, 2003, s. 209.
- ↑ Justyn Męczennik, 1 Apologia 21-22, [w:] Misiarczyk i inni, Pierwsi apologeci greccy : Kwadratus, Arystydes z Aten, Aryston z Pelli, Justyn Męczennik, Tacjan Syryjczyk, Milcjades, Apolinary z Hierapolis, Teofil z Antiochii, Hermiasz, Kraków: Wydaw. "M", 2004, ISBN 83-7221-640-1, OCLC 749499634.
- ↑ Rafał Marcin. Leszczyński, Starożytna koncepcja logosu i jej wpływ na myśl wczesnego chrześcijaństwa, Warszawa: Wydawn. Nauk. Semper, 2003, s. 219-222, ISBN 83-89100-36-3, OCLC 85867027.
- ↑ Tertulian, Przeciw Prakseaszowi IX, [w:] Pietras i inni, Trójca Święta, Kraków: Wydawnictwo WAM, 1997, ISBN 83-7097-305-1, OCLC 749678067.
- ↑ Rafał Marcin. Leszczyński, Starożytna koncepcja logosu i jej wpływ na myśl wczesnego chrześcijaństwa, Warszawa: Wydawn. Nauk. Semper, 2003, s. 294-297, ISBN 83-89100-36-3, OCLC 85867027.
- ↑ Orygenes, O zasadach, I, 4, 3-4, Kalinkowski i inni red., Kraków: Wydaw. WAM-Księża Jezuici, 1996, ISBN 978-83-7097-230-1, OCLC 749511972.
- ↑ Orygenes, Przeciw Celsusowi, VIII, 7-8, red. S. Kalinkowski, Warszawa 1977.
- ↑ Djonizy aleksandryjski. W: Encyklopedja Kościelna, podług teologicznej encyklopedji Wetzera i Weltego, z licznemi jej dopełnieniami. T. XIII. Warszawa: Czerwiński i Spółka, 1880.
- ↑ Emil Stanula: Dionizy Wielki. W: Encyklopedia Katolicka. T. 3: Cenzor – Dobszewicz. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II., 1979, s. 1342-1343. ISBN 83-86668-03-2.
- ↑ J.N.D. Kelly: Początki doktryny chrześcijańskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1988, s. 107/108. ISBN 83-211-0930-6.
- ↑ Henryk Pietras, Początki Teologii Kościoła, WAM 2000, s. 192