Wikipedia

Strażnica WOP Namyślin

zlikwidowany pododdział graniczny

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Namyślin – zlikwidowany pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczą na granicy z Niemiecką Republiką Demokratyczną/Republiką Federalną Niemiec[c].

Strażnica WOP Namyślin
Strażnica SG w Namyślinie
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1945[a]

Rozformowanie

1 października 2002[1]

Tradycje
Rodowód

52 strażnica WOP

Kontynuacja

Strażnica SG w Czelinie

Organizacja
Dyslokacja

Namyślin 46

Formacja

Wojska Ochrony Pogranicza
Straż Graniczna

Podległość

11 komenda odcinka
38 batalion OP
121 batalion WOP
122 batalion WOP
9 Lubuska Brygada WOP
bg WOP Słubice
Pomorska Brygada WOP
Lubuski Oddział SG
Pomorski Oddział SG

Multimedia w Wikimedia Commons
Żołnierze Strażnicy WOP Namyślin
Zwiadowcy motocykliści kpr. Zbigniew Nowicki i szer. Jan Stadnik przed wyruszeniem do patrolowania odcinka (1984)
Element służby granicznej[b] (d-ca szer. Jan Stadnik) przy znaku gran. nr 571 (1984)
Przygotowanie łodzi motorowej do patrolowania rzeki. Na pierwszym planie st. szer. Mirosław Złotorowicz (1984)
Załoga (st. kpr. pchor. Włodzimierz Karsznia, kpr. Zbigniew Nowicki, kpr. Mirosław Statkiewicz...) w czasie wolnym od służby (czerwiec 1984)

Strażnica Straży Granicznej w Namyślinie – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Republiką Federalną Niemiec.

Formowanie i zmiany organizacyjne

edytuj

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 11 komendy odcinka Mieszkowice jako 52 strażnica WOP (Tupadły)[3]. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[4]. Strażnica WOP została usytuowana w budynku administracyjnym fabryki chemicznej (fabryka wyrobów gumowych, drewnianych bamboszy). Położony był w centralnym punkcie wioski, gdzie skoszarowano żołnierzy, wykorzystując także budynki towarzyszące (dzisiaj rozebrane) na stajnie dla koni oraz różnego rodzaju magazyny. Istniejący pośrodku plac stał się placem alarmowym. Z tyłu zlokalizowano urządzenia sportowe na powietrzu oraz wykorzystano spory ogród, na którym uprawiano warzywa dla potrzeb kuchni żołnierskiej[5].

W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 strażnica została włączona w struktury 38 batalionu Ochrony Pogranicza, a 1 stycznia 1951 121 batalionu WOP w Mieszkowicach[6].

Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[d], a 52 strażnica WOP Namyślin otrzymała nr 50 w skali kraju[8]. W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica WOP Namyślin II kategorii była 22 w 9 Brygadzie WOP, w Krośnie Odrzańskim[9].

121 batalion WOP został rozformowany w 1958[e]. Strażnice rozformowanego batalionu włączono w struktury 93 batalionowi WOP w Słubicach[10][11](sic!). Strażnicę WOP Namyślin przekazano 12 Pomorskiej Brygadzie WOP i włączono w struktury 122 batalionu WOP w Chojnie[f]. Po reorganizacji 122 batalionu WOP w 1958, Strażnica WOP Namyślin miała nr 1[12].

1 stycznia 1960 29 strażnica WOP III kategorii Namyślin była w strukturach 122 batalion WOP. Rozkazem organizacyjnym dowódcy WOP nr 0148 z 2 września 1963 przeformowano Strażnicę WOP lądową kategorii III Namyślin na Strażnicę WOP rzeczną kategorii I. 1 stycznia 1964 była jako 21 strażnica WOP rzeczna I kategorii Namyślin w strukturze ww. batalionu[13].

W kwietniu 1976 Wojska Ochrony Pogranicza przeszły na dwuszczeblowy system zarządzania. Strażnica WOP Namyślin podporządkowana została bezpośrednio pod sztab 9 Lubuskiej Brygady WOP w Krośnie Odrzańskim[14], a w 1984 utworzonego batalionu granicznego WOP Słubice, jako Strażnica WOP Namyślin lądowa rozwinięta II kategorii. Po rozformowaniu Lubuskiej Brygady WOP, 1 listopada 1989 strażnica została włączona w struktury Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie i tak funkcjonowała do 15 maja 1991[15].

Straż Graniczna:

15 maja 1991 po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 strażnica została przejęta przez Lubuski Oddział Straży Granicznej w Krośnie Odrzańskim[16] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Namyślinie (Strażnica SG w Namyślinie).

23 grudnia 1999 w wyniku reorganizacji, strażnica została włączona w struktury Pomorskiego Oddziału SG (POSG) w Szczecinie[g].

W 2000 rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej, związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. W wyniku tej restrukturyzacji 1 października 2002 Strażnica SG w Namyślinie została rozformowana[1]. Jej obszar służbowej odpowiedzialności przejęła Strażnica SG w Czelinie[18]}[h].

Ochrona granicy

edytuj
 
Żołnierze WOP na łodzi motorowej patrolujący Odrę (1969)

W 1960 29 strażnica WOP III kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 11750 m:

Do patrolowania rzeki Odry załoga strażnicy wykorzystywała łodzie motorowe KR-70, których przystań znajdowała się w Kaleńsku[19].

Wydarzenia

edytuj
  • 13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (stan wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe[20].

Strażnice sąsiednie

edytuj
 
1957
Straż Graniczna:

Dowódcy/komendanci strażnicy

edytuj
 
D-ca strażnicy mjr Andrzej Lewandowski w rozmowie z mieszkańcem pogranicza (1984)
  • ppor./por. Ludwik Karbarz[i] (był 19.10.1946[j])
  • chor. Józef Muller (był w 1952)
  • ppor. Mieczysław Krysiak (był w 1952)
  • ppor. Stanisław Machul (1953–01.10.1955)[23]
  • ppor. Tadeusz Jaskulski (01.10.1955–1957)[23]
  • por. Stanisław Gwizdek (1957–1965)[24]
  • por./mjr Andrzej Lewandowski (1965–był w 1984[19])
Komendanci strażnicy SG:
  • kpt. SG Mirosław Lisiak (był do 15.10.1998)
  • kpt. SG Dariusz Swędra p.o. (16.10.1998–28.02.2000)
  • kpt. SG Adam Cybort (10.02.2000–26.11.2001)
  • mjr SG Roman Tyszkiewicz p.o. (27.11.2001–26.02.2002)
  • mjr SG Paweł Chrobak (27.02.2002–30.09.2002) – do rozformowania.

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Od 1991 strażnica Straży Granicznej.
  2. ↑ ... Elementem służby granicznej jest jeden lub więcej uzbrojonych żołnierzy WOP wyznaczonych do ochrony granicy państwowej. Elementami służby granicznej są: patrol graniczny, podsłuch, obserwacja, dozór, posterunek graniczny, zasadzka, patrol pogotowia. Element służby składający się z dwóch lub więcej żołnierzy posiada wyznaczonego rozkazem dowódcę, któremu podlegają pozostali żołnierze (Rozdział V, Obowiązki żołnierza WOP, Obowiązki żołnierzy wchodzących w skład elementów służby granicznej, pkt 76[2].
  3. ↑ Od 3 października 1990 z RFN.
  4. ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[7].
  5. ↑ Zarządzenie DWW nr 07/WW z 28.03.1958[10].
  6. ↑ Rozkaz dowódcy WOP nr 05/org.mob z 21.04.1958[12].
  7. ↑ Zarządzenie nr 048 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 27.10.1999, zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia; protokół przekazania-przejęcia strażnicy w Namyślinie z 23.12.1999 – ASG, POSG, sygn. 1077/4[17].
  8. ↑ Zarządzenie nr 42 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 23 września 2002 zmieniające zarządzenie w sprawie utworzenia strażnic, granicznych placówek kontrolnych i dywizjonów Straży Granicznej, określenia ich terytorialnego zasięgu działania, a także określenia szczegółowego zakresu zadań terenowych organów Straży Granicznej oraz organizacji komend oddziałów, strażnic, granicznych placówek kontrolnych i dywizjonów – ASG, ZaASG, sygn. 1525/65, s. 374–375; POSG, sygn. 1108/10, s. 11: „Meldunek o działaniach Pomorskiego Oddziału Straży Granicznej w Szczecinie w 2002.”[17].
  9. ↑ Ludwik Karbarz pochodził spod Stalowej Woli i był żołnierzem frontowym. Po zakończeniu działań wojennych objął dowództwo 52 strażnicy WOP i sprowadził narzeczoną (a niebawem żonę) Władysławę. Jemu i jego żołnierzom zawdzięcza Namyślin opiekę nad pierwszymi polskimi osadnikami, uruchomienie małej elektrowni wodnej i remont kościoła. W kościele tym odbył się ślub por. Karbarza z panią Władysławą. Kościół otrzymał patrocinium rzadkie, św. Ludwika, co mieszkańcy Namyślina wiążą z imieniem Ludwika Karbarza. Jego żona, wykorzystywała (jako córka lekarza) swoje kwalifikacje pielęgniarskie i pracowała społecznie jako położna. Prowadziła nadto katechizację dzieci i przygotowała wiele roczników do Pierwszej Komunii. Por. Ludwik Karbarz został następnie przeniesiony z Namyślina na inne stanowisko służbowe, dosłużył się stopnia kapitana, po czym został zdemobilizowany. W życiu cywilnym związał się z Trójmiastem i był prezydentem miasta Sopotu[21].
  10. ↑ Rozkaz personalny dowódcy WOP nr 052 z 19.10.1946[22].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Techman 2011 ↓, s. 112.
  2. ↑ Regulamin Służby Granicznej 1968 ↓, s. 25–26.
  3. ↑ Wykazy dyslokacyjne 1946 ↓, k. 119–123.
  4. ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
  5. ↑ Kiryk 2005 ↓, s. 357.
  6. ↑ Wojtaszak i Kozłowski 2001 ↓, s. 279.
  7. ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
  8. ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.6.
  9. ↑ Wykaz dyslokacyjny 1957 ↓, k.191.
  10. ↑ a b Jackiewicz 1998 ↓, s. 52.
  11. ↑ Ostrowski 2005 ↓, s. 16.
  12. ↑ a b Historia PBWOP ↓, s. 124–132.
  13. ↑ Wykaz dyslokacyjny 1964 ↓, s. 590–620.
  14. ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 53.
  15. ↑ muzeumsg–Lubuska Brygada WOP ↓.
  16. ↑ Łach 2013 ↓, s. 294.
  17. ↑ a b muzeumsg–Pomorski Oddział SG ↓.
  18. ↑ Techman 2011 ↓, s. 94.
  19. ↑ a b „GRANICA” Pismo Wojsk Ochrony Pogranicza nr 6/23(1771) nr 3-VI-1984.
  20. ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 37.
  21. ↑ Kiryk 2005 ↓, s. 359.
  22. ↑ Rozkazy personalne DWOP ↓.
  23. ↑ a b Historia PBWOP ↓, s. 177–199.
  24. ↑ Historia PBWOP ↓, s. 346.

Bibliografia

edytuj
  • Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
  • Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
  • Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
  • Feliks Kiryk. Namyślin w powiecie chojeńskim w pierwszych latach powojennych. „Losy Polaków pośród swoich i obcych”. 60, s. 353–360, 2005. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. (pol.). 
  • Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
  • Józef Ostrowski: Lubuska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1989. Ludzie – wydarzenia. Krosno Odrzańskie: Drukarnia Dem-druk w Lubsku, 2005.
  • Ryszard Techman: Pomorski Oddział Straży Granicznej w Szczecinie. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991–2011. Materiały poseminaryjne – Tom II. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
  • Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X–XX wiek : materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. : praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
  • Sławomir Żurawlow, Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008, Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011.
  • Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1990 – Lubuska Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-01-16]. (pol.).
  • Ryszard Techman: Straż Graniczna od 1991 – Pomorski Oddział Straży Granicznej. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2019-05-24]. (pol.).
  • Regulamin Służby Granicznej Część I – Zasady Ogólne, t. WOP 1/67, Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej Szefostwo Wojsk Ochrony Pogranicza, 1968, s. 24, 25–26.
  • Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/6, Historia Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Szczecin 1961.
  • ASGr. Historia Lubuskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Krosno Odrzańskie 1965 r.
  • Archiwum Straży Granicznej. Rozkazy personalne dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza.
  • Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
  • Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
  • Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
  • Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Strażnica_WOP_Namyślin&oldid=75165647”