Strażnica KOP „Korno”
Strażnica KOP „Korno” – zasadnicza jednostka organizacyjna Korpusu Ochrony Pogranicza pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-sowieckiej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1926 |
| Rozformowanie |
1939 |
| Organizacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Geneza
edytujDo czasu zakończenia wojny polsko-bolszewickiej, czyli do jesieni 1920, wschodnią granicę państwa polskiego wyznaczała linia frontu. Dopiero zarządzeniem z 6 listopada 1920 utworzono Kordon Graniczny Ministerstwa Spraw Wojskowych[1]. W połowie stycznia 1921 zmodyfikowano formę ochrony granicy i rozpoczęto organizowanie Kordonu Granicznego Naczelnego Dowództwa WP. Obsadzony on miał być przez żandarmerię polową i oddziały wojskowe[2]. Latem 1921 ochronę granicy wschodniej postanowiło powierzyć Batalionom Celnym[3]. W Łachwie rozmieszczono dowództwo i pododdziały sztabowe 1 batalionu celnego, a jej 2 kompania stacjonowała w Kormie. W drugiej połowie 1922 przeprowadzono kolejną reorganizację organów strzegących granicy wschodniej[4]. 1 września 1922 bataliony celne przemianowano na bataliony Straży Granicznej[5]. Już w następnym zlikwidowano Straż Graniczną, a z dniem 1 lipca 1923 pełnienie służby granicznej na wschodnich rubieżach powierzono Policji Państwowej[6]. W sierpniu 1924 podjęto uchwałę o powołaniu Korpusu Ochrony Pogranicza – formacji zorganizowanej na wzór wojskowy, a będącej etacie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych[7].
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujW 1925, w składzie 5 Brygady Ochrony Pogranicza, został sformowany 17 batalion graniczny. W 1928 w skład batalionu wchodziło 14 strażnic[8]. Jedną z nich była strażnica KOP „Borek”[9]. Po 1932 strażnicę przeniesiono do Korna[10]. W latach 1938 – 1939 w strukturze organizacyjnej 2 kompanii granicznej KOP „Chutory Merlińskie” funkcjonowała strażnica KOP „Korno”[11][12][13]. Strażnica liczyła około 18 żołnierzy i rozmieszczona była przy linii granicznej z zadaniem bezpośredniej ochrony granicy państwowej[14].
W 1932 obsada strażnicy zakwaterowana była w budynku prywatnym[9]. Strażnicę z macierzystą kompanią łączyła droga polna długości 21,5 km[11].
Służba graniczna
edytujPodstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi[15].
Strażnica KOP „Korno” w 1932 ochraniała pododcinek granicy państwowej szerokości 7 kilometrów 800 metrów od słupa granicznego nr 1189 do 1194[9], a w 1938 pododcinek szerokości 5 kilometrów 970 metrów od słupa granicznego nr 1188 do 1191[11].
Sąsiednie strażnice:
- strażnica KOP „Brzoza” ⇔ strażnica KOP „Rubryń” – 1928[16], 1929[17], 1931[18], 1932[9], 1934[19], 1938[11]
Przypisy
edytuj- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 56-58.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 59-63.
- ↑ Polak 1999 ↓, s. 6.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 76.
- ↑ Prochwicz i Kępa 2003 ↓, s. 20.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 94-101.
- ↑ Grochowski (red.) 1994 ↓, s. 7.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 5/1928.
- ↑ a b c d Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 31/1932.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 30/1934.
- ↑ a b c d Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 89/1938.
- ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 310.
- ↑ Szubański 2000 ↓, s. 89.
- ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 32.
- ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 3-4.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 10/1928.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 7/1929.
- ↑ Szkice dyslokacyjne ↓.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 56/1934.
Bibliografia
edytuj- Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
- Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
- Lech Grochowski (red.): Korpus Ochrony Pogranicza w 70 rocznicę powstania. Materiały z konferencji popularnonaukowej. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1994.
- Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł. T. 1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-84-6.
- Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 8390021794.
- Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”. 24, 2003. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
- Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
- Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
- Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/143 do 177/149.)
- Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/151.)