Strój kurpiowski
Strój kurpiowski – strój ludowy obszaru Mazowsza charakterystyczny dla Kurpiów. Strój jest zróżnicowany regionalnie, tj. Kurpie Puszczy Zielonej i Puszczy Białej mają odmienne stroje.
Strój męski
edytujUbiór męski Kurpiów to biała samodziałowa koszula, na którą wkładano kamizelkę, oraz sukienne spodnie. Kamizele były wykonywane z cienkiego samodziału i podbite podszewką, spodnie były z reguły wpuszczane w cholewy butów. Ubiór uzupełniać może letniak (lejbik) wkładany na koszulę pod sukmanę. Sukmana ma niewielki stojący kołnierz i kieszenie wykończone na brzegach czarną tasiemką. Sukmany w Puszczy Białej są koloru ciemnosiwego, w Puszczy Zielonej – brązowe lub granatowe. Kurpie przepasują je czarnym lub granatowym pasem, a w dni świąteczne różnokolorowym pasem wełnianym. Nakrycie głowy to granatowa czapka z lakierowanym daszkiem, czapka na cztery prawdy podbita baranem i rogatywka. Zimą natomiast noszono kożuchy do kolan z baraniej skóry[1][2].
Strój kobiecy
edytujStrój kobiecy składa się z koszuli samodziałowej sięgającej kolan ozdobionej haftem na kołnierzu i mankietach. Na nią wkładana jest spódnica z samodziału, w kolorowe podłużne pasy, kratę (obie puszcze) lub jednolita kolorystycznie (Puszcza Zielona). W Puszczy Białej spódnica (kitel) ma przyszyty stanik (kabat), w Puszczy Zielonej na koszulę zakłada się niezależny gorset zwany wystkiem. Fartuch zapaśny może mieć ten sam wzór co spódnica (obie puszcze) lub z białego płótna obszyty koronką (Puszcza Zielona). W chłodne dni noszono luźny kaftan, sukmanę lub kożuch. Kobiety grupy pułtuskiej (Puszcza Biała) nosiły watowe angierki. Do wyjścia bądź wyjazdu do miasta kobiety nakrywały się buronką lub dywanem, czerwono-zieloną tkaniną samodziałową czerwono-zieloną. Kurpiowskie panny z Puszczy Zielonej nosiły na głowach nakrycia, z których z tyłu spływały kolorowe wstążki: czółka z czarnego aksamitu, ozdobione sztucznymi kwiatami, cekinami lub wstążkami lub korony – piętrowe wianki. Mężatki nosiły czepce. W Puszczy Białej mężatki nosiły cypek z kacurem lub cypek ze skrzydłami wykonany z tiulu, panny i mężatki chusty sialinówki – kolorowe wełniane chustki w kwiaty. Kurpianki Zielone zdobiły strój sznurami korali z bursztynów, Kurpianki Białe sznurami drobniejszych korali, czasem bursztynowych. Na co dzień kobiety nosiły trzewiki i chodaki[1][2].
Galeria
edytuj-
Zespół z Obrytego w strojach kurpiowskich Puszczy Białej
-
Zespół z Obrytego w strojach kurpiowskich Puszczy Białej
-
Ciamara (sukmana) Kurpia Białego, Kuźnia Kurpiowska w Pniewie
-
Stroje kobiety i dziewcząt z Puszczy Białej, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie
-
Strój damski z Puszczy Białej, Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce
-
Stroje kurpiowskie z Puszczy Białej, Muzeum Mazowieckie w Płocku
-
Kobiety w strojach kurpiowskich Puszczy Białej
-
Zespół „Kurpianka” z Kadzidła w strojach Kurpiów Puszczy Zielonej
-
Strój kawalera i panny z Puszczy Zielonej, Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce
-
Kobiety z Kruszy w strojach kurpiowskich Puszczy Zielonej
-
Stroje kurpiowskie z Puszczy Zielonej, Muzeum Mazowieckie w Płocku
-
Zofia Warych z Myszyńca w stroju Kurpianki Zielonej
-
Wycinankarka Stanisława Olender w stroju Kurpianki z Puszczy Zielonej
-
Klarnecista Paweł Łaszczych z Kadzidła w stroju Kurpia Zielonego
Uwagi
edytujHaft używany do zdobienia m.in. strojów kurpiowskich został wpisany na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego:
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Elżbieta Piskorz-Branekova, Strój kurpiowski z Puszczy Zielonej — Stroje ludowe [online], strojeludowe.net [dostęp 2023-09-27] (pol.).
- ↑ a b Elżbieta Piskorz-Branekova, Strój kurpiowski z Puszczy Białej — Stroje ludowe [online], strojeludowe.net [dostęp 2023-09-27] (pol.).
- ↑ Hafciarstwo kurpiowskie z Puszczy Białej zostało wpisane na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego [online], Pułtusk News, 2 czerwca 2022 [dostęp 2023-08-03] (pol.).
- ↑ Hafciarstwo z Puszczy Zielonej na liście dziedzictwa kulturowego [online], powiatostrolecki.pl [dostęp 2023-08-03] (pol.).
- ↑ Krajowa Lista Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego [online], NID [dostęp 2023-08-03] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Maria Żywirska, Strój kurpiowski w Puszczy Białej, [w:] Atlas Polskich Strojów Ludowych, Poznań 1952
- Adam Chętnik, Strój kurpiowski Puszczy Zielonej, [w:] Atlas Polskich Strojów Ludowych, Wrocław 1961.