Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych

stowarzyszenie z siedzibą w Bytomiu

Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych (SGKW) – organizacja zrzeszająca hobbystów kolejnictwa, założona w 2003 roku w Bytomiu[2][3]. Obsługuje przewozy i utrzymuje infrastrukturę 21 km[4] północnej części[5] Górnośląskich Kolei Wąskotorowych o rozstawie szyn 785 mm.

Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych
Ilustracja
Wystawa taboru SGKW na terenie siedziby, stacja Bytom Karb Wąskotorowy. Na fotografii Lxd2-374.
Państwo

 Polska

Siedziba

Bytom

Data założenia

2003

Rodzaj stowarzyszenia

Stowarzyszenie

Prezes

Kamil Czarnecki

Członkowie

30[1]

Nr KRS

0000164727

Data rejestracji

2 lipca 2003

brak współrzędnych
Strona internetowa

Działalność turystyczna

edytuj

Trasa turystyczna Bytom Wąskotorowy – Tarnowskie Góry – Miasteczko Śląskie

edytuj

Istniejące od 2003[2][3][6] połączenie turystyczne obsługiwane przez lokomotywy spalinowe Lxd2, a od 2021 również przez parowóz „Ryś”[7]

Kompleks stacyjny Bytom Karb wąskotorowy

edytuj

Teren jest otwarty do zwiedzania, znajduje się na nim wiele historycznych budowli (parowozownia, wieża piaskowa, nastawnia, kanał rewizyjny) a pośród torów stacyjnych odstawionych jest wiele zabytkowych pojazdów kolejowych[8] takich jak lokomotywy Lxd2, Lyd2, Tw53, wagony wąskotorowe: towarowe węglarki i platformy, osobowe otwarte i zamknięte, motorowe MBxd2. Kompleks należy do Szlaku Zabytków Techniki[9].

 
Parowozownia KD Bytom Karb

Parowozownia KD Bytom Karb

edytuj

Stara, 6-stanowiskowa ceglana hala parowozowni KD Bytom Karb stanowi zaplecze warsztatowe stowarzyszenia. Wyposażona jest w 4 podnośniki typu Kutruffa oraz kanały rewizyjne. Jest miejscem przechowywania parowozu i wagonu salonki.

Izba tradycji

edytuj

Ekspozycja zawierająca kolekcję zabytków techniki kolejnictwa na Górnym Śląsku[9], w szczególności związaną z Górnośląskimi Kolejami Wąskotorowymi. Na wystawie można zobaczyć dokumentację techniczną i handlową, urządzenia wraz z biletami stosowane dawniej na kasach kolei, elementy taboru, historyczne narzędzia, zachowane kawałki infrastruktury oraz urządzeń sterownia ruchem i łączności.

 
Ława nastawcza nastawni BKw

Nastawnia dysponująca BKw

edytuj

Atrakcja dostępna do zwiedzania przy okazji imprez organizowanych na terenie stacji, oraz podczas oprowadzania po stacji z przewodnikiem. Zachowana czynna nastawnia dysponująca GKW w budynku piętrowym, aktualnie obsadzana dyżurnym ruchu w przypadku jazd więcej niż jednego pociągu. Wyposażona jest w urządzenia mechaniczne scentralizowane, zwrotnice obsługiwane są częściowo pędniami a częściowo ręcznie kluczami.

Infrastruktura kolejowa

edytuj

Stacja Bytom Karb Wąskotorowy

edytuj
Osobny artykuł: Bytom Karb Wąskotorowy.

Linia Bytom Wąskotorowy – Bytom Karb Wąskotorowy

edytuj

Linia pełni funkcję łącznika stacji Bytom Karb Wąskotorowy na której znajduje się Parowozownia Bytom Karb z główną stacją kolejową w mieście Bytom przy której znajduje się przystanek kolejowy Bytom Wąskotorowy.

 
Mapa kolei GKW – SGKW i Zabytkowej stacji w rudach. Stan na rok 2020

W sezonie letnim jest częścią połączenia turystycznego Bytom Wąskotorowy – (Tarnowskie Góry) – Miasteczko Śląskie. Okresowo, w czasie wzmożonego ruchu turystycznego uruchamiane są wahadłowe połączenia łączące centrum Bytomia ze stacją Bytom Karb wąskotorowy (np. podczas Industriady).

Linia Bytom Karb Wąskotorowy – Miasteczko Śląskie Wąskotorowe

edytuj

Linia zaczyna się w Karbiu w kilometrze 0 w osi budynku dworcowego. Drugi koniec znajduje się w kilometrze 18,600 stacji Miasteczko Śląskie Wąskotorowe. Po drodze na linii znajdują się dwie mijanki: Sucha Góra i Tarnowskie Góry Wąskotorowe oraz przystanki: Dąbrowa Miejska, Tarnowskie Góry Kopalnia Srebra, Lasowice Zalew i Miasteczko Śląskie Zalew. Linia kolejowa przebiega po wiadukcie nad autostradą A1 oraz wzdłuż kamieniołomu „Bobrowniki”.

Galeria

edytuj

Chronologia

edytuj
  • 2 lipca 2003 – data wpisu do rejestru stowarzyszeń
  • 25 maja 2005 – otrzymanie licencji na przewóz osób koleją (licencja nr WPO/108/2005)[10]
  • 11 listopada 2005 – wyróżnienie w Konkursie na Najlepszą Inicjatywę Obywatelską Pro Publico Bono[11]
  • 3 listopada 2006 – wyróżnienie przez Marszałka Województwa Śląskiego dyplomem „Za zasługi dla rozwoju turystyki w Województwie Śląskim”[12]
  • wrzesień 2010 – zajęcie pierwszego miejsca w dorocznym plebiscycie Perły w koronie Województwa Śląskiego[13]

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych w ngo.pl, bazy.ngo.pl, [data aktualizacji bazy: 2009-01-01].
  2. a b Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych – Enkol [online], enkol.pl [dostęp 2023-06-10].
  3. a b Historia GKW [online], gkw.pl [dostęp 2023-06-10].
  4. Urząd Transportu Kolejowego, Koleje wąskotorowe [online], Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-06-10] (pol.).
  5. Urząd Transportu Kolejowego, Poznaj polskie koleje wąskotorowe 2023, Urząd Transportu Kolejowego, Warszawa 2023, s. 47–48, ISBN 978-83-65709-92-9 [dostęp 2023-06-10] (pol.).
  6. Archiwum:Plakat Górnośląskich Kolei Wąskotorowych (2003) – Enkol [online], enkol.pl [dostęp 2023-06-10].
  7. Zabytkowy parowóz „Ryś” dołączył do taboru Górnośląskich Kolei Wąskotorowych. Maszyna ruszyła w pierwszą podróż po ponad 50 latach [online], Bytom Nasze Miasto, 20 grudnia 2021 [dostęp 2023-06-10] (pol.).
  8. Tabor – Lokomotywy spalinowe typu WLs75, WLs150, WLs180, L30H oraz L45H, [w:] Górnośląskie Koleje Wąskotorowe – Enkol, enkol.pl [dostęp 2023-06-10] (pol.).
  9. a b Górnośląskie Koleje Wąskotorowe – Szlak Zabytków Technik... [online], www.zabytkitechniki.pl [dostęp 2023-06-10] (pol.).
  10. Wykaz licencjonowanych przewoźników: http://www.utk.gov.pl/portal/pl/27/245/WYKAZ_LICENCJONOWANYCH_PRZEWOZNIKOW_KOLEJOWYCH.html.
  11. Fundacja Pro Publico Bono [online], www.propublicobono.pl [dostęp 2017-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2009-01-01] (pol.).
  12. Święto wszystkich turystów [online], www.slaskie.pl [dostęp 2017-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2012-09-11] (pol.).
  13. Oficjalna strona SGKW: http://sgkw.eu.