Stefan Szuman

polski pedagog, psycholog i lekarz

Stefan Szuman (ur. 2 stycznia 1889 w Toruniu, zm. 16 maja 1972 w Warszawie) – polski pedagog, psycholog i lekarz.

Stefan Szuman
Ilustracja
Portret Stefana Szumana autorstwa Witkacego, 31 maja 1933
Data i miejsce urodzenia

2 stycznia 1889
Toruń

Data i miejsce śmierci

16 maja 1972
Warszawa

Zawód, zajęcie

Pedagog, psycholog, lekarz

Tytuł naukowy

Profesor zwyczajny

Rodzice

Leon Szuman, Eugenia Szuman (z domu Gumpert)

Małżeństwo

Zofia Szczepanowska

Krewni i powinowaci

Henryk Antoni Szuman (brat), Wanda Szuman (siostra)

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Krzyż Partyzancki Medal 10-lecia Polski Ludowej Medal Komisji Edukacji Narodowej Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”
Dom rodzinny Stefana Szumana w Toruniu

Życiorys

edytuj

Mieszkał z ojcem Leonem, który posiadał własną klinikę, i sześciorgiem rodzeństwa (w tym z Henrykiem Antonim i Wandą). Matka Eugenia z domu Gumpert zmarła młodo. W rok po śmierci matki ojciec poślubił jej siostrę.

Szuman jako dziecko bardzo lubił przebywać z macochą, słuchając jak gra na fortepianie. Sam nauczył się grać na tym instrumencie jak i na skrzypcach. Wykazywał uzdolnienia nie tylko muzyczne, ale także plastyczne, zajmował się głównie malarstwem i grafiką. Uczęszczał do pruskiego gimnazjum w Toruniu, w którym to poza muzyką, plastyką, przyrodą i językiem francuskim nie odnosił większych sukcesów. Po szkole, aby zadowolić ojca rozpoczął studia medyczne we Wrocławiu. Stamtąd przeniósł się do Monachium, a następnie do Włoch. W 1913 ukończył studia i rozpoczął praktykę w Monachijskim Instytucie Patologicznym.

W czasie I wojny światowej został wcielony do niemieckiego wojska, w którym służył jako lekarz polowy. W 1917, w bitwie pod Cambrai został ciężko ranny.

Wiosną 1919 udało mu się przedostać do wojsk powstania wielkopolskiego i brał w nim udział jako lekarz połowy. Za swoje zasługi w ratowaniu rannych otrzymał w 1920 Krzyż Walecznych.

Po śmierci ojca (1920), Szuman nie objął po nim kliniki, twierdząc, że w wykonywaniu zawodu chirurga przeszkadza mu brak palca, który mu amputowano (amputacji poddał się, ponieważ w trakcie jednej z licznych operacji, jakie przeprowadzał, wbiła mu się w palec zakażona kość pacjenta, w wyniku czego wdała się gangrena). Zamiast tego rozpoczął studia z zakresu filozofii i estetyki na Uniwersytecie Poznańskim oraz studia plastyczne w Szkole Sztuk Zdobniczych; porzucił je jednak na rzecz studiów psychologicznych. Jednocześnie podjął pracę jako lekarz szkolny oraz jako wizytator higieny i wychowania fizycznego w Kuratorium Poznańskim.

W 1922 pojął za żonę Zofię Szczepanowską, która stała się jego najbliższą współpracowniczką spisującą jego obserwacje. Mieli córkę Grażynę po mężu Czyżewicz i syna Krzysztofa (zmarł w trzecim roku życia)[1].

Studia psychologiczne Szuman zakończył w 1927 roku obroną pracy doktorskiej Sztuka dziecka. Psychologia twórczości rysunkowej dziecka[2].

Po uzyskaniu habilitacji udał się w podróż naukową do Niemiec na Międzynarodowy Kongres Psychologiczny i Szwajcarii, gdzie został słuchaczem w Instytucie J.J. Rousseau.

W roku 1928 powołał Katedrę Psychologii Wychowawczej na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1934 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego, a w 1939 został członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. W tym samym roku podczas okupacji niemieckiej zorganizował w Chrzanowie punkt opatrunkowy. Następnie wstąpił w szeregi Armii Krajowej, gdzie w batalionie „Skała” działał jako lekarz, znany jako doktor Flis. Za swoje zasługi otrzymał w 1961 Krzyż Partyzancki.

Po wojnie Stefan Szuman powrócił na Uniwersytet Jagielloński, dodatkowo rozpoczął zajęcia w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie, gdzie objął stanowisko rektora. Był także członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego, Komitetu Nauk Psychologicznych PAN, a także Polskich Towarzystw Naukowych, psychologicznym, filozoficznym i psychiatrycznym.

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu w Wilanowie[1].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Publikacje

edytuj

Jest autorem ponad 150 publikacji, w tym[5]:

  • Strach i odwaga (1924)
  • Badania nad rozwojem chodu dziecka (1925)
  • Rysunki schematyczne dzieci upośledzonych umysłowo (1925)
  • Psychologia twórczości artystycznej ludu. Kilimkarstwo (1925)
  • O psychicznych czynnikach zachowania się w rozwoju dziecka (1927)
  • Obserwacje dotyczące tzw. synkretycznego spostrzegania u dziecka (1927)
  • O testach ruchowych i możliwości zastosowania ich do wychowania fizycznego (1927)
  • Analiza formalna i psychologiczna widzeń meskalinowych (1930)

Przypisy

edytuj
  1. a b c Maria Kielar-Turska, Stefan Szuman (1889–1972) [dostęp 2024-01-24].
  2. Stefan Szuman: Sztuka dziecka : psychologia twórczości rysunkowej dziecka. [w:] Informacja bibliograficzna [on-line]. WorldCat.org. [dostęp 2017-01-15].
  3. M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1588 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej”.
  4. M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 15 stycznia 1955 r. Nr 0/165 – na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
  5. au:Szuman, Stefan. [w:] WorldCat, the world's largest library catalog [on-line]. [dostęp 2017-01-15]. (ang.).

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj