Wikipedia

Stefan Schlarp

polski kapitan rezerwy artylerii

Stefan Marian Schlarp[1] (ur. 17 lutego 1892, zm. 6 sierpnia 1944 w Baligrodzie) – doktor praw, sędzia, kapitan rezerwy artylerii Wojska Polskiego, ofiara nacjonalistów ukraińskich.

Stefan Schlarp
kapitan rezerwy artylerii kapitan rezerwy artylerii
Data urodzenia

17 lutego 1892

Data i miejsce śmierci

6 sierpnia 1944
Baligród

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

Pułk Artylerii Fortecznej Nr 3,
2 Pułk Artylerii Ciężkiej,
10 Pułk Artylerii Ciężkiej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-bolszewicka

Późniejsza praca

sędzia

Odznaczenia
Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” z Mieczami
Grobowiec rodziny Schlarp

Życiorys

edytuj

Stefan Marian Schlarp urodził się 17 lutego 1892 jako syn Edwarda[2][3][4] (pracownik pocztowy we Lwowie[5][6][7]). Uczył się w C.K. II Państwowym Gimnazjum we Lwowie z językiem niemieckim wykładowym, gdzie w 1910 ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości[8].

Podczas I wojny światowej w szeregach C. K. Armii pod koniec 1915 został mianowany podporucznikiem w rezerwie artylerii fortecznej z dniem 1 stycznia 1916[9][10][11][12]. Do 1918 był oficerem pułku artylerii fortecznej nr 3[13][14][15]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego i zatwierdzony w stopniu porucznika[16]. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Został awansowany na stopień kapitana rezerwy artylerii ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[17][18]. W 1923, 1924 był przydzielony jako oficer rezerwowy do 2 pułku artylerii ciężkiej w garnizonie Chełm[19][20]. W 1934 był oficerem 10 pułku artylerii ciężkiej w Przemyślu i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Sanok[21].

Ukończył studia prawnicze uzyskując tytuł naukowy doktora praw. Wstąpił do służby sądowniczej II Rzeczypospolitej. Był egzaminowanym aplikantem sądowym we Lwowie, po czym został mianowany sędzią powiatowym w Turce od 6 lipca 1925[22], później tamtejszego Sądu Grodzkiego, pozostając na stanowisku do końca lat 20.[23][24][25]. Od początku lat 30. do 1939 pełnił stanowisko naczelnika (później kierownika) Sądu Grodzkiego w Baligrodzie[26][27][28][29][30][31][32][33][34][35][36]. Jako kierownik sądu grodzkiego w latach 30. był członkiem sanockiego koła Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów RP w Sanoku[37]. Do 1939 zamieszkiwał w Baligrodzie[38].

Podczas II wojny światowej nadal przebywał w Baligrodzie. W 1944 część miejscowej polskiej ludności przeniosła się do Leska w obawie przed atakami Ukraińców; na przełomie lipca/sierpnia 1944 pozostali w miejscowości dr Stefan Schlarp, adwokat dr Stanisław Śmietana i administrator parafii ks. Józef Miezin podjęli rozmowy z aptekarzem Osiadaczem który zapewnił, że mieszkańcy ukraińscy nie podejmą ataku na Polaków i jednocześnie zdystansował się od ewentualnych działań ukraińskich grup zbrojnych z zewnątrz[39][40][41]. W święto Przemienienia Pańskiego 6 sierpnia 1944 nastąpił zaplanowany atak sotni „Burłaki” Ukraińskiej Powstańczej Armii, dowodzonej przez Wołodymyra Szczygielskiego. Po zakończeniu niedzielnej mszy św. i wyjściu z kościoła zostało zamordowane 42 osoby, w tym dr Stefan Schlarp[42][43][40][44].

Stefan Schlarp został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Jana Matejki w Sanoku[45].

Jego żoną była Helena z domu Branowska (ur. 20 maja 1894 we Lwowie, zm. 24 września 1970 w Sanoku, do końca życia zamieszkująca w domu przy ul. Niecałej 2 tamże)[46].

Na cmentarzu w Baligrodzie został ustanowiony symboliczny grób ofiar zbrodni z 6 sierpnia 1944. W 1984 został ustanowiony w Baligrodzie pomnik poświęcony ofiarom zbrodni; stanowi go monument z krzyżem wraz z tablicą pamiątkową zawierającą 42 nazwiska zamordowanych[47].

Odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Zarówno w ewidencji II Gimnazjum we Lwowie jak i w ewidencji wojskowych C. K. Armii był określany w języku niemieckim jako „Stephan Schlarp”.
  2. ↑ Polegli w walce o władzę ludową. Materiały i zestawienia statystyczne. Warszawa: Książka i Wiedza, 1970, s. 362.
  3. ↑ Data urodzenia 17 lutego 1892 została wskazana także na inskrypcji nagrobnej.
  4. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 134, 653, 1220. Tu podano datę dzienną urodzenia 21 lutego 1892.
  5. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 209.
  6. ↑ Kupno i sprzedaż realności w grudniu 1897. „Gazeta Techniczna”. Nr 1, s. 8, 30 stycznia 1898. 
  7. ↑ Oficjalistką pocztową we Lwowie była też Kazimiera Schlarp. Księga pamiątkowa i adresowa wygnańców wojennych z Galicyi i Bukowiny 1914-1915 oraz Album pamiątkowe. Cz. 1, Lwów. Wiedeń: 1915, s. 174.
  8. ↑ Jahresbericht des K. K. Zweiten Staats-Gymnasiums in Lemberg fur das Schuljahr 1910. Lwów: 1910, s. 63, 71.
  9. ↑ Neujahrsavancement der Resercveoffiziere. „Neue Freie Presse”. Nr 18447, s. 5, 31 grudnia 1915. (niem.). 
  10. ↑ Amtlicher Theil. „Wiener Zeitung”. Nr 4, s. 9, 1 stycznia 1916. (niem.). 
  11. ↑ Neujahrsbeförderungen im Heere. „Reichspost”. Nr 4, s. 10, 4 stycznia 1916. (niem.). 
  12. ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 806.
  13. ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 815.
  14. ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917, s. 1107.
  15. ↑ a b Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 1107.
  16. ↑ Wykaz oficerów, którzy nadesłali swe karty kwalifikacyjne, do Wydziału prac przygotowawczych, dla Komisji Weryfikacyjnej przy Departamencie Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1920, s. 101.
  17. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 841.
  18. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 767.
  19. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 782.
  20. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 700.
  21. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 134, 653.
  22. ↑ Ruch służbowy w sądownictwie. Mianowani. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”. Nr 18, s. 333, 15 września 1925. 
  23. ↑ Kalendarz Sądowy na Rok 1927. Warszawa: 1927, s. 157.
  24. ↑ Kalendarz Sądowy na Rok 1928. Warszawa: 1928, s. 82.
  25. ↑ Kalendarz Sądowy na Rok 1929. Warszawa: 1929, s. 124.
  26. ↑ „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości” 1930 s. 74.
  27. ↑ Kalendarz Sądowy na Rok 1930. Warszawa: 1930, s. 99.
  28. ↑ Kalendarz Sądowy na Rok 1931. Warszawa: 1931, s. 80.
  29. ↑ Kalendarz Sądowy na Rok 1932. Warszawa: 1932, s. 87.
  30. ↑ Kalendarz Sądowy na Rok 1933. Warszawa: 1933, s. 91.
  31. ↑ Kalendarz Informator Sądowy na Rok 1934. Warszawa: 1934, s. 114.
  32. ↑ Kalendarz Sądowy na Rok 1935. Warszawa: 1935, s. 86.
  33. ↑ Kalendarz Sądowy na Rok 1936. Warszawa: 1936, s. 88.
  34. ↑ Kalendarz Informator Sądowy na Rok 1937. Warszawa: 1937, s. 92.
  35. ↑ Kalendarz Informator Sądowy na Rok 1938. Warszawa: 1938, s. 120.
  36. ↑ Kalendarz Sądowy na Rok 1939. Warszawa: 1939, s. 123.
  37. ↑ Sprawozdanie Zarządu Głównego Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej za rok 1935/1936. Warszawa: 1936, s. 31.
  38. ↑ Echa pojubileuszowe. „Miesięczny Biuletyn Sportowy”, s. 3, nr 8 z 2 lipca 1939. 
  39. ↑ Artur Brożyniak: Masowy mord w Baligrodzie 6 sierpnia 1944 r.. isakowicz.pl. [dostęp 2015-09-29].
  40. ↑ a b Artur Brożyniak: Masowy mord w Baligrodzie 6 sierpnia 1944 r.. Nasz Dziennik, 2008-03-28. [dostęp 2015-09-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-30)].
  41. ↑ Stanisław Żurek. Niedziela Przemienienia Pańskiego 1944 roku w Baligrodzie. „Kresowy Serwis Informacyjny”. Nr 8 (99), s. 24, 1 sierpnia 2019. ISSN 2083-9448. 
  42. ↑ Andrzej Barzycki: Dzieje parafii Baligród w latach 1872–1939. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 1989, s. 61.
  43. ↑ Zbigniew Jantoń: Zbrodnie popełnione przez Ukraińska Powstańczą Armię w latach 1944–1947. Zbrodnie w Baligrodzie. twojebieszczady.net. [dostęp 2015-09-29].
  44. ↑ Stanisław Żurek. Niedziela Przemienienia Pańskiego 1944 roku w Baligrodzie. „Kresowy Serwis Informacyjny”. Nr 8 (99), s. 25, 1 sierpnia 2019. ISSN 2083-9448. 
  45. ↑ Czesława Zofia Schlarp. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2021-07-01].
  46. ↑ Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 135 (poz. 67).
  47. ↑ Baligród – pomnik poświęcony Polakom zamordowanym przez UPA. miejscapamiecinarodowej.pl. [dostęp 2015-09-29].
  48. ↑ Kriegsauszeichnungen im Heere. „Grazer Tagblatt”. Nr 81, s. 3, 24 marca 1917. (niem.). 

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Stefan_Schlarp&oldid=71889923”