II Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Karola Szajnochy we Lwowie
II Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Karola Szajnochy we Lwowie – polska męska ogólnokształcąca szkoła średnia działająca w latach 1820–1939 we Lwowie, założona w 1818[1] przez dominikanów (stąd tradycyjnie nazywana „gimnazjum dominikańskim”), do 1919 z niemieckim językiem nauczania; od 1852 prowadziła filię z polskim językiem nauczania, która w 1857 przekształciła się w III Gimnazjum im. Franciszka Józefa[1].
gimnazjum / liceum ogólnokształcące | |
Budynek szkoły, widok od ul. Czarnieckiego | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
ul. Podwale 2 |
Data założenia |
1818[1] |
Patron | |
Położenie na mapie Polski w 1939 | |
49,84233°N 24,03568°E/49,842331 24,035683 | |
Strona internetowa |
Historia
edytujPierwotnie szkoła została utworzona w okresie zaboru austriackiego w 1820[2][3]. Liczyła wówczas sześć klas[2]. Od 1828 zakład funkcjonował pod nazwą „II Gimnazjum Ojców Dominikanów” (z tego względu określane jako gimnazjum dominikańskie[4]) i był prowadzony w typie klasycznym[3]. W 1850 dokonano przekształcenia w 8-klasowe gimnazjum w typie klasycznym[2][3]. W drugiej połowie XIX wieku szkoła działała pod nazwą K. K. Zweites Ober-Gymnasium in Lemberg (C. K. Drugie Wyższe Gimnazjum we Lwowie), od około 1907 jako K. K. Zweiten Staats-Gymnasium in Lemberg (C. K. Drugie Państwowe Gimnazjum we Lwowie). Od 1820 do 1919 w gimnazjum językiem nauczania był język niemiecki[2][3].
Z dniem 1 listopada 1850 otwarto oddziały równoległe klas I-IV z polskim językiem nauczania, wydzielone z C. K. II Gimnazjum, które usamodzielniły się w C. K. III Gimnazjum[5][6][4].
7 lutego 1919 naczelnik państwa Józef Piłsudski wydał dekret o wprowadzeniu w szkole polskiego języka nauczania[7].
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości władze II Rzeczypospolitej w 1920 przekształciły typ gimnazjum na humanistyczny[2]. Gimnazjum było ulokowane w budynku poklasztornym, stanowiącym obiekt rządowy, przy ulicy Podwale 2-4[8][9][2][3]. W 1926 w gimnazjum prowadzono osiem klas w 12 oddziałach, w których uczyło się 494 uczniów wyłącznie płci męskiej[2]. Gimnazjaliści nosili czapki-rogatywki w kolorze granatowy z żółtym otokiem[3].
Zarządzeniem Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Wojciecha Świętosławskiego z 23 lutego 1937 „II Państwowe Gimnazjum im. Karola Szajnochy we Lwowie” zostało przekształcone w „II Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Karola Szajnochy we Lwowie” (państwową szkołę średnią ogólnokształcącą, złożoną z czteroletniego gimnazjum i dwuletniego liceum), a po wejściu w życie tzw. reformy jędrzejewiczowskiej szkoła miała charakter męski, a wydział liceum ogólnokształcącego był prowadzony w typie humanistycznym[10].
Do 1939 szkoła mieściła się pod adresem ulicy Podwale[11] (obecna ulica Pidwalna)[12].
Dyrektorzy
edytuj- Amwrosij Janowśkyj[13] (wzgl. Ambroży Janowski)
- Edward Hamerski[3]
- N. Eliasiewicz[3]
- Czesław Laskowski
- dr Ferdynand Bostel (1905-1914)[3]
- Celestyn Lachowski (od 27.X.1920 do ok. 1924)[14][15][16][3][17]
- Szczęsny Jasiewicz (1 VIII 1925 -)[18][19][9][2]
Nauczyciele
edytujWychowankowie
edytuj- Absolwenci
- Marian Bartoń – sędzia wojskowy
- Andrzej Deptuch – franciszkanin
- Antoni Gołkowski – nauczyciel (1861)
- Emil Gross – szachista
- Lew Kaltenbergh – pisarz
- Stanisław Lem – pisarz (1939)
- Jerzy Lerski – prawnik, historyk (1935)
- Zbigniew Mrazek – prawnik, oficer (1926)
- Stefan Schlarp – prawnik, oficer (1910)
- Uczniowie
- Erwin Axer – reżyser
- Jerzy Masior – lekarz
- Tadeusz Gospodarek – socjolog
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Małgorzata Gajak-Toczek. Męskie gimnazja państwowe we Lwowie w latach 1772–1914. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica”. 13, s. 349–358, 2010. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
- ↑ a b c d e f g h Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Rocznik II. Warszawa-Lwów: Książnica-Atlas, 1926, s. 136.
- ↑ a b c d e f g h i j Zbysław Popławski: Gimnazja na odłączonych ziemiach Małopolski Wschodniej. lwow.com.pl. [dostęp 2019-11-15].
- ↑ a b Kazimierz Sochaniewicz: Krótki rys dziejów Gimnazjum im. Króla Stefana Batorego ze szczególnem uwzględnieniem lat 1918–1928. W: Sprawozdanie Dyrekcji Państw. Gimnazjum III. im. Króla Stefana Batorego we Lwowie za rok szk. 1927/28. Z uwzględnieniem Dziesięciolecia 1918-1928. Lwów: 1928, s. 3-.
- ↑ Sochaniewicz. Rys 1928 ↓, s. 4.
- ↑ Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Rocznik II. Warszawa-Lwów: Książnica-Atlas, 1926, s. 137.
- ↑ Dekret o wprowadzeniu języka polskiego jako wykładowego w 2-gim gimnazjum we Lwowie (Dz.U. z 1919 r. nr 14, poz. 166).
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum II im. Karola Szajnochy we Lwowie za rok szkolny 1920/21. Lwów: 1921, s. 6.
- ↑ a b Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum II im. Karola Szajnochy we Lwowie za rok szkolny 1928/29. Lwów: 1929, s. 1.
- ↑ Państwowe licea i gimnazja w Okręgu Szkolnym Lwowskim. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 6, s. 262, 30 czerwca 1938.
- ↑ Ilustrowany informator miasta Lwowa ze spisem miejscowości województwa lwowskiego na rok 1939. Kraków: 1939, s. 17.
- ↑ Nazwy ulic Lwowa. lwow.com.pl. [dostęp 2020-03-25].
- ↑ Jahresbericht des K. K. Zweiten Ober-Gymnasiums in Lemberg fur das Schuljahr 1873. Lemberg, 1873, s. 19. (niem.)
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcji II. Gimnazjum Państwowego w Stanisławowie za rok szkolny 1920/21. Stanisławów: 1921, s. 5.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum II im. Karola Szajnochy we Lwowie za rok szkolny 1920/21. Lwów: 1921, s. 2, 5.
- ↑ Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Lwów/Warszawa: Książnica Polska, 1924, s. 307.
- ↑ Zbysław Popławski podał do 1923, podczas gdy Spis nauczycieli... z 1924 nada wymieniał C. Lachowskiego.
- ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 13, s. 247, 15 sierpnia 1925.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego I Gimnazjum im. ks. St. Konarskiego w Rzeszowie za rok szkolny 1924/25. Rzeszów: 1925, s. 4.