Staroluteranizm

Staroluteranizm
	; Róża Lutra
	Klasyfikacja systematyczna wyznania
	Chrześcijaństwo; └ Protestantyzm; └ Luteranizm
Nurty pobożnościowe	pietyzm
Historia
Założyciel(e)	Johann Gottfried Scheibel
Utworzono; ; • wydzielono z	1830; ; Pruski Kościół Unijny

Staroluteranie – protestancka wspólnota religijna konfesji ewangelicko-augsburskiej powstała na początku XIX wieku w wyniku sprzeciwu wobec łączenia luteranizmu i kalwinizmu w ramach Kościoła unijnego w Królestwie Prus.

Historia

Staroluteranizm powstał w Królestwie Prus w 1817 roku w związku ze sprzeciwem części wiernych i duchowieństwa luterańskiego na utworzenie przez króla Fryderyka Wilhelma III Hohenzollerna Pruskiego Kościoła Unijnego.

Początkowo stanowił jedynie ruch religijny w państwie pruskim krytykujący postępowanie władz kościelnych w kwestii reformy doktrynalnej. Należeli do niego konserwatywni pastorzy i teologowie wywodzący się ze środowiska pietystów skupionych na uniwersytecie w Halle, a także część pruskiej szlachty zwłaszcza na Pomorzu, gdzie pod opieką Adolfa von Thaddena organizowane były staroluterańskie Spotkania Trzygławskie.

Po 1830 ruch ten przekształcił się w organizację separatystyczną i na synodzie we Wrocławiu w 1841 odłączył się od Kościoła państwowego jako Kościół Ewangelicko-Luterański w Prusach.

Staroluteranizm pomimo dotkliwych represji uzyskał legalizację w 1845. Rozwijał się głównie we wschodniej części państwa pruskiego, a później w krajach i prowincjach wschodnich Cesarstwa Niemieckiego. Znaczna część staroluterańskiej wspólnoty w czasie prześladowań ze strony władz państwowych wyemigrowała do Ameryki Północnej i Australii, skąd prowadziła działalność misyjną na resztę świata.

Charakterystyka

Obecnie staroluteranie mieszkają głównie w Niemczech i Stanach Zjednoczonych Ameryki. Wiernych Kościołów staroluterańskich cechuje pietystyczna pobożność oraz konserwatywne stanowisko w kwestiach luterańskiej liturgii, nauczania moralnego i dyscypliny kościelnej. Stanowczo odrzucają teologię liberalnego chrześcijaństwa.

Większość Kościołów staroluterańskich zrzeszona jest w Międzynarodowej Radzie Luterańskiej (ILC).