Stanisław Trębicki
Stanisław Adam Trębicki herbu Ślepowron[1] (Stanisław Trembicki; ur. 5 kwietnia 1792 w Warszawie, zm. 29 listopada 1830 tamże) – generał brygady Wojska Polskiego Królestwa Polskiego.
Życiorys
edytujSyn Antoniego Trębickiego. Ojciec Marii Faleńskiej.
Trębicki zaczął karierę wojskową w 1806 r. jako kadet w 2.p.piechoty. Już w styczniu roku 1807 postąpił na podporucznika, pod koniec roku był już kapitanem. W roku 1810 otrzymał Order Virtuti Militari. Brał udział w kampanii rosyjskiej Napoleona i w wieku lat 20 uzyskał rangę majora. W czasie wojny roku 1813 Napoleon nadał mu Order Legii Honorowej.
Po upadku Napoleona Trębicki wstąpił w 1815 do wojska Królestwa Polskiego i służył jako major grenadierów. W tym samym roku awansował na podpułkownika i został adiutantem polowym w.ks. Konstantego, rok później postąpił na pełnego pułkownika. W ostatnich latach przed powstaniem listopadowym działał (od 1828 w stopniu generała brygady) w sztabie w. ks. Konstantego, który mu zlecił nadzór nad Szkołą Podchorążych.
W noc listopadową Trębicki napotkał koło kościoła św. Krzyża na Krakowskim Przedmieściu maszerujących w stronę Arsenału Królewskiego podchorążych, którzy zażądali od niego przejęcia dowództwa nad oddziałem. Trębicki odmówił i w czasie ostrej sprzeczki został zastrzelony na rogu ul. Długiej. Sprzeczka mogła być też następstwem zastrzelenia bezpośrednio wcześniej pomyłkowo gen. Józefa Nowickiego[potrzebny przypis][styl do poprawy], Polaka pomylonego z Rosjaninem.
Należał do najmłodszych i najzdolniejszych polskich generałów działających w wojskach Królestwa Polskiego. Będąc opiekunem Szkoły Podchorążych starał się unowocześnić szkolenie, wprowadzając elementy sztuki operacyjnej i podstaw nauk ścisłych.
Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Na nagrobku umieszczono napis: Stroskani rodzice, żona i dzieci najlepszemu synowi, mężowi i ojcu Stanisławowi Trembickiemu g.b. dnia 29 listopada 1830 roku.
Nazwisko Trębickiego wraz z nazwiskami sześciu innych oficerów umieszczono na wzniesionym w 1841 z rozkazu cara Mikołaja I obelisku przed Pałacem Saskim, upamiętniającym „Polaków wiernych swemu Monarsze”.
Był członkiem loży wolnomularskiej Bracia Zjednoczeni w II stopniu rytu („czeladnik”)[2] w 1820 roku[3].
Odznaczony Orderem Świętego Stanisława I i II klasy w 1829 i 1825[4][5], otrzymał też rosyjskie Order Świętego Włodzimierza III klasy oraz Order Świętej Anny II klasy[6], a w 1830 został nagrodzony Znakiem Honorowym za 20 lat służby[7].
Jego córka, Maria Trębicka, została dwórką Maria Kalergis, z obydwoma romansował Cyprian Kamil Norwid[8][9].
Przypisy
edytuj- ↑ M.J. Minakowski: Stanisław Adam Trembicki h. Ślepowron, www.sejm-wielki.pl
- ↑ Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, 1980, s. 62.
- ↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 322.
- ↑ Stanisław Łoza: Kawalerowie orderu Św. Stanisława, w: Miesięcznik Heraldyczny, r. IX. Nr 5/1930, s. 100.
- ↑ Stanisław Łoza, Kawalerowie orderu Św. Stanisława, w: Miesięcznik Heraldyczny, r. XI, nr 5, Warszawa 1932, s. 111.
- ↑ Rocznik woyskowy Królestwa Polskiego, 1827, s. 29.
- ↑ Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędnikow wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830, [b.n.s].
- ↑ Cyprian Norwid, Cztery dramaty, Wydanie pierwsze, Wrocław 2019, xi, ISBN 978-83-66267-10-7, OCLC 1164627021 [dostęp 2023-04-28].
- ↑ Norwid Cyprian Kamil, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-04-28].
Bibliografia
edytuj- Stanisław Szenic, Cmentarz Powązkowski w Warszawie 1790-1850, Warszawa 1979