Wikipedia

Stanisław Rybicki (burmistrz Częstochowy)

burmistrz Częstochowy
(Przekierowano z Stanisław Rybicki (prezydent Częstochowy))

Stanisław Józef Rybicki (ur. 9 listopada 1899 we Lwowie, zm. 28 lutego 1980 w Warszawie) – oficer artylerii Wojska Polskiego, urzędnik samorządowy i działacz społeczny, w latach 1939–1945 burmistrz Częstochowy.

Stanisław Józef Rybicki
major artylerii major artylerii
Data i miejsce urodzenia

9 listopada 1899
Lwów

Data i miejsce śmierci

28 lutego 1980
Warszawa

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Związek Walki Zbrojnej
Armia Krajowa

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
II wojna światowa

Późniejsza praca

• burmistrz Częstochowy
• dyrektor Departamentu Samorządu w Ministerstwie Administracji Publicznej
• dyrektor Departamentu Organizacji i Płac w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej
• dyrektor Państwowego Zakładu Wydawnictw Lekarskich

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941)

Życiorys

edytuj

Urodził się 9 listopada 1899[1] we Lwowie, w rodzinie Zygmunta[2], przyrodni brat Józefa[3]. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach 6 pułku piechoty Legionów Polskich[4]. 25 września 1919, jako podoficer byłych Legionów Polskich został mianowany z dniem 1 października tego roku na stopień podporucznika artylerii. Pełnił wówczas służbę w 7 pułku artylerii polowej[5]. Na stopień kapitana został awansowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 i 42. lokatą w korpusie oficerów rezerwy artylerii[1].

Mieszkał w Pankach, gdzie w 1924 roku ożenił się z wdową Marią Zajdler z Górskich, której pierwszy mąż został zamordowany podczas rabunku w dzierżawionym przez siebie majątku w Pankach. Również w Pankach był sekretarzem Rady Miejskiej. Absolwent Akademii Nauk Politycznych w Warszawie[6].

Przed wybuchem wojny był naczelnikiem wydziału administracyjnego Zarządu Miejskiego w Częstochowie[7] i wiceprezesem Towarzystwa Pomocy Dzieciom[2]. 1 września 1939 roku zgłosił się do służby wojskowej, przydzielony początkowo do 7 pułku artylerii lekkiej[8], następnie oddelegowany do Łodzi celem odeskortowania na tyły żołnierza pochodzenia niemieckiego[9]. W czasie kampanii wrześniowej dotarł do Brześcia nad Bugiem, gdzie został przez sztab Naczelnego Wodza zdemobilizowany[10]. Do Częstochowy wrócił 1 października, następnego dnia zgłosił się do pracy w Zarządzie Miasta, zgodnie z zarządzeniem okupanta[11].

17 listopada został mianowany przez władze niemieckie burmistrzem miasta, gdyż władze okupacyjne pozostawiły samorząd miejski w polskich rękach. Po konsultacji ze współpracownikami, Rybicki zdecydował się na przyjęcie funkcji, którą wobec aresztowania prezydenta i wiceprezydenta miał prawo sprawować także na mocy polskich przepisów przedwojennych[12]. Po zwolnieniu tych ostatnich z więzienia dostał od nich[13] w lutym 1940 roku[14] upoważnienie do pełnienia obowiązków burmistrza, został też zaprzysiężony jako członek ZWZ[13]. Przez okres swojego urzędowania Rybicki dokładał starań, by realizować rozliczne zadania związane z opieką nad ludnością polską i żydowską, ochroną przed aresztowaniami, obroną materialnego dziedzictwa kulturowego i gospodarczego, utrzymaniem i budową infrastruktury i szczegółowym ewidencjonowaniem działań podległego mu urzędu przy jednoczesnym realizowaniu zadań zleconych przez okupanta w minimalnie bezpiecznym stopniu[15].

W czasie okupacji awansowany przez władze podziemne do stopnia majora[15].

Po II wojnie światowej współorganizator samorządu w Ministerstwie Ziem Odzyskanych, następnie dyrektor Departamentu Samorządu w Ministerstwie Administracji Publicznej oraz dyrektor Departamentu Organizacji i Płac w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej. W ostatnich latach życia był dyrektorem Państwowego Zakładu Wydawnictw Lekarskich w Warszawie.

Tajny współpracownik Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego – TW „Kos”, „Kamień”, „Żukowski”[3][16]. W Operacji Cezary wcielał się w postać „Kosa” – komendanta głównego V Komendy WiN[17][3] m.in. spotykając się z kpt. Kazimierzem Kamieńskim „Huzarem”[16]. Materiały dotyczące jego działalności i jego teczka pracy zostały spalone w latach osiemdziesiątych, łącznie z mikrofilmami. Zachował się jeden dokument – korespondencja pomiędzy Julią Brystigerową a Józefem Czaplickim, dotycząca przekazania Stanisława Rybickiego z agentury V Departamentu do Departamentu III Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego[6].

Był żonaty, miał dwóch synów: Stanisława i Zygmunta Rybickiego. Zmarł 28 lutego 1980. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach[6].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Publikacje

edytuj
  • Pod znakiem lwa i kruka. Fragmenty wspomnień z lat okupacji. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1965.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 611.
  2. ↑ a b Rybicki 1965 ↓, s. 18.
  3. ↑ a b c Wojciech Frazik, Operacja „Cezary”, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”, 1-2/2008 [dostęp 2021-04-22].
  4. ↑ Żołnierze Niepodległości ↓.
  5. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 93 z 25 października 1919 roku, poz. 3490.
  6. ↑ a b c Adrian Tomczyk, Mieszkańcy Panek [online], Urząd Gminy Panki [dostęp 2011-12-13].[martwy link]
  7. ↑ Rybicki 1965 ↓, s. 17.
  8. ↑ Rybicki 1965 ↓, s. 19.
  9. ↑ Rybicki 1965 ↓, s. 23.
  10. ↑ Rybicki 1965 ↓, s. 32.
  11. ↑ Rybicki 1965 ↓, s. 39.
  12. ↑ Rybicki 1965 ↓, s. 48.
  13. ↑ a b Rybicki 1965 ↓, s. 64, 67.
  14. ↑ Rybicki 1965 ↓, s. 112.
  15. ↑ a b Rybicki 1965 ↓.
  16. ↑ a b Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski, Kazimierz Kamieński „Gryf”, „Huzar” [online] [dostęp 2021-04-22] (pol.).
  17. ↑ Wojciech Franzik, Agent „Roman” – członek tzw. V komendy WiN [online] [dostęp 2021-04-22] (pol.).
  18. ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94.
  19. ↑ a b Rybicki 1965 ↓, s. 318.
  20. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 650.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Stanisław_Rybicki_(burmistrz_Częstochowy)&oldid=68450933”