Stanisław Pytko

Stanisław Jerzy Pytko (ur. 19 października 1929 w Pacanowie, zm. 20 marca 2018) – polski tribolog, profesor zwyczajny, dr habilitowany, inżynier. W ramach działalności naukowej zajmował się przede wszystkim problemami tribologii, a także podstaw konstrukcji maszyn.

Stanisław Pytko

Data i miejsce urodzenia	19 października 1929 Pacanów
Data i miejsce śmierci	20 marca 2018 Kraków
profesor nauk technicznych
Specjalność: podstawy budowy maszyn, technologia konstrukcji maszyn, trybologia
Alma Mater	Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
Doktorat	1964
Habilitacja	1967
Profesura	1978
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
Odznaczenia

Życiorys

Studia wyższe rozpoczął na Wydziale Elektromechanicznym Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w 1948 i ukończył: studia pierwszego stopnia na kierunku mechanicznym w 1952, a drugiego stopnia w 1954. Od 1950, jeszcze jako student, rozpoczął pracę w Katedrze Obróbki Skrawaniem AGH, jako zastępca asystenta.

Przepracował na AGH 50 lat, to jest od 1 grudnia 1950 do 31 grudnia 2000, piastując stanowiska od asystenta do profesora zwyczajnego. Po 1970 przez 20 lat był z-cą Dyrektora Instytutu Podstaw Budowy Maszyn AGH pełniąc w tym czasie przez 4 lata funkcję Z-cy Dyrektora ds. dydaktycznych, a następnie ds. naukowych. Członek kilku rad naukowych: Instytutu Maszyn Przepływowych PAN, OBR-Huty Stalowa Wola, Instytutu Technologii Nafty, OBR Budowy Urządzeń Chemicznych CEBEA w Krakowie. Od 1990 był prezesem Polskiego Towarzystwa Tribologicznego a po 2005 roku został jego Honorowym Prezesem. Od 1991 był wiceprezydentem Międzynarodowej Rady Tribologicznej w Londynie. Od roku 1970 był zastępcą, a następnie od 1990 redaktorem naczelnym kwartalnika Komitetu Budowy Maszyn PAN „Zagadnienia Eksploatacji Maszyn”, a w latach 2003–2006 wiceprzewodniczącym tego Komitetu, jak również członkiem Komisji Motoryzacji Oddziału PAN w Krakowie i Komisji Mechaniki Stosowanej PAN. Od 1985 przewodniczący Komitetu Naukowego, a później Rady Programowej dwumiesięcznika „Tribologia”. Był stałym recenzentem czasopisma międzynarodowego „Wear” w Wielkiej Brytanii oraz amerykańskiego czasopisma naukowego "Tribology and Lubrication Technology". Ponadto był członkiem międzynarodowych rad naukowych czasopism tribologicznych w Rosji, Białorusi i Jugosławii.

Opublikował ponad 400 prac naukowych (z czego ponad 100 publikacji zostało wydanych za granicą), 4 monografie, 2 skrypty i uzyskał 9 patentów. Opublikował także 30 publikacji i 6 monografii z tematyki historycznej i turystycznej, którą interesował się przez wiele lat. Monografie dotyczą zabytkowych kościołów w Pacanowie, Zborówku, Beszowej i Biechowie.

Wypromował 11 doktorów nauk technicznych i kilkudziesięciu inżynierów. Wyspecjalizował na Studium Podyplomowym z „Techniki Smarowniczej” dziesiątki inżynierów. Recenzował ponad 60 prac doktorskich, dziesiątki prac habilitacyjnych i opiniował dziesiątki wniosków na tytuły naukowe. W uznaniu osiągnięć naukowych, wdrożeniowych, kształcenia w zakresie tribologii, Międzynarodowa Rada Tribologiczna w Londynie przyznała mu w 1995 „Złoty Medal” za osiągnięcia w Tribologii, 24. medal przyznany na świecie i pierwszy Polakowi. Za wkład w rozwój tribologii i pomoc naukowcom innych krajów został wyróżniony tytułem Honorowego Profesora (odp. w Polsce doktor honoris causa) przez Rybińską Państwową Lotniczo-Technologiczną Akademię w Rosji oraz Politechnikę Chakaską w Abakanie (Rosja) oraz tytułem doktora honoris causa przez Instytut Badawczy Metalo-Polimerów w Homlu – Narodowej Akademii Nauk Białorusi.

Za osiągnięcia naukowe wdrożeniowe i dydaktyczne, został przyjęty do: Nowojorskiej Akademii Nauk, Akademii Inżynierskiej w Polsce, Akademii Inżynierskiej Transportu Ukrainy, Akademii Inżynierskiej ds. Jakości w Rosji. Był również członkiem honorowym Rosyjskiego Towarzystwa Tribologicznego.

Był organizatorem Sympozjów tribologicznych pod nazwą „INSYCONT”, które co 4 lata odbywają się na AGH od 1982 roku oraz członkiem rady programowej konferencji "Mechanika w Medycynie” w Rzeszowie.

Współpraca z uczelniami

W Polsce

Pytko współpracował z wieloma naukowcami z następujących Politechnik: Rzeszowskiej, Lubelskiej, Krakowskiej, Świętokrzyskiej, Warszawskiej, Gdańskiej, Śląskiej, Częstochowskiej, Wrocławskiej, Poznańskiej, Zielonogórskiej i Szczecińskiej oraz Uniwersytetem Śląskim i Technologiczno-Humanistycznym w Radomiu. Współpraca obejmowała m.in. konsultacje i recenzje prac przed obronami prac doktorskich i habilitacyjnych.

Za granicą

Rybiński Państwowy Uniwersytet Lotniczo-Technologiczny; Moskiewski Uniwersytet Transportu; Międzynarodowy Uniwersytet Lotniczy w Kijowie; Uniwersytet Techniczny w Koszycach (Słowacja), Rochester Institute of Technology w USA, Instytut Technologii i Studiów Wyższych w Monterrey – Meksyk; uniwersytet w Miszkolcu – Węgry; Uniwersytet Techniczny w Ostrawie – Czechy; Instytut Mikrotribologiczny Ohio – USA i inne.

Odznaczenia i wyróżnienia

Został wyróżniony odznaczeniami państwowymi i innymi jak: Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim (2001) Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Brązowym Medalem Za zasługi dla obronności kraju, Odznakami „Zasłużony Opolszczyźnie”, „Zasłużony dla Ziemi Krakowskiej”, „Zasłużony w Rozwoju Województwa Katowickiego”, „Zasłużony za pracę społeczną dla Miasta Krakowa”.

Otrzymał: Honorowy Medal Stowarzyszenia Polskich Wynalazców i Racjonalizatorów, Medal „Za Zasłuhy o Rozvoj Vedy a Techniki” Zvaz Slovenskich Vedeckotechnickych Spolocnosti, Medal „50-lecia Politechniki Łódzkiej”, Medal Rektora „Za Zasługi dla AGH”, Złoty Medal 40-lecia Stowarzyszenia Wychowanków AGH, Medal Jubileuszowy „Za zasługi dla Rozwoju Stowarzyszenia Wychowanków AGH”, Medal Wydziału Metalurgii i Inżynierii Materiałowej „Za zasługi dla Wydziału”, Honorową Odznakę Politechniki Krakowskiej.

Prof. Stanisław Pytko jest pierwszym Honorowym Obywatelem Gminy Pacanów. 27 stycznia 2019 Rada Miejska w Pacanowie podjęła uchwałę o zmianie nazwy ulicy Bocznej Słupskiej na Profesora Stanisława Pytko.

Linki zewnętrzne

• Prof. zw. dr hab. in Stanisław Jerzy Pytko, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2009-06-21] .