Stanisław Pękalski

Stanisław Pękalski (ur. 30 listopada 1895 w Białobrzegach, zm. 7 lipca 1967 we Wrocławiu) – artysta malarz, witrażysta, profesor i rektor Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu.

Stanisław Pękalski

Data i miejsce urodzenia	30 listopada 1895 Białobrzegi
Data i miejsce śmierci	7 lipca 1967 Wrocław
Miejsce spoczynku	cmentarz św. Wawrzyńca we Wrocławiu
Zawód, zajęcie	malarz, skrzypek
Odznaczenia

Życiorys

Po ukończeniu gimnazjum w Warszawie wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej, a następnie walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Po zakończeniu walk rozpoczął studia na Wydziale Humanistycznym Wolnej Wszechnicy w Warszawie, w 1923 przeniósł się jednak do Szkoły Sztuk Pięknych. Na Wydziale Malarstwa został uczniem Karola Tichego zajął się malarstwem stosowanym, projektowaniem wnętrz, tkanin, witraży, dekoracji ściennych i ceramiką, studia ukończył w 1929.

W 1931 został asystentem profesora Tichego, który powierzył mu prowadzenie rysunku, uznanie zyskał jako portrecista uzupełniając studia u Władysława Skoczylasa i Wojciecha Jastrzębowskiego. W 1933 na dwa lata jako stypendysta Funduszu Kultury Narodowej wyjechał na dalsze studia do Paryża. W 1934 obronił dyplom na Akademii Sztuk Pięknych, do 1939 związany był z grupą artystów warszawskich „Rzut” oraz „Blokiem Zawodowych Artystów Plastyków”, razem z nimi wystawiał swoje prace w Instytucie Propagandy Sztuki i Galerii Zachęta.

Do 1942 mieszkał w Warszawie, pracował jako skrzypek i portrecista, po wydaniu nakazu aresztowania przez Gestapo wyjechał do Krakowa, gdzie do końca okupacji grał jako drugi skrzypek w Filharmonii Krakowskiej. We Wrocławiu zamieszkał z rodziną 8 sierpnia 1945, początkowo był kierownikiem Wydziału Oświaty i Kultury przy Zarządzie Miejskim. Należał do współzałożycieli wrocławskiego oddziału Związku Polskich Artystów Plastyków i Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych. Od 1951 przez trzy lata pełnił funkcję kierownika Studium Ogólnego PWSSP, a następnie przez dziesięć lat był dziekanem Wydziału Ceramiki i Szkła. Równocześnie od 1958 kierował Katedrą Malarstwa Architektonicznego.

Z tego czasu pochodzą portrety pierwszych rektorów Uniwersytetu i Politechniki we Wrocławiu oraz kompozycje witrażowe w oknach Katedry na Ostrowie Tumskim. W 1954 powierzono mu godność dziekana Wydziału Ceramiki, a w 1965 rektora Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych, był również kierownikiem Katedry Malarstwa Architektonicznego.

Stanisław Pękalski jest autorem prawie 100 kompozycji witrażowych, w tym m.in. witraży w archikatedrze Chrystusa Króla w Katowicach. Wraz z profesorem Aleksandrem Jędrzejewskim i Władysławem Winczem zaprojektował kolorystyką wrocławskiego Rynku i placu Solnego. Praca ta przyniosła artystom nagrodę miasta Wrocławia przyznaną w 1961. Za swoją pracę został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Przechodząc przez Rynek 7 lipca 1967 został potrącony przez samochód ponosząc śmierć na miejscu. Pochowany został na cmentarzu św. Wawrzyńca.

Odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski;
• Medal 10-lecia Polski Ludowej;
• Zasłużony Działacz Kultury;
• Odznaka Budowniczego Wrocławia.

Bibliografia

• Władysław Wincze, Stanisław Pękalski, „Odra” 1978 nr 2.
• Zenon Prętczyński, Wspomnienia o profesorach Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej (z lat studiów 1947–1952), Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2005, s. 94-97.