Stanisław Mazanowski
Stanisław Mazanowski (ur. 6 sierpnia 1893 w Rudzie Sieleckiej, zm. w kwietniu 1940 w Katyniu[1]) – major audytor Wojska Polskiego, działacz sportowy, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
edytujBył synem Antoniego Mazanowskiego i Anieli Mazanowskiej, z d. Poraj-Pstrokońskiej[1].
W 1911 ukończył Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie, następnie rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1914 został powołany do Armii Austro-Węgier, w październiku tegoż roku urlopowany, ponownie powołany w lutym 1916, służył m.in. w sądzie polowym Komendy Wojskowej w Krakowie, sądzie dywizyjnym i sądzie brygady cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej. W 1917 ukończył na UJ studia prawnicze[1].
W listopadzie 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Służył w Sądzie Dywizyjnym Wojsk Polskich w Krakowie. W 1919 awansowany do stopnia porucznika, kolejno służył w Wojskowym Sądzie Okręgowym w Krakowie, od 1921 w Wojskowym Sądzie Okręgowym w Grudziądzu, od 1926 do 1934 w wojskowym Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy (kierował nim od 1 czerwca 1927). W grudniu 1934 został przeniesiony do Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie na stanowisko kierownika sądu[2]. Później przeniesiony do Wojskowego Sądu Okręgowego Nr I w Warszawie[1]. Od maja 1937 był kierownikiem referatu w Departamencie Sprawiedliwości Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[1]. Do stopnia kapitana został awansowany ze starszeństwem od 1 czerwca 1919[3], do stopnia majora ze starszeństwem od 1 stycznia 1935[4]
Był tłumaczem Pierwszych ludzi na księżycu Herberta George’a Wellsa (wyd. 1921)[1].
W latach 1937–1939 był sekretarzem generalnym, a w latach 1938–1939 równocześnie skarbnikiem Międzynarodowej Federacji Łuczniczej[5]. Jego kadencja miała upłynął w 1941[6].
Po wybuchu II wojny światowej, 5 września 1939 ewakuował się z pracownikami Ministerstwa Spraw Wojskowych z Warszawy, dostał się do niewoli sowieckiej, następnie znalazł się w obozie w Kozielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Katyniu i tam pogrzebany. Jego ciało zostało zidentyfikowane w 1943 i pochowane na miejscu zbrodni, w jednej z tzw. mogił bratnich[1] (w miejscu tym znajduje się otwarty w 2000 Polski Cmentarz Wojenny[7]).
Był żonaty z Haliną Mazanowską, z która miał dwoje dzieci, Annę i Magdalenę[1][8].
W 2007 razem z innymi ofiarami zbrodni katyńskiej został pośmiertnie awansowany o jeden stopień - do stopnia podpułkownika[9][10]
Odznaczenia
edytuj- Złoty Krzyż Zasługi – 10 listopada 1938 „za zasługi w służbie wojskowej”[11]
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Pro memoria, Wojskowy Przegląd Historyczny nr 1/35, styczeń-marzec 1991, s. 364–365 (biogram autorstwa Teresy Sitkiewicz).
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934, s. 273.
- ↑ Rocznik oficerski 1928, s. 695.
- ↑ Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej: Stanisław Mazanowski.
- ↑ Polski Związek Łuczniczy 1927 – 2012.
- ↑ Roman Zawiślański 50 lat sportu łuczniczego w Polsce wyd. Warszawa 1989, s. 1245.
- ↑ 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2024-06-27] (pol.).
- ↑ Archiwum historii mówionej: Anna Mazanowska „Wrona”, „Hanka”.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 18 [dostęp 2024-09-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 259, poz. 612.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.