Stanisław Kolbuszewski
Stanisław Antoni Emil Kolbuszewski (ur. 22 czerwca 1901 w Przemyślu, zm. 7 stycznia 1965 we Wrocławiu) – filolog polski, specjalizujący się w literaturoznawstwie.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: filologia polska | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Profesura | |
| nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia |
Uniwersytet Łotwy |
| Rektor WSP w Opolu | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujUrodził się 22 czerwca 1901 w Przemyślu, w rodzinie Franciszka i Zofii z Wyrobków. W latach 1912–1914 był członkiem skautingu, w latach 1918–1920 ochotniczo służył w Wojsku Polskim. Ukończył VII gimnazjum we Lwowie (1919). Uczestniczył w akcji plebiscytowej w okręgu Racibórz na Górnym Śląsku. Do 1921 studiował na wydziale filologicznym Uniwersytetu Warszawskiego, w 1923 ukończył filologię polską na Uniwersytecie Poznańskim (w 1925 doktorat). Dzięki stypendium Funduszu Kultury Narodowej studiował także w Paryżu (1925/26) i ponownie w Paryżu oraz Berlinie (1928–1930). W latach 1923–1928 był nauczycielem gimnazjum w Środzie, następnie w gimnazjum im. Paderewskiego w Poznaniu. Od 1930 docent Uniwersytetu Poznańskiego. Od 1932 członek komitetu literatury Polskiej Akademii Umiejętności[1]. W 1934 przeniósł się na Łotwę, obejmując stanowisko kierownika Katedry Literatur Słowiańskich na Uniwersytecie Łotewskim w Rydze. Pracując tam, przyczynił się do rozwoju stosunków polsko-łotewskich oraz łotewskiego szkolnictwa. Od 1937 był członkiem Instytutu Bałtyckiego. Po zakończeniu II wojny światowej wrócił do Polski obejmując stanowisko kierownika Katedry Literatury Polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim. Od 1946 wykładał również na Instytucie Pedagogicznym ZNP[2].
Od początku istnienia Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu był związany z tą uczelnią. Kierował tam Katedrą Literatury Polskiej (do 1964), a w 1956 został wybrany na jej rektora. Funkcję tę sprawował do 1959, wprowadzając do uczelni zwyczaje takie jak: występowanie w togach i biretach członków Senatu Uczelni na ważnych uroczystościach, czy żakinada podczas juwenaliów. Dokończono budowę pierwszego akademika – DS Mrowisko. Był pierwszym pomysłodawcą przekształcenia opolskiej WSP w Uniwersytet (Uniwersytet Piastowski)[3].
Od 6 sierpnia 1932 był mężem Marii Dobrzyckiej, romanistki, z którą miał m.in. syna Jacka, również historyka literatury[4].
Pochowany na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu[5].
Odznaczenia
edytuj- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[1]
- Złoty Wawrzyn Akademicki (5 listopada 1938)[6]
Wybrane publikacje
edytuj- Romantyzm i modernizm, wyd. Śląsk, Katowice 1959.
- Kolumna duchów nad nami, wyd. IŚ, Opole 1988.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 146. [dostęp 2021-08-02].
- ↑ S. Nicieja, Alma Mater Opoliensis. Ludzie, fakty, wydarzenia, Opole 2004, s. 46.
- ↑ S. Nicieja. op. cit., Opole 2004, s. 191.
- ↑ S. Nicieja, op. cit., s. 192.
- ↑ Stanisław Kolbuszewski - dane o grobie [online], groby.cui.wroclaw.pl [dostęp 2023-08-16].
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 606 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej za granicą”.
Bibliografia
edytuj- Jadwiga Czachowska, Kolbuszewski Stanisław, 1901–1965, historyk literatury polskiej i literatur słowiańskich, krytyk literacki i teatralny, w: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury, tom IV: K (pod redakcją Jadwigi Czachowskiej i Alicji Szałagan), Warszawa 1995, s. 180–184.
- Piotr Grzegorczyk, Twórcy i badacze kultury zmarli w latach 1956–1967, część 2, Warszawa 1986, s. 326–328 (wspólna paginacja dla obu części).
- Zefiryn Jędrzyński, Kolbuszewski Stanisław Antoni Emil (1901–1965), profesor uniwersytetu, historyk literatury polskiej i powszechnej, baltolog, slawista, [w:] Słownik badaczy literatury polskiej, tom IX (redaktor Jerzy Starnawski), Łódź 2007, s. 67–74.
- S. Nicieja, Alma Mater Opoliensis, wyd. UO, Opole 2004.
- (Redakcja), Stanisław Kolbuszewski, w: Uczeni wrocławscy (1945–1979) (redaktor Jan Trzynadlowski), Wrocław 1980, s. 19–21.
- Bogdan Zakrzewski, Kolbuszewski Stanisław (1901–1965), historyk literatury, profesor uniwersytetu w Rydze, potem we Wrocławiu, rektor Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XIII (redaktor naczelny Emanuel Rostworowski), Wrocław–Warszawa–Kraków 1967–1968, s. 307–308.