Stanisław Klepacz
Stanisław Klepacz, ps. „Jesion” (ur. 16 września 1888 w Kłobucku, zm. 24 września 1958 w Nowym Jorku) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego.
 Stanisław Klepacz (przed 1934) | |
 pułkownik kawalerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
16 września 1888 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
24 września 1958 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne |
|
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
zastępca dowódcy pułku |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
      
| |
.png){kind=small}
(2).jpg)
Życiorys
edytujUrodził się w Kłobucku, w rodzinie Andrzeja i Julii z Ptaszkiewiczów[1]. Od 1901 roku uczył się w gimnazjum w Częstochowie i gdzie w 1909 roku uzyskał świadectwo dojrzałości. W czasie nauki w szkole wstąpił do Związku Młodzieży Postępowej, a po rozłamie w tej organizacji do Związku Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej. W 1906 roku wstąpił do PPS-Frakcja Rewolucyjna i po ukończeniu szkoły był tzw. okręgowcem tej organizacji w Warszawie od czerwca 1909 roku.
Aresztowany 30 lipca 1909 roku przebywał w więzieniu do 30 listopada 1909 roku, otrzymał wtedy nakaz pobytu w Ostrowcu a potem nakaz opuszczenia kraju. Wrócił jednak i pod przybranym nazwiskiem kontynuował działalność w PPS w Zagłębiu Dąbrowskim i w Łodzi. W 1912 roku zagrożony aresztowaniem, zbiegł do Krakowa, gdzie prowadził dalej działalność w PPS.
W marcu 1914 roku wyjechał z Polski i rozpoczął studia na Politechnice w Glens (Belgia), gdzie w kwietniu wstąpił do Związku Strzeleckiego. Po wybuchu I wojny światowej wrócił do Krakowa.
W październiku 1914 roku wstąpił do Legionów Polskich, początkowo jako szeregowiec w batalionie uzupełniającym, a od lutego 1915 roku kapral w 1 pułku ułanów. Od 5 lutego do 31 marca 1917 roku był słuchaczem kawaleryjskiego kursu oficerskiego przy 1 pułku ułanów w Ostrołęce. Kurs ukończył z wynikiem dostatecznym[2]. Po kryzysie przysięgowym w lipcu 1917 roku internowany w Szczypiornie a następnie w Łomży, skąd zbiegł w lipcu 1918 roku do Warszawy.
W listopadzie 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego, rozpoczął służbę w 7 pułku ułanów. Był początkowo młodszym oficerem w szwadronie karabinów maszynowych, a od marca 1919 roku w 3 szwadronie liniowym. W grudniu 1919 roku został dowódcą szwadronu karabinów maszynowych, a następnie w kwietniu 1921 roku dowódcą kadry pułku, a w maju 1922 został dowódcą szwadronu liniowego. W składzie tego pułku uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W październiku 1922 roku został dowódcą odcinka „Brody”.
Od grudnia 1922 do września 1923 roku był uczestnikiem kursu w Centralnej Szkole Kawalerii w Grudziądzu, po ukończeniu którego został dowódcą szwadronu liniowego w 7 pułku ułanów. W październiku 1926 roku został przeniesiony do 23 pułku ułanów, gdzie początkowo był komendantem kursu dla podoficerów zawodowych, następnie od stycznia 1927 roku dowódcą szkoły podoficerskiej, a od lipca 1927 dowódcą dywizjonu szkolnego. W kwietniu 1928 roku został przesunięty na stanowisko pełniącego obowiązki zastępcy dowódcy pułku[3]. W czerwcu 1930 roku został przeniesiony do 2 pułku szwoleżerów w Starogardzie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[4]. 28 stycznia 1931 roku otrzymał przeniesienie do 7 pułku ułanów w Mińsku Mazowieckim na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[5]. 23 marca 1932 roku został mianowany dowódcą 11 pułku ułanów w Ciechanowie[6]. Na stopień pułkownika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 roku i 5. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[7]. Pułkiem dowodził do czasu przejścia w stan spoczynku w dniu 31 sierpnia 1938 roku[8].
Po wybuchu wojny zgłosił się ochotniczo do służby w Departamencie Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych. Uczestniczył w działaniach bojowych, uczestniczył w ostatnich walkach w rejonie Krasnobrodu, po czym powrócił do Warszawy.
Od początku związany z konspiracją, należy do Obozu Polski Walczącej, później został komendantem głównym organizacji Kadry Polski Niepodległej. W związku ze scaleniem tej organizacji z AK w dniu 26 lutego 1943 roku został wyznaczony na pełnomocnika komendanta AK ds. scalenia KPN z AK, ale już 21 marca 1943 roku Rada Naczelna KPN usunęła go ze stanowiska komendanta. W dniu 12 maja 1944 roku został aresztowany i osadzony na Pawiaku, skąd został zwolniony 28 lipca 1944 roku.
W czasie powstania warszawskiego od 4 sierpnia był komendantem Kwatery Głównej Dowódcy AK. W dniu 14 sierpnia został kwatermistrzem Grupy „Północ”, a od 26 sierpnia zastępcą dowódcy Grupy „Północ”. Po przejściu kanałami do Śródmieścia od 4 września zastępca komendanta Obwodu Śródmieście. We wrześniu 1944 roku został ranny przy ul. Chmielnej. Jego żona Zofia ps. „Siostra” oraz syn Janusz ps. „Rok”, również walczyli w powstaniu warszawskim[9].
Po kapitulacji oddziałów powstańczych, przebywał kolejno w Stalagu XI B Fallingbostel i oflagach w Bergen-Belsen, Gross-Born i Lubece. Po uwolnieniu z obozu przez wojska brytyjskie (2 maja 1945 roku) był komendantem Polskiego Obozu Oficerskiego pod Lubeką[9], zastępcą dowódcy okręgu polskiego w brytyjskiej strefie okupacyjnej Niemiec i przewodniczącym Oficerskiego Sądu Honorowego dla oficerów sztabowych.
Po demobilizacji w 1948 roku przebywał w Wielkiej Brytanii, w 1952 roku wyjechał do Nowego Jorku, gdzie zmarł. Pochowany na cmentarzu polskim w Doylestown, Pennsylvania, USA[9].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 2723 (1921)[10]
- Krzyż Niepodległości (12 maja 1931)[11]
- Krzyż Walecznych (pięciokrotnie)
- Srebrny Krzyż Zasługi (3 sierpnia 1928)[12]
- Odznaka „Za wierną służbę”[9]
- Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa)[13]
Przypisy
edytuj- ↑ Polak (red.) 1991 ↓, s. 66.
- ↑ CAW ↓, sygn. I.120.1.125 s. 12.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 174.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 209.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 14.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 236.
- ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 337.
- ↑ Polak (red.) 1991 ↓, s. 67.
- ↑ a b c d Powstańcze Biogramy - Stanisław Klepacz [online], www.1944.pl [dostęp 2022-09-12] (pol.).
- ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 3368 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 39, poz. 1822)
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 „za pracę w dziele odzyskania Niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 178, poz. 387 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r., s. 239.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Komenda Legionów (Dowództwo Polskiego Korpusu Posiłkowego). Centralne Archiwum Wojskowe. [dostęp 2017-11-07].
- Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1944. T. 2. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 84–85. ISBN 83-211-0758-3.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.