Solaris (film 1972)
Solaris (ros. Солярис, Solaris) – radziecki film fantastycznonaukowy zrealizowany w 1972 roku przez Andrieja Tarkowskiego, na podstawie powieści Stanisława Lema pod tym samym tytułem. Zdjęcia kręcono m.in. w Zwienigorodzie i w Tokio.
| |
| Gatunek | |
|---|---|
| Data premiery |
20 marca 1972 |
| Kraj produkcji | |
| Język |
rosyjski |
| Czas trwania |
165 min |
| Reżyseria | |
| Scenariusz |
Andriej Tarkowski, Fridrik Gorenshtein, na podstawie powieści Stanisława Lema |
| Główne role | |
| Muzyka | |
| Zdjęcia | |
| Scenografia |
Michaił Romadin |
| Kostiumy |
Nelli Fomina |
| Produkcja | |
| Dystrybucja | |
| Nagrody | |
| FIPRESCI i Grand Prize of the Jury (Festiwal Filmowy w Cannes, 1972), Golden Scroll (1977) | |
Film był nominowany do Złotej Palmy na Festiwalu Filmowym w Cannes w 1972 r., zdobywca nagrody FIPRESCI i Grand Prize of the Jury na tym samym festiwalu[2].
Fabuła
edytujBohater, Kris Kelvin, wyrusza w kosmos, niosąc w sobie poczucie winy za samobójczą śmierć żony, Hari. Obcy byt – myślący ocean na planecie Solaris – materializuje najskrytsze myśli ludzi przebywających na stacji kosmicznej. Ożywia także Hari, która staje się żywym wyrzutem sumienia dla Krisa. Kontakt z fantomem żony staje się dla bohatera swoistą pokutą. W końcu następuje oczyszczenie i kosmonauta wraca na Ziemię[3].
Film jest luźną adaptacją jednej z najsłynniejszych powieści Stanisława Lema, skupiającą się na psychologii postaci, toteż w zasadzie trudno go zaliczyć do utworów fantastycznonaukowych sensu stricto. Autor porusza tu problemy moralne, które nadają mu raczej rangę traktatu filozoficznego o uniwersalnym przesłaniu[4]. Inaczej niż w pierwowzorze Lema tematem filmu jest rodzaj ludzki stający w obliczu nieskończonego, niebezpiecznego i obcego Wszechświata[5], zaś ludzie są tu pokazani jako grzeszne istoty, którym obca planeta penetruje sumienia, czyniąc kontakt namiastką Sądu Ostatecznego[2].
Recepcja
edytujStanisław Lem negatywnie ocenił tę ekranizację[6], mówiąc, że Tarkowski „nie nakręcił Solaris tylko Zbrodnię i karę”[5]. Pisarz nigdy filmu nie obejrzał w całości[2].
Film niektórzy odczytywali jako rosyjską odpowiedź na 2001: Odyseję kosmiczną Stanleya Kubricka, jednak z innym przesłaniem: ostrzeżeniem przed technologicznym, odhumanizowanym światem[2].
Obsada
edytuj- Donatas Banionis
- Natalja Bondarczuk
- Jüri Järvet
- Anatolij Sołonicyn
- Nikołaj Grińko jako ojciec Krisa
- Władisław Dworżecki
- Sos Sarkisjan
- Olga Barnet jako matka Krisa
- Julian Siemionow
Nagrody
edytuj- 1972: Nagroda Specjalna Jury oraz Prix Interfilm na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes
- 1972: Statuetka Don Kichota (Nagroda Międzynarodowej Federacji Klubów Filmowych - FICC) na XVIII Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Karlowych Warach
Źródło:[7]
Przypisy
edytuj- ↑ Idziemy do kina. „Film”. 45, s. 15, 1972-11-05. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
- ↑ a b c d Igor Biełow: Lem – Tarkowski: starcie geniuszy. culture.pl, 2019-12-06. [dostęp 2022-06-03].
- ↑ Tomasz Jopkiewicz: W każdym z nas jest Ocean. onet.pl, 1970-01-01. [dostęp 2022-06-03].
- ↑ Mistrzowie kina: Andriej Tarkowski. fn.org.pl. [dostęp 2022-06-03]. (pol.).
- ↑ a b "Solaris" - nielubiane dziecko Lema i Tarkowskiego. polskieradio.pl, 2022-03-20. [dostęp 2022-06-03].
- ↑ Lem o adaptacji Tarkowskiego. solaris.lem.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-17)]. (archiwum)
- ↑ Edward Pawlak, Barbara Pełka, Film radziecki w Polsce, Warszawa 1985, s. 246
Bibliografia
edytuj- Seweryn Kuśmierczyk, Księga filmów Andrieja Tarkowskiego, Warszawa: Skorpion, 2012, s. 179-206, ISBN 978-83-86466-73-3, OCLC 812713915.
Zobacz też
edytujLinki zewnętrzne
edytuj- Solaris (1972). The Internet Movie Database. [dostęp 2013-09-26].
- Solaris w bazie Filmweb