Sokolniki (województwo podkarpackie)
Sokolniki – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie tarnobrzeskim, w gminie Gorzyce[5].
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
15 |
| Kod pocztowy |
39-434[4] |
| Tablice rejestracyjne |
RTA |
| SIMC |
0791616 |
Położenie na mapie gminy Gorzyce  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnobrzeskiego  | |
 50°38′30″N 21°48′28″E/50,641667 21,807778[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie tarnobrzeskim.
Miejscowość należy do Parafii Świętej Rodziny w Trześni.
Części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0791622 | Górki | część wsi |
| 0791639 | Murawy | część wsi |
| 0791645 | Rokicina | część wsi |
| 0791651 | Saskie Góry | część wsi |
| 0791668 | Szklana Górka | część wsi |
| 0791674 | Wieska | część wsi |
| 0791680 | Wychylówka | część wsi |
| 0791697 | Wytrząska | część wsi |
| 0791705 | Zastawie | część wsi |
Historia
edytujPierwsza wzmianka w dokumentach na temat miejscowości z terenu obecnej gminy Gorzyce pochodzi z 1191 roku i dotyczy właśnie Sokolnik. Nazwa w brzmieniu "Sucholnici" pojawiła się w tzw. Kodeksie Dyplomatycznym Małopolski, kiedy to arcybiskup gnieźnieński konsekrował kościół św. Marii w Sandomierzu. W wydanym z tej okazji przywileju wyznaczone zostały dobra stanowiące uposażenie tego kościoła, wśród nich znalazły się Sokolniki.
Wykopaliska archeologiczne prowadzone na terenie tej wsi świadczą o tym, że istniała ona dużo wcześniej. Odkryte cmentarzyska pochodzą z czasów kultury łużyckiej. Kolejna wzmianka pochodzi z 1284 roku z dokumentu wydanego przez Leszka Czarnego. W II połowie XV wieku Jan Długosz w Komentarzach o Ziemi Sandomierskiej wspomina o dwunastu kmieciach, karczmie, kościele i folwarku komesa na Tarnowie w "Szokolnykach". Według zapisków lustracji królewszczyzny starostwa sandomierskiego, w miejscowości tej były dwa stawy rybne, z których ryby dostarczano do zamku w Sandomierzu.
W 1443 r. król Władysław Warneńczyk zwolnił łowców wywodzących się z królewskiej wsi Sokolniki od wszelkich danin, w zamian mieli stawiać się przy królu w czasie łowów. O miejscowości Sokolniki można spotkać informacje w dokumentach wydawanych przez króla Kazimierza Jagiellończyka i Zygmunta III Wazę.
W 1586 roku byli w Sokolnikach dwaj hodowcy sokołów dla książąt sandomierskich, najprawdopodobniej właśnie stąd wzięła się nazwa wsi. W 1835 r. właścicielami Sokolnik została rodzina Dolańskich.
Latem 2001 roku prawie wszystkie domostwa zostały zalane w wyniku powodzi, jaka nawiedziła gminę Gorzyce. Wieś została zalana wodami Wisły, która przerwała wał przeciwpowodziowy w Zalesiu Gorzyckim, około ośmiu kilometrów w linii prostej od pierwszych zabudowań w Sokolnikach. Pod wodą znalazły się także trzy inne wsie.
Podczas powodzi 19 maja 2010 pękł wał na Trześniówce w gminie Gorzyce. Przez 500-metrową wyrwę woda zalała między innymi Sokolniki. Rozmiar klęski przewyższył katastrofę z 2001 roku. Po dwóch tygodniach od powodzi Sokolniki zostają zalane po raz kolejny, tym razem 4 czerwca 2010. Stan wody był niższy o 20 cm niż podczas majowej powodzi, jednak tym razem miejscowość zalały trzy rzeki, Trześniówka od strony Trześni, Wisła od strony Zalesia Gorzyckiego, oraz Łęg od strony Orlisk Sokolnickich
Kalendarium
edytuj- 1880 – Powstaje Ochotnicza Straż Pożarna
- 1910/11 – Powstaje Kółko Rolnicze z Kasą Stefczyka
- 1932/33 – Zawiązuje się Koło Gospodyń Wiejskich
- 1937 – We wsi pojawił się pierwszy radioodbiornik
- 1957 – Powstał komitet elektryfikacji wsi, prace ukończono w grudniu 1958 r.
- 1958 – Koło Gospodyń Wiejskich sprowadziło pierwszą pralkę elektryczną
- 1962 – Rozpoczęto budowę remizy strażackiej
- 1966 – Utworzono Ludowy Zespół Sportowy obecnie LKS Sokół Sokolniki
- 1985 – Otwarcie Domu Kultury i Wiejskiego Ośrodka Zdrowia
- 1988 – Gazyfikacja wsi, gazociąg długości 25,5 km
- 2001 – Kilkaset domostw zostaje zalanych wskutek powodzi, jaka nawiedziła gminę Gorzyce
- 2008 – Wieś została podłączona pod sieć kanalizacyjną
- 2010 – Powódź po raz drugi zalewa wieś i znaczną część gminy Gorzyce
Słynni mieszkańcy
edytuj- Leszek Bebło – polski lekkoatleta – maratończyk, dwukrotny olimpijczyk: z Barcelony (1992 rok) i Atlanty (1996 rok).
- Antoni Jastrzębski – cichociemny.
- Zbigniew Rękas – były starosta powiatu tarnobrzeskiego.
- Henryk Karol Rewakowicz (1837-1907) – galicyjski działacz ludowy, polityk, dziennikarz, uczestnik powstania styczniowego. Jeden z założycieli SL
- Stanislaw Rynduch – patriota, bojownik o demokratyczną Europę, dożywotni członek Polskiego Związku Esperantystów od 1960 r., założyciel politycznej esperanckiej organizacji w Polsce EDE-PL (Europo-Demokratio-Esperanto).
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 126247
- ↑ Wieś Sokolniki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-04-27], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-04-27].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1189 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
Linki zewnętrzne
edytuj- Sokolniki ''z Przybyłowem'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 22.