Skały (województwo świętokrzyskie)
Skały – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Nowa Słupia[5][4].
| wieś | |
 Kamieniołom w Skałach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
172[2] |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
26-006[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TKI |
| SIMC |
0255622[4] |
Położenie na mapie gminy Nowa Słupia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kieleckiego  | |
 50°54′11″N 21°09′24″E/50,903056 21,156667[1]
| |
Były wsią benedyktynów świętokrzyskich w województwie sandomierskim w ostatniej ćwierci XVI wieku[6].
Skrajem wsi przechodzi 
niebieski szlak turystyczny z Łysej Góry do Pętkowic.
Obok wsi przepływa rzeka Pokrzywianka.
Części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0255639 | Kolonia Druga | część wsi |
| 0255645 | Kolonia Pierwsza | część wsi |
| 0255651 | Stara Wieś | część wsi |
Historia
edytujW 1578 r. wieś należała do opactwa na Świętym Krzyżu. Znajdowały się tu 2 zagrody z rolą oraz 3 osady na 11/2 łanach. W 1890 r. Skały miały 16 domów i 155 mieszkańców.
W lipcu 1943 r. miała tu miejsce nieudana próba likwidacji agenta gestapo, Chorwata, Franza Witka. Agent schronił się przed partyzantami w piwnicy i bronił rzucając granatami. Na pomoc Witkowi przybyła niemiecka żandarmeria z Rudek. W październiku tego samego roku grupa partyzantów schwytała tutaj i rozstrzelała powiatowego komisarza mleczarni, Przybeckiego, który kolaborował z Niemcami. Przed egzekucją Przybeckiemu odebrano pistolet oraz listę nazwisk 12 osób przeznaczonych do ukarania za niedostawiony kontyngent mleka[7].
Przyroda
edytujW okolicach wsi Skały (w dolinie Dobruchny, dopływu Pokrzywianki) znajdują lub znajdowały się odsłonięcia skał dewońskich[8], które opisano jako formację skalską[9]. Występuje tam bogata fauna kopalna; niektóre z gatunków zwierząt kopalnych nazwano od nazwy wsi, na przykład koralowca Blothrophyllum skalense Gürich, 1896[10]. Z kolei na terenie, gdzie obecnie mieści się kamieniołom, w utworach formacji wojciechowickiej znaleziono ramienionogi nazwane Bornhardtina skalensis Biernat, 1953[11].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 123321
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 6 [dostęp 2022-03-16]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1154 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku. ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 112.
- ↑ Antoni Sułowski U podnóża Gór Świętokrzyskich, Warszawa 1987, s. 89.
- ↑ PROFIL GRZEGORZOWICE-SKAŁY (GRZEGORZOWICE-SKAŁY PROFILE) [online], www.iop.krakow.pl [dostęp 2023-11-11].
- ↑ J. Dzik, Wiek formacji skalskiej dewonu świętokrzyskiego, „Przegląd geologiczny”, 29 (3), 1981, s. 125-128.
- ↑ Adam Tadeusz Halamski, Mikołaj k Zapalski, Les schistes à brachiopodes de Skaly : un niveau exceptionnel. Première partie : inventaire faunistique. Compte rendu de la conférence du 9 décembre 2004, „Bulletin mensuel de la Société Linnéenne de Lyon”, 75 (3), 2006, s. 145–150, DOI: 10.3406/linly.2006.13623 [dostęp 2023-11-11].
- ↑ Gertruda Biernat, O trzech nowych brachiopodach z tzw. wapienia stringocefalowego Gór Świętokrzyskich, „Acta Geologica Polonica”, 3 (2), 1953, s. 299-324.