Siewba
Siewba – polski dwutygodnik wydawany dla chłopów w latach 1906–1908.
| |
| Częstotliwość | |
|---|---|
| Państwo | |
| Adres | |
| Wydawca |
„Siewba” Towarzystwo Wydawnicze firmowo-komandytowe[2] |
| Tematyka |
polityczno-społeczna |
| Pierwszy numer |
3 listopada 1906 |
| Ostatni numer |
18 maja 1908 |
| Redaktor naczelny | |
| Stali współpracownicy | |
Powstał z inicjatywy działaczy tajnego Związku Młodej Polski Ludowej, którzy w 1906 wystąpili z Towarzystwa Oświaty Narodowej. Pismo wydawane było w Tłuszczu (pow. radzymiński) od 3 listopada 1906, Redaktorem i wydawcą był chłop Jan Kielak ze wsi Chrzęsne w dzisiejszym powiecie wołomińskim, w rzeczywistości jednak faktycznym kierownikiem redakcji był Jan Adamowicz-Piliński. Z pismem współpracowali chłopi: Bolesław Koskowski z Kobyłki, Walenty Murawiecki z Rysia, Józef Oleksiak z Klembowa, Władysław Kołakowski z Ogrodzisk, Jan Moderacki z Janek, Andrzej Wojdyna z Klembowa, Władysław Koskowski z Klembowa, Jan Sadowski z Sitnego, Józef Sadowski spod Jadowa, Józef Wasilewski z Turza, Paweł Wasilewski – b. poseł do Dumy z Turza, Rajmund Wilamowski z Klembowa oraz inteligenci Maksymilian Malinowski, adwokat Tadeusz Gałecki z Jadwisina, ziemianin Władysław Symonowicz z Miąsego oraz ksiądz Kajetan Wysłouch ps. Antoni Szech[3]. Pismo było wspierane przez środowisko postępowej i lewicowej inteligencji skupionej w Towarzystwie Kultury Polskiej. Wokół „Siewby” gromadziła się część działaczy rozwiązanego Polskiego Związku Ludowego.
Dwutygodnik poruszał kwestię oświaty, kultury, samorządu gminnego i serwitutów. Zajmował się też tematyką historyczną. Czołowe miejsce zajmowała jednak walka o reformę rolną i antyklerykalizm. W tym czasie "Siewba" należąca do czołowych pism postępowych, występując przeciw pozostałościom ustroju feudalnego, domagając się oświaty dla chłopów i demokratycznych reform, krytykowana była przez kler zarzucający jej szerzenie nienawiści do duchowieństwa i ziemiaństwa. Po określeniu przez księdza Mariana Fulmana redaktorów Siewby, apostołami niewiary, doktrynerami postępu, krzewicielami waśni i walki klasowej, pozornymi przyjaciółmi ludu i jego nieproszonymi wodzami, których działalność jest wroga i bardzo niebezpieczna dla ludu wiejskiego, Aleksander Świętochowski w artykule Chłop śmie mówić wystąpił w obronie redaktorów pisma, wspominając o toczącej się średniowiecznej krucjacie przeciw "Siewbie" i niewiernym chłopom, którzy ośmielili się pisać bez księżej cenzury[4].
W maju 1908 władze carskie zlikwidowały dwutygodnik, a siewbiarze zasilili ruch zaraniarski[5].
W 2013 powstał, częściowo fabularyzowany, film dokumentalny Siewba – fenomen XX wieku w reżyserii Ewy Pytki i Aurelii Sobczak. Producentem filmu było Stowarzyszenie Rodu Kielaków "Siewba"[6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Stankiewicz 1965 ↓, s. 449.
- ↑ Stankiewicz 1965 ↓, s. 450.
- ↑ Maksymilian Malinowski, Chłopski ruch zaraniarski w b. Królestwie Polskim przed pierwszą wojną światową, Warszawa 1947, s. 15; Stanisław Kielak, Tłuszcz, wieś – osada – miasto 1447–1980. Tłuszcz 1980, s. 76. ISBN 978-83-935123-0-0.
- ↑ Kołodziejczyk 2002 ↓, s. 69, 70.
- ↑ Fajkowski 1971 ↓, s. 71, 72, 73.
- ↑ FilmPolski.pl, „FilmPolski” [dostęp 2017-04-07].
Bibliografia
edytuj- Józef Fajkowski: Krótki zarys historii ruchu ludowego. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1971.
- Arkadiusz Kołodziejczyk: Ruch ludowy a Kościół rzymskokatolicki w latach II Rzeczypospolitej. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 2002.
- Wincenty Szydlik, "Siewba" pierwsze pismo chłopskie na Mazowszu, "Zeszyty Naukowe OTN", z. 9, 1995, s. 115–126.
- Witold Stankiewicz. Przyczynek do dziejów czasopisma ludowego „Siewba”. „Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego”. 7, s. 449-453, 1965. Warszawa: Zakład Historii Ruchu Ludowego przy NK ZSL.