Semen Karetnyk
Semen Mykytowycz Karetnyk (Karetnykow), ukr. Семе́н Мики́тович Каретник (ur. 1893 w Hulajpolu[1], zm. 26 listopada 1920 w Melitopolu) – ukraiński anarchista i wojskowy, jeden z dowódców Rewolucyjnej Powstańczej Armii Ukrainy (RPAU).
 Semen Karetnyk w 1919 | |
| Data i miejsce urodzenia |
1893 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1918–1920 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
Życiorys
edytujUrodził się w rodzinie biednych robotników rolnych w Hulajpolu. Od 1907 związany z ruchami anarcho-komunistycznymi. W 1918 dołączył do oddziału Nestora Machny. 27 lipca 1919 brał udział w zamachu na Nikifora Grigoriewa we wsi Sentowo. Osobiście zastrzelił ochroniarza Grigoriewa, gdy ten próbował zastrzelić Nestora Machno. 2 grudnia 1919 dowodził grupą oficerów kontrwywiadu podczas egzekucji Michaiła Polonskiego (dowódcy 3. pułku krymskiego RPAU), skazanego za planowanie przewrotu bolszewickiego w częściach Wolnego Terytorium. Od 1920 bywał zastępcą Nestora Machno, który cenił go za talent wojskowy. W lipcu 1920 został wybrany członkiem Rady Rewolucyjnych Rebeliantów Ukrainy i zastępcą dowódcy. Karetnik kategorycznie sprzeciwiał się podpisaniu porozumienia wojskowo-politycznego między rządem Ukraińskiej SRR i Armią Powstańczą 16 października 1920, ponieważ nie wierzył w szczerość bolszewików[2].
Podczas operacji okupacji Krymu został mianowany dowódcą korpusu krymskiego przez Radę Rewolucyjnych Rebeliantów Ukrainy. 8 listopada 1920 r. Krymski Korpus RPAU przekroczył Sywasz i dotarł do Półwyspu Litewskiego na tyłach fortyfikacji Piotra Wrangla w Perekop. 9 listopada w bitwie nad jeziorem Bezimiannoje krymski korpus Karetnikowa pokonał pięciotysięczny korpus konny generała Barbowicza. Podczas walki z Białą Armią był kilkakrotnie ranny. 13 i 14 listopada 1920 Krymska Armia Powstańcza pokonała siły Wrangla na półwyspie i ruszyła na Symferopol[2].
Po zakończeniu walk wezwany przez władze bolszewickie na odprawę wojskową do Huliajpola, jednakże po drodze został aresztowany wraz z szefem sztabu Gawryłenką, oficerami sztabowymi i dowódcami, pod pretekstem dyskutowania kwestii wojenno-operacyjnych. Wszyscy zostali rozstrzelani w Melitopolu 26 listopada 1920[3].
23 listopada 1920 po zwycięstwie nad siłami białej armii, korpus krymski otrzymał rozkaz od Michaiła Frunze, w którym stwierdzono: „Wszystkie jednostki dawnej armii rebeliantów na Krymie powinny natychmiast zostać włączony do 4. armii, której Rewolucyjnej Radzie Wojskowej powierzono reorganizację...„. Walne zebranie grupy odmówiło tego, wyjaśniając, że w czasie pokoju Korpus Krymski podlegał tylko dowództwu RPAU w Hulajpolu, i że paragraf 1 umowy wojskowej został naruszony przez to zarządzenie. W odpowiedzi na to 24 listopada Karetnik i jego grupa zostali wezwani do siedziby Frunze. Wahali się długo, po czym zdecydowali się wyruszyć, zachowując środki ostrożności i zostawiając niektórych towarzyszy. 26 listopada 1920 w drodze na to spotkanie Karetnik został schwytany wraz ze swoim sztabem przez wojska bolszewickie w Melitopolu i stracony[4].
Przypisy
edytuj- ↑ Белаш Виктор Федорович, Дороги Нестора Махно [online], RuLit, s. 13 [dostęp 2020-09-14] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-14] (ros.).
- ↑ a b Peter Arshinov, History of the Makhnovist Movement (1918–1921) [online], theanarchistlibrary.org [zarchiwizowane z adresu 2020-09-14] (ang.).
- ↑ Петр Аршинов, ИСТОРИЯ МАХНОВСКОГО ДВИЖЕНИЯ [online], avtonom.org [dostęp 2020-09-14] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-14] (ros.).
- ↑ А.В. Белаш, В.Ф. Белаш, Дороги Нестора Махно, Проза, 1993, s. 502, ISBN 5-7707-3814-6 (ros.).
Bibliografia
edytuj- Nestor Machno: Wspomnienia. [dostęp 2011-10-02]. (ros.).
- Anton Denikin: Eseje o rosyjskim kryzysie. ISBN 985-13-1148-0, ISBN 985-13-2439-6. [dostęp 2011-10-02]. (ros.).
- M. Przyborowski, D. Wierzchoś: Machno w Polsce. Poznań: 2012. ISBN 978-83-933082-1-7.